Ministerie van Verkeer en Waterstaat

Opening project spitsstroken A12 Zoetermeer-Gouda

Toespraak | 18-01-2010 | Locatie langs A12 bij Bleiswijk | Minister Camiel Eurlings

Alleen de uitgesproken tekst geldt.

Beste mensen,

In 1936 zorgde de toenmalige minister van Verkeer en Waterstaat, Otto van Lidth de Jeude, voor `een keerpunt in onze wegenpolitiek'. Dat keerpunt was: het eerste Nederlandse autosnelwegenplan.

Dat plan omarmde een nieuwe manier van denken over mobiliteit. Met wegen speciaal bestemd voor doorgaand, gemotoriseerd verkeer. Dus géén fietsers, trams en paarden meer op de rijbaan. En géén oponthoud door gelijkvloerse kruisingen.

De minister noemde twee belangrijke doelen. Snelheid. En veiligheid. (`Vlot bewegen, veilig leven'; ook vandaag de dag ons motto.)

Beste mensen, op dit traject kregen de plannen van minister Van Lidth de Jeude voor het eerst vorm. Hier, tussen Den Haag en Gouda, werd in de jaren dertig van de vorige eeuw de allereerste autosnelweg van Nederland aangelegd. Rijksweg 12. De eerste `officiële voorrangsweg'. In 1940 was het stuk tot aan Utrecht klaar.

`Het Hazenpad' was de bijnaam van de A12 in die eerste jaren. Maar die naam, beste mensen, deed eind vorige eeuw al lang geen recht meer aan de feitelijke situatie.
`Slakkenpad' kwam dichter bij de werkelijkheid. Deze cruciale Oost-West-verbinding was dichtgeslibd. Dagelijks files. Opstoppingen bij op- en afritten. Met alle ergernis en onveiligheid van dien.

`Nederland één grote file'. Het scheelde niet veel. Eindeloze, peperdure procedures. Bestuurlijke verlamming. Nederland was één groot praathuis geworden. Maar (met een variant op Jan Schaefer): in gepraat kun je niet rijden.

Samen hebben we het elan weer teruggebracht. Met de Spoedwet wegverbreding uit 2003 en in aanvulling daarop de Spoedaanpak uit 2009. Met het programma Randstad Urgent. Met de nieuwe Tracéwet die dit jaar naar de Kamer gaat. Allemaal met hetzelfde doel: sneller en beter besluiten, samenhang tussen projecten, sneller bouwen. Twee keer zo snel. Twee keer zo veel. Twee keer zo goed. Daar gaat het om. Oók langs de oudste snelweg van Nederland.

We zijn bezig met een totale `make over' van de A12. Vrijwel de hele A12, van Den Haag tot de Duitse grens, gaat op de schop. Alleen al binnen de Spoedaanpak gaat de spade de grond in op acht trajecten langs de A12. Daarvoor halen we samen alles uit de kast.

Vandaag vieren we een bijzondere mijlpaal: de opening van de spitsstroken tussen Zoetermeer en Gouda.

Elf kilometer extra rijstrook in de spits, in beide richtingen. Dat haalt de nodige filedruk van de ketel. Maar het gaat om méér dan spitsstroken alleen. Dit voorjaar (als ook de nieuwe aansluiting Zevenhuizen/Waddinxveen is afgebouwd) is dit hele gebied klaar voor de toekomst.

· Alle aansluitingen op het onderliggende wegennet zijn dan herzien.
· Alle op- en afritten zijn vernieuwd.

· Ruim dertig viaducten en onderdoorgangen zijn gemoderniseerd en een flink aantal is nieuw aangelegd.

· Drie passages voor dieren zijn gecreëerd.
· Er is dynamische verlichting geïnstalleerd (groener, veiliger en mooier).

· 1,6 miljoen kubieke meter grond is verzet.
· 7.600 vrachtwagens met asfalt hebben hun lading langs dit traject afgeleverd.

Asje van Dijk, bedankt! Als provincie en stadsgewest niet samen in actie waren gekomen en trekker waren geworden van het project `A12 Vernieuwd op Weg', was dit alles niet van de grond gekomen.

Wat een impuls voor de regio! Lokaal en doorgaand verkeer zitten elkaar niet langer in de weg. Het sluipverkeer neemt af. Mensen kunnen vlotter doorrijden. De nieuwe wijk Zoetermeer Oosterheem en bedrijventerreinen Prisma en Doelwijk zijn bereikbaar gemaakt. Het verkeer wordt veiliger. De gelijkvloerse spoorwegovergangen zijn weg. Fietsers kunnen zonder hinder doorfietsen. Kortom: de A12 gaat weer `stromen' als vanouds.

Beste mensen, er vallen vaak harde woorden over de manier waarop overheden grotere projecten aanpakken. Die kritiek kan fel zijn, en dat is in een aantal gevallen ook wel terecht.

Reden temeer om scherp naar ons eigen handelen te kijken en daar van te leren. We moeten oog hebben voor wat fout gaat, maar ook voor wat goed gaat. Want er gáát heel veel goed. En dit project is een aansprekend voorbeeld.

Een van de drukste trajecten van Nederland is zonder extreme hinder voor het verkeer aangepakt. Het project blijft binnen het budget (36 miljoen euro minder dan oorspronkelijk gepland) en binnen de ambitieuze planning. Alle mijlpalen voor openstelling zijn tot nu toe gehaald. En het resultaat is prachtig.

Succesfactor 1 is de perfecte samenwerking tussen provincie, gemeenten, hoogheemraadschappen, ProRail en RWS. We zijn echt samen aan het werk gegaan, vanuit één gedeelde visie. Niet op elkaar wachten, maar zoveel mogelijk gelijk op werken. Procedures zoveel mogelijk stroomlijnen.

Dit project is een van de inspiratiebronnen geweest voor het rapport van de commissie Elverding. Duco Stadig, lid van deze commissie, kan dat bevestigen. Hier werd al grond aangebracht en werden viaducten gebouwd voordat de procedures geheel waren afgerond. Dat getoonde lef heeft zich uitbetaald. Mijn ambitie is dat bij alle projecten waar dat maar enigszins kan, procedures en uitvoering vervlochten gaan worden om projecten sneller te realiseren.

Succesfactor 2 is de goede relatie die met de partijen in de omgeving is opgebouwd. Met de ondernemers (van onder andere het Greenparc), die actief hebben meegewerkt. Met omwonenden. Met de Fietsersbond. En natuurlijk met de eigenaren van de verkochte gronden, die deze spitsstroken mogelijk maakten.

Het afstaan van grond of een huis is geen eenvoudige beslissing. Er zijn vele gesprekken aan de keukentafel gevoerd en alle gronden zijn zonder onteigening verworven.

Ik heb grote waardering voor de constructieve houding van alle betrokkenen en van het projectteam. Dankzij u staan wij hier vandaag en hebben we dit stuk van Nederland beter bereikbaar en veiliger kunnen maken.

Ik heb begrepen dat de relaties zó goed waren dat het RWS-team zelfs een grote zak aardappelen cadeau kreeg van de familie Van der Spek. Met die gulle gift werd wekelijks een friet-avond georganiseerd in het tijdelijke A12-directieverblijf: de voormalige boerderij van de familie Van der Spek aan de Bredeweg. Menig RWS'er kijkt daar met weemoed op terug!

Succesfactor 3 is de innovatieve samenwerking met de markt. We hebben bij de inschrijving gelet op het totale plaatje: kosten, beperking van verkeershinder, slimme inrichting van het proces, minimaliseren van uitvoeringsrisico's. Dat heeft goede resultaten opgeleverd. Ballast Nedam heeft een puike prestatie geleverd. Meneer Malizia, uw mensen en die van de onderaannemers hebben vele nachten doorgewerkt. Ook in de vier weekendafsluitingen is alles uit de kast gehaald om de mijlpalen te halen. Chapeau!

Succesfactor 4 is de grootschalige proef met Spitsmijden tijdens de werkzaamheden. We wilden per dag 1000 auto's uit de ochtendspits krijgen. Het werden er gemiddeld 1250 (met pieken naar 1500) per ochtendspits. Een beloning van 4 euro per gemeden spits heeft ervoor gezorgd dat het aantal files tijdens het werk niet toe-, maar afnam. Dat kwam voornamelijk omdat 80% van de deelnemers ervoor koos wat eerder of later van huis te gaan. Ik wil alle betrokkenen van harte bedanken voor deze geslaagde proef.

Beste mensen, we gaan door!

· Het wegaanpassingsbesluit Woerden-Gouda heb ik vorig jaar oktober genomen. Die spitsstrook wordt dit jaar gerealiseerd.
· Dit jaar start ook de verbreding van de trajecten Gouda-Woerden en Woerden-Oudenrijn.

· Tussen Zoetermeer en Den Haag staan nog twee flessenhalzen op het programma: de spitsstrook op de noordbaan bij Zoetermeer (de uitvoering start dit najaar) en de bypass bij Nootdorp (de uitvoering start in 2011). Duco Stadig, jij hebt je daar als Randstad Urgent-ambassadeur sterk voor gemaakt. Veel dank voor jouw drijvende kracht.

Zo maken we Haaglanden, Zoetermeer, Bleiswijk, Zuidplas, Waddinxveen en Gouda beter bereikbaar en veiliger.
Zo maken we van de A12 weer een snelweg.
Zo brengen we Nederland weer in beweging.
Iedereen van harte gelukgewenst met dit prachtige resultaat. Een prestatie om samen trots op te zijn.