Universiteit van Amsterdam
Relatie kunstenaar en opdrachtgever veranderde in zestiende eeuw
Promotie Kunstgeschiedenis
dinsdag 12 januari, 14.00 uur
De relatie tussen opdrachtgevers en schilders heeft gedurende de laatste decennia veel aandacht gekregen van (kunst)historici. Liesbeth Helmus deed onderzoek naar de bewaard gebleven contracten uit de Noordelijke Nederlanden. Altaarstukken behoorden in de vijftiende en zestiende eeuw tot de meest prestigieuze opdrachten. Vanwege de grote hoeveelheid geld die ermee was gemoeid, was het van groot belang dat de gemaakte afspraken werden vastgelegd in een schriftelijke overeenkomst. Dergelijke overeenkomsten zijn een belangrijke informatiebron over de ontstaansgeschiedenis van het geschilderde altaarstuk. Helmus onderzocht of het altaarstuk bruikbaar is als een te onderscheiden categorie voor een studie, en hoeveel altaarstukken er bij benadering zijn vervaardigd. Zij gaat in op de inhoud van het schilderscontract en in hoeverre deze vergelijkbaar is met andersoortige contracten. De Noord-Nederlandse contracten voor geschilderde altaarstukken vormen het hoofdonderwerp. Omdat de terugkeer van schilder Jan van Scorel uit Italië in 1524 over het algemeen wordt gezien als een keerpunt in de schilderkunst ten noorden de grote rivieren, ligt de nadruk op hem en zijn leerling Maerten van Heemskerck. Helmus toont aan dat er een duidelijke verandering plaatsvindt in de relatie tussen kunstenaars en hun opdrachtgevers een relatie die kenmerkend is voor het nieuwe artistieke tijdperk dat wordt ingeluid door de renaissance.
Mw. L.M. Helmus: Schilderen in opdracht. Noord-Nederlandse contracten voor altaarstukken 1485-1570. Promotor is dhr. prof. dr. E.J. Sluijter.
Locatie: Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231, Amsterdam.
Universiteit van Amsterdam