Navigatie op de kubieke millimeter in de Medical Delta
Veel chirurgische ingrepen kunnen al worden verricht met de
MIC-techniek. Maar deze techniek stelt heel andere eisen aan de
chirurg. `Chirurgen in opleiding moeten eerst in een `skillslab', een
soort flight simulator, droog oefenen', zegt Frank Jansen maandag 11
januari in zijn oratie.
Oratie maandag 11 januari, 16.00 uur in het Academiegebouw
Prof.dr. F.W. Jansen, gynaecoloog
Faculteit: Geneeskunde
Vakgebied: clinical evaluation of minimally invasive surgical
instruments
Prof.dr. Frank Jansen: `Van de vier poten van deze leerstoel
staan er twee in de TU Delft en twee in het LUMC. Een betere
verankering, maar ook kruisbestuiving kan deze leeropdracht
niet wensen.'
MIC
MIC staat voor `Minimaal Invasieve Chirurgie'. Deze vorm van
chirurgie is mogelijk geworden door de introductie van hoog
geavanceerde technologie. De techniek levert veel medische en
wetenschappelijk bewezen voordelen voor de patiënt op, maar
eist dus ook heel andere vaardigheden van de chirurg dan de
conventionele benadering. `Om de veiligheid van de patiënt te
waarborgen moet daar aandacht aan worden besteed', stelt
Jansen. `Net als in de luchtvaart waarbij de veiligheid van de
passagiers en bemanning gewaarborgd is.'
Skillslab
De nieuwe technologie is op zichzelf al complex genoeg en als
die op diverse niveaus in de organisatie niet juist wordt
aangestuurd, kan dat de patiënt schade berokkenen. `Daarom
moeten de chirurgen in opleiding eerst in een skillslab
oefenen, naast de veiligheidsmaatregelen die in de
operatiekamer getroffen worden. Na een examen kunnen ze de
techniek vervolgens onder leiding van een mentor op een patiënt
toepassen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) heeft
daar al in 2007 met klem op aangestuurd en de beroepsgroepen
hebben de boodschap opgepikt.'
Medical Delta
Jansen is zowel in Leiden als in Delft hoogleraar Clinical
evaluation of minimally invasive surgical instruments. Zijn
dubbelaanstelling onderstreept de samenwerking tussen de
universiteiten van Leiden, Delft en Rotterdam en het LUMC en
het Erasmus MC in Medical Delta. Medical Delta is een
samenwerkingsverband naar het Californische model: te
vergelijken met de grotere universitaire consortia die in
Amerika al langer bekend zijn. Zo'n consortium creëert
toegankelijkheid en excellentie; door de wetenschappelijke
kennis te bundelen kan er een grotere spin-off ontstaan dan
door de kracht van elk instituut apart.
Nieuwe innovaties
Toch blijft er reden tot zorg, want er staan alweer nieuwe
innovaties voor de deur, zoals de robotchirurgie, natural
orifice translumenal endoscopic surgery (NOTES) en single
incision laparoscopic surgery (SILS) die een verbetering in de
chirurgische benadering beloven. Jansen: `Maar de introductie
daarvan vindt meestal plaats zonder kritische klinische
evaluatie van de nieuwe technologie.' Dit komt ook doordat de
techniek voornamelijk vanuit een technische of commerciële
optiek benaderd wordt. `Maar ook de dwang van patiënten om voor
een behandeling met de nieuwe technologie in aanmerking te
mogen komen moet je niet onderschatten.'
Eindresultaat
`Door een nauwe samenwerking tussen clinici en technici kan je
daarin een balans creëren.' En dat is precies wat Jansen onder
de paraplu van Medical Delta met zijn leeropdracht wil doen.
`Door over en weer elkaars taal te leren kennen en door de
klinische benadering te accentueren, moet dit leiden tot een
kritischere en veiligere introductie van hoog geavanceerde
technologie in de chirurgie. Net als bij de introductie van
nieuwe geneesmiddelen, moeten voor de introductie van nieuw
instrumentarium en nieuwe technologie criteria worden
geformuleerd voordat ze in de klinische zetting mogen worden
uitgerold. Verder moeten geavanceerde MIC-ingrepen in Nederland
worden gecentraliseerd en geaccrediteerd om te voorkomen dat
`veel weinig doen en weinig veel'. Het eindresultaat voor de
patiënt staat hierbij uiteraard centraal.'
(5 januari 2010/SH)
Nieuwsredactie - 05/01/2010
Universiteit Leiden