Algemene Vereniging Van Beroepsjournalisten in België
VVJ vraagt sereen debat over pers en gerecht
Naar aanleiding van de hevige discussies over de berichtgeving in het
dossier Ronald J., vraagt de VVJ aan journalisten, hoofdredacteuren en
politici om een sereen debat. De verzoening tussen informatievrijheid
en het vermoeden van onschuld is een complexe en delicate uitdaging,
die in de eerste plaats door de journalistengemeenschap zelf moet
worden aangegaan. Hieronder het volledige communiqué van de VVJ.
Niet voor de eerste keer is een heftig debat ontstaan over de mate
waarin nieuwsmedia verslag kunnen uitbrengen over gerechtelijke
dossiers, en met name over nog lopende gerechtelijke onderzoeken.
Voor iedereen is duidelijk dat de persvrijheid en het recht op
informatie van het publiek op gespannen voet staan met even
behartigenswaardige elementaire rechten zoals de privacy en het
vermoeden van onschuld. Deze spanning is van alle tijden, maar het
moet gezegd dat enerzijds de evolutie van commercialisering van de
media en anderzijds de technologische, digitale revolutie die het
nieuwsproces almaar sneller doet verlopen de wrijvingen tussen pers en
gerechtelijke actoren hebben opgedreven.
Van meet af aan al sinds de eerste deontologische code van 1954 heeft
de journalistieke wereld geprobeerd om gerechtelijke verslaggeving in
goede banen te leiden, en ze te stroomlijnen met de rechten van
slachtoffers, verdachten, veroordeelden en hun familie, maar ook met
de noden van het gerecht zelf, in de eerste plaats dan het belang van
het onderzoek.
Sinds acht jaar werkt de Vlaamse Raad voor de Journalistiek die de VVJ
en de Vlaamse mediahuizen samen hebben opgericht consequent verder op
dit elan. Getuige daarvan richtlijnen van de Raad over de omgang van
de pers met slachtoffers (2003), over het respecteren van embargos
(2003), over beeldbewerking en het gebruik van archiefbeelden (2006),
over undercoverjournalistiek (2007), over identificatie in een
gerechtelijke context (2007), en over de omgang van de pers met
gebruikersinhoud (2009). Deze richtlijnen bieden, als ze behoorlijk
worden nageleefd, een pertinent antwoord op de kritieken die vandaag
worden geformuleerd.
De VVJ stelt vast dat ook Vlaamse hoofdredacteuren de jongste maanden
expliciet hun bekommernis uiten over de vrijwaring en verbetering van
de kwaliteit van de berichtgeving in gerechtszaken. De VVJ nodigt hen
dan ook uit om gezamenlijk het debat aan te gaan over een verdere
verbetering van de werking van de Raad voor de Journalistiek, zodat
deze nog performanter zijn taak van bewaker van de beroepsethiek op
zich kan nemen.
De VVJ betreurt anderzijds dat politici al meteen repressieve
wetgeving ten aanzien van de nieuwsmedia in het vooruitzicht stellen.
Nog los van de moeilijke discussie over concrete incidenten, is het
duidelijk dat regulering uiterst complex en delicaat is met een grote
inzet op het vlak van fundamentele rechten. Zoiets vereist een
kwalitatief en sereen debat, geen oppervlakkige stemmingmakerij.
Vlaamse Vereniging van Journalisten,
11 januari 2010