"1 tot 3 miljard efficiëntiewinst mogelijk en nodig in de ouderenzorg"
15/01/2010 09:41
Gupta Strategists
De winstgevendheid van Nederlandse verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorginstellingen is in 2008 verbeterd ten opzichte van 2007. Opvallend is dat instellingen die zich alleen richten op de ouderenzorg in 2008 beter presteerden dan de instellingen met een bredere focus. Er bestonden in 2008 grote efficiencyverschillen tussen instellingen. Gupta Strategists stelt dat efficiënter werken nodig is om de ouderenzorg in de toekomst betaalbaar te houden. Op basis van een benchmark stelt Gupta dat een efficiencywinst tussen 1 en 2,8 miljard euro haalbaar is.
Voor het eerst heeft Gupta Strategists de prestaties van Nederlandse verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorginstellingen geanalyseerd. Alle instellingen in de VVT-sector zijn over de jaren 2007-2008 vergeleken op financiële prestaties, operationele prestaties en kwaliteit. De bevindingen staan in de onafhankelijke studie 'Trouw aan de belofte', die op 14 januari is aangeboden aan staatssecretaris Bussemaker van het Ministerie van VWS. De belangrijkste conclusies van Gupta Strategists op basis van deze studie zijn:
1) De VVT-sector wordt gekenmerkt door een grote diversiteit van type instellingen in schaal en focus. De VVT-sector bestond in 2008 uit ongeveer 550 instellingen, met een gemiddelde omzet van 34 miljoen euro. De variatie is groot: aan de ene kant van het spectrum staan meer dan 20 instellingen met een omzet boven 100 miljoen euro. Ongeveer 200 instellingen bevinden zich aan de andere kant van het spectrum, zij hadden minder dan tien miljoen euro omzet.
Ook de focus in activiteiten loopt sterk uiteen. Slechts 36% van alle omzet in de VVT-sector komt van instellingen die zich geheel richten op de VVT. De overige 64% komt van instellingen die ook in andere segmenten van de AWBZ of de ziekenhuissector actief zijn. Opvallend is dat instellingen die zich geheel richten op de VVT in 2008 zowel qua winst als eigen vermogen beter scoorden dan de andere instellingen. Deze bevindingen geven aan dat synergievoordelen tussen verschillende sectoren beperkt zijn en een onduidelijke focus juist voor inefficiëntie lijkt te zorgen.
2) Het aantal uren thuiszorg in 2008 is gedaald ten opzichte van 2007, hetgeen een trendbreuk betekent. De productie is in 2008 gekrompen met 1%, terwijl de productie van 1985 tot 2005 met gemiddeld 2,5% per jaar juist sterk is gegroeid. De daling van de geleverde thuiszorg is om een aantal reden zorgelijk. Thuiszorg is één van de weinige manieren om de wens van ouderen om langer zelfstandig te kunnen wonen te realiseren. Daarbij is thuiszorg de meest (kosten)effectieve vorm van ouderenzorg. Om de extramuralisering van zorg door te zetten, zou het volume thuiszorg met minstens 3-4% per jaar moeten groeien.
3) De VVT-sector kan 1 tot 2,8 miljard euro efficiencywinst boeken. De verschillen in doelmatigheid tussen instellingen zijn groot en kunnen oplopen tot 25%. Deze verschillen duiden op mogelijkheden om de efficiency van de sector te verhogen, zeker bij de achterblijvers. In een conservatief scenario is het potentieel in besparingen EUR 1 mrd. In een ambitieus scenario kan dat oplopen tot EUR 2,8 mrd. Dergelijke efficiencyverbeteringen kunnen alleen gerealiseerd worden door een sterkere focus van instellingen en een krachtig management.
4) De VVT-sector staat er financieel goed voor. Alle VVT-instellingen hebben een gezamenlijke winst van 183 miljoen euro in 2008. Dit is ongeveer 1,0% van de omzet. Een aanzienlijke stijging ten opzichte van 2007, toen de winstmarges met 0,3% veel lager waren. Door de winststijging is het eigen vermogen van de sector versterkt van 2,7 miljard euro (15,5% van de omzet) naar 2,9 miljard euro (15,8% van de omzet). Daarmee is de sector beter in staat om risico's het hoofd te bieden.
Op individueel instellingsniveau bestaat echter een kwetsbare groep. Ongeveer een kwart van de instellingen maakte in 2008 verlies. Van de verliesgevende instellingen in 2008 maakten maar liefst 53% ook verlies in 2007. Ongeveer 20% heeft een eigen vermogen onder 5% van de omzet. De meeste verliesgevende instellingen zijn vrij klein.
http://www.gupta-strategists.nl