Nieuwe test uitstrijkje maakt bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker
betrouwbaarder
Datum: 19 januari 2010
Een extra, makkelijk uit te voeren DNA-test op al afgenomen
uitstrijkjes kan het bevolkingonderzoek naar baarmoederhalskanker
betrouwbaarder maken en minder belastend voor de patiënt. Dat blijkt
uit het promotieonderzoek van Nan Yang. Yang promoveert op 25 januari
2010 aan de Rijksuniversiteit Groningen in de Medische Wetenschappen.
Jaarlijks krijgen ongeveer zeshonderd Nederlandse vrouwen
baarmoederhalskanker. Om de ziekte in een vroeg stadium op te sporen,
worden in Nederland vrouwen tussen de dertig en zestig jaar elke vijf
jaar opgeroepen om een zogenoemd uitstrijkje te laten maken.
Laboranten en pathologen kijken onder de microscoop of de cellen in
dit uitstrijkje afwijkend zijn, wat op beginnende baarmoederhalskanker
kan wijzen.
Toch krijgt een kleine groep vrouwen een vals-positieve uitslag: onder
de microscoop lijken er wel afwijkende cellen te zijn, maar de vrouwen
hebben geen baarmoederhalskanker. Pas na een uitgebreider onderzoek
van de baarmoedermond (colposcopie) kan worden vastgesteld of vrouwen
inderdaad kanker hebben. Tevens zijn er vals-negatieve uitslagen,
waardoor patiënten met een afwijkende baarmoederhals worden gemist.
Extra test
Nan Yang ontdekte tijdens haar promotieonderzoek dat een makkelijk uit
te voeren DNA-test op de al afgenomen uitstrijkjes het
bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker betrouwbaarder kan
maken.
De zogenoemde DNA-methylatietest is bruikbaar voor uitstrijkjes die
verdachte cellen laten zien. De methylatietest toont aan of bepaalde
kankeronderdrukkende genen uitgeschakeld zijn door een methylgroep.
Als dat zo is, wijst dat op een vroeg stadium van
baarmoederhalskanker. De methylatietest kan honderden uitstrijkjes
tegelijkertijd analyseren.
Vrouwen met een uitstrijkje dat er onder de microscoop verdacht
uitziet én een afwijkend methylatiepatroon heeft, kunnen vervolgens
direct verwezen worden naar de gynaecoloog voor een onderzoek van de
baarmoedermond (colposcopie) en behandeling in dezelfde procedure. Dit
betekent dat de patiënt een keer minder naar het ziekenhuis hoeft te
komen en sneller behandeld kan worden.
HPV-detectie
Verder kan de methylatietest ook gebruikt worden in combinatie met een
test die het virus detecteert dat baarmoederhalskanker veroorzaakt,
het zogenoemde humaan papillomavirus (HPV). Hierdoor zou je de ziekte
in een vroeger stadium kunnen opsporen.
Vervolgonderzoek moet uitwijzen of de methylatietest gevoeliger kan
worden als er meer verschillende genen worden onderzocht. Ook moet de
methylatie nog zijn nut op grote schaal bewijzen in het huidige
bevolkingsonderzoek.
Curriculum Vitae
Nan Yang (China 1979) deed haar onderzoek bij de afdelingen Obstetrie
& Gynaecologie en Pathologie van het Universitair Medisch Centrum
Groningen binnen de onderzoeksschool GUIDE. Het onderzoek werd
gefinancierd door de Nederlands kankerbestrijdig KWF, en de bedrijven
Oncomethylome Sciences (Luik, België) en Pantarhei Devices BV (Zeist,
Nederland). De titel van haar proefschrift is: "Detection of DNA
hypermethylation as a diagnostic tool in cervical neoplasia". Ze
promoveert bij prof.dr. A.G.J. van der Zee en prof.dr. H. Hollema.
Rijksuniversiteit Groningen