Oratie Dr. J. Edelenbos
Titel oratie
'Water als spanningsvolle verbinding'
---
Leerstoel:
Bijzonder hoogleraar Bestuurskunde, in het bijzonder water governance
vanwege de ver. Trustfonds EUR
Datum
15 januari 2010 16:00
---
Locatie:
Woudestein, aula
---
Faculteit
Faculteit der Sociale Wetenschappen (FSW)
Integraal waterbeheer vraagt om beweeglijk bestuur
Spanning noodzakelijk bij Deltamanagement
Als het over water en klimaat gaat, wordt tegenwoordig al snel
gesproken van een urgente situatie die volgens velen om kordate
bestuurlijk actie vraagt. De klimaattop in Kopenhagen is daar een goed
voorbeeld van. Dat klinkt logisch, maar nadeel hiervan is dat
bestuurlijke acties teveel in het teken komen te staan van water of
klimaat alleen, en dreigen los te zingen van andere relevante
maatschappelijke waarden en belangen. Dit stelt prof.dr. J. Edelenbos
in zijn inaugurele rede 'Water als spanningsvolle verbinding', die hij
op vrijdag 15 januari 2010 uitspreekt als hoogleraar Bestuurskunde, in
het bijzonder water governance aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Een waterveilig Nederland, Europa of zelfs klimaatrobuuste wereld is
geen zaak voor klimaat- en waterdeskundigen alleen. Het gaat iedereen
aan: boeren, burgers en buitenlui. Het gaat met andere woorden om
water governance; het gaat om een effectieve en legitieme aanpak van
water- en klimaatvraagstukken in een groter geheel.
Watervraagstukken overstijgen domeinen (zoals landbouw of recreatie)
en schalen (zoals gemeente- en provinciegrenzen). Urgentie mag nooit
een reden zijn om de samenhang in een vraagstuk even buiten
beschouwing te laten; het mag geen excuus zijn om enkel te
specialiseren. Specialisatie en verdieping leiden vaak tot
fragmentatie welke dikwijls ten koste gaat van verbreden, ontmoeten en
delen.
Samenhang komt pas in beeld als waterbestuur in staat is verbindingen
te leggen. Echter, verbindingen roepen tegelijkertijd spanningen op,
die bestuurders meestal angstvallig uit de weg willen gaan. Water
wordt een spanningsvolle verbinding, zoals in Zeeland bij Kierbesluit
Haringvlietsluizen of bij verdieping van de Westerschelde waar het
gaat om creatie van natte natuur.
Maar alleen in spanningsvolle situaties worden innovatieve, legitieme
en effectieve oplossingen gevonden. Het is dus zaak voor bestuurders
de spanning op te zoeken; het gaat daarbij niet om het vergroten van
de weerbaarheid, maar van de wenkbaarheid.
Verbindingen kunnen moeilijk vanuit één bestuurlijk bovengesteld punt
gedirigeerd worden. Zelfs niet door een sterke Deltacommissaris.
Verbindingen ontstaan vaak vanzelf en van onderaf. Dat vraagt om een
beweeglijk bestuur, om elastisch besturen. Het vraagt om een bestuur
dat enerzijds zelf maatschappelijke processen in beweging zet, door
daar stimulerende condities voor te scheppen. Anderzijds vraagt het om
een bestuur dat in staat is mee te bewegen met maatschappelijke
initiatieven en processen van zelforganisatie uit een gebied.
Beweeglijk waterbestuur neemt verschillende verschijningen aan, dat
zich vormt naar wat zich aan krachten afspelen in markt en
samenleving. Een beweeglijk bestuur zoekt constant naar tijdelijke en
lokale processen, en probeert hiermee functionele en legitieme
verbindingen aan te gaan.
Persoonlijke pagina prof.dr. Edelenbos
Erasmus Universiteit Rotterdam