PH.Nieuwsbrief 378
Wekelijkse nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health van het Julius Centrum, Utrecht

ROC'S VERBETEREN LEEFSTIJL VAN HUN STUDENTEN

De ROC's, ofwel middelbare beroepsopleidingen te Nijmegen, Zwolle en Amsterdam hebben de Stichting Testjeleefstijlnu opgericht. Op twaalf MBO's in den lande kunnen studenten een digitale vragenlijst invullen over hun gezondheid en hun leefstijl. Afhankelijk van hun antwoorden krijgen zij via het internet een leefstijladvies. De website geeft een automatisch advies zonder tussenkomst van een hulpverlener. Bij een advies staat altijd dat de student binnen de school contact moet zoeken. Het ROC betaalt 2,50 euro per student die een vragenlijst invult. De school ontvangt als tegenprestatie een anoniem databestand over de gezondheid en leefstijlen van haar leerlingen. De genoemde stichting wil haar activiteiten graag uitbreiden naar basisscholen en middelbare scholen, maar heeft haar handen nu vol aan die twaalf MBO's. Wil je meer weten over dit geweldige initiatief? Dan kun je twee dingen doen. Ten eerste je kunt surfen naar www.testjeleefstijl.nl Ten tweede: op het Julius Congres Recente ontwikkelingen in het gezondheidsonderwijs op middelbare scholen en in het middelbaar beroepsonderwijs (ROC's) op dinsdag 16 maart 2010 houdt Frans van de Wielen van de Stichting Testjeleeftsijlnu een workshop over de effecten van zijn werk op de gezondheid en leerprestaties van de studenten. Dit congres vindt plaats op het Hugo de Groot College te Rotterdam-Zuid. Wil je naar dit congres over Zorgadviesteams binnen scholen, gezondheidsonderwijs, verzuimreductie op ROC's en het testen van je leefstijl? Ben je jeugdarts, schoolmaatschappelijk werk, leidinggevende bij een Centrum voor Jeugd en Gezin, beleidsmedewerker jeugd bij een GGD of Gemeente, zorgonderzoeker, docent biologie of gymnastiek, studentendecaan of schoolpsycholoog? Neem dan kennis van recente ontwikkelingen in je vakgebied. Wees welkom op het congres met sprekers uit beleid en wetenschap en workshops uit de praktijk. Klik hier, lees de brochure en meld je aan. Dankzij de steun van vele partijen is het congres goedkoop.

DUITSLAND STEUNT ZORGVERZEKERAARS MET 13 MILJARD EURO

De Duitse regering ondersteunt in 2010 via het egalisatiefonds de zorgverzekeraars met dertien miljard euro. Zij streeft daarmee twee doelen na: de premies laag houden voor haar ruim 83 miljoen inwoners. Ten tweede wil ze hierdoor de werkgelegenheid in de zorgsector op peil houden. Dit bericht ontving van de gezondheidseconoom van Nederlandse afkomst Evert Jan van Lente. Hij mailde mij naar aanleiding van het bericht in de Nieuwsbrief van vorige week over de economische groei in de komende jaren van de Duitse gezondheidszorg. Klik hier om dat bericht opnieuw te lezen. Op vrijdag 2 juli houdt Van Lente samen met een collega lezingen over disease management programma's in Duitsland. Hij doet dat tijdens het vierde nationale ketenzorg congres in Utrecht. Opvallend is dat in Duitland de bekostiging van ketenzorg wel probleemloos verloopt en een succes is (meer kwaliteit van zorg en minder kosten).

KETENZORG GOEDKOPER? VAAK WEL EN SOMS NIET (AFLEVERING 1)

Regelmatig ontvangt ondergetekende van beleidsmakers, collega's en journalisten de vraag: Is geïntegreerde zorg goedkoper of niet. Ik geef hieronder een eerste antwoord en geef aan waarop dat is gebaseerd. In volgende Nieuwsbrieven kom ik met een vervolg. In het jaar 2003 vond discussie plaats in de British Medical Journal (BMJ) over de lage zorgconsumptie van verzekerden bij Kaiser Permanente (KP) te Californië. KP biedt volledig geïntegreerde zorg. De Engelse hoogleraar zorgonderzoek Chris Ham had dat jaar in een BMJ artikel aangetoond, dat KP betere zorg bood dan de NHS tegen ongeveer dezelfde kosten. Maanden woedde een fel debat over dit artikel, in het genoemde tijdschrift samengevat onder de The NHS/KP debate. Op zich bleven de uitkomsten van het artikel overeind, De vraag was: welke elementen van geïntegreerde zorg hebben invloed op dit gunstige resultaat. In het debat bleef dat antwoord onduidelijk. Na twee studiereizen en jaarlijkse ontmoetingen met KP leidinggevenden denk ik dat drie elementen een rol spelen: 1. De aanwezigheid van preventieve interventies in de eerstelijn gericht op leefstijlverandering 2. Het gebruik van hetzelfde elektronisch patiëntendossier door alle artsen en de feedback die daardoor mogelijk is 3. Alle artsen werken voor een groot deel in loondienst bij dezelfde werkgever. Tot zover dit bericht. Op het congres Zorgpaden in ziekenhuizen geeft ondergetekende een plenaire voordracht over de betekenis van eenheid van betaling en het gebruik van één EPD voor geïntegreerde zorgpaden in Nederlandse ziekenhuizen. Dat congres vindt plaats op vrijdag 29 januari. Behalve plenaire inleiders zoals mijzelf zijn er talloze presentaties van goede voorbeelden hoe de medisch specialistische zorg sneller, beter en goedkoper te bieden is. Wil je naar dit congres? Wees welkom, Klik hier en schrijf je in. Reeds 160 personen uit zeventig ziekenhuizen gingen je voor.

LIEVER WAT MINDER ZORG DAN EENZAAMHEID

Iedere Nieuwsbrieflezer zal wel de zorgbehoefte piramide uit 1969 kennen van Maslow. Onderaan in de piramide bevinden zich de primaire levensbehoeften aan bijvoorbeeld zuurstof, voeding en vocht. Bovenaan zit de zelfactualisering: de behoefte bijvoorbeeld om zinvol bezig te zijn en te (re)creëren. De Deense Public Health onderzoeker Torben Larsen van de Universiteit van Zuid Denemarken te Odense meent dat die piramide niet meer klopt. Hij stelt dat de behoefte aan sociale contakten ook primaire levensbehoeften zijn. Hij komt in een literatuurstudie tot die conclusie op grond van twee soorten onderzoek. Ten eerste blijkt uit experimenteel onderzoek met CT scans dat het gebrek aan contacten meer stress oproept dan het gebrek aan de klassieke primaire levensbehoeften. Ten tweede geven revalidatie patiënten in diepte-interviews aan, dat zij eenzaamheid door hun aandoening een groter probleem vinden dan dat ze een aantal Activiteiten van het Dagelijks Leven (ADL) niet meer kunnen uitvoeren. Als ze moeten kiezen, bijvoorbeeld binnen een Cliëntgebonden Budget, hebben zij liever wat minder ADL-zorg en wat meer sociale contacten. Ondergetekende ontving het artikel van Larsen toen ik met hem optrok op 5 en 6 januari in Odense, de stad van de sprookjes van Hans Christian Andersen. Ik gaf daar een gastcollege over de Awbz, hij onderhield mij over Maslow en samen gaan we het 12e INIC congres organiseren op 31 maart en 1 april 2011. Het (voor mij moeilijk te begrijpen) artikel van Larsen staat over enkele dagen op www.integratedcare.eu Tot zover dit bericht. Op het negende nationale congres over Nationale en internationale, recente en lange termijn ontwikkelingen in de Indicatiestelling, de Awbz en de Wmo op vrijdag 26 maart 2010 te Utrecht komt het onderwerp van Larsen terug. Want de indicatiestelling in Nederland (en ook in andere landen) stoelt vooral op het voorzien in traditionele primaire levensbehoeften zoals ADL en indiceert niet voor het gebruik van voorzieningen om eenzaamheid te verminderen. De vraag is of die nadruk zo moet blijven. Wil je naar dit congres? Wees welkom, klik hier en schrijf je in. Naast theoretische beschouwers spreekt Bert Boer, lid van de Raad van Bestuur van het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) over de toekomst van de Awbz. Tal van workshops geven congresdeelnemers de kans om van gedachten te wisselen over de vele aspecten van indicatiestelling, Awbz en Wmo.

EUROPESE UNIE ONDERSTEUNT GEÏNTEGREERDE THUISZORG

In april 2009 ging in acht Europese landen het onderzoeksproject Integrated Homecare (IHC) van start. De Europese Unie maakte deze studie financieel mogelijk. Het project draait in Denemarken, Polen, Spanje, Italië, Portugal, Zweden en Schotland. Vanuit Nederland doet de Groningse onderzoeker Tiny Jaarsma mee. De algemene leiding van het project berust bij Torben Larsen (zie bericht hierboven). Doel van het onderzoek is het verhogen van de continuïteit aan zorg voor patiënten met een CVA, COPD en hartfalen. Jaarlijks komen er één miljoen Europeanen met deze aandoeningen bij. Door middel van geïntegreerde thuiszorg en multidisciplinaire richtlijnen hoopt men de zorg voor deze groepen te versnellen, te verbeteren en goedkoper te maken. Wil je meer weten van dit project? Surf dan naar www.integratedhomecare.eu Tot zover dit bericht. Op het INIC congres op 17 en 18 juni 2010 in Finland houdt de genoemde Torben Larssen een workshop over zijn IHC project. Wil je weten wat er speelt in verschillende Europese landen rond de zorg aan patiënten met CVA, COPD of hartfalen? Wil jij jouw eigen ervaringen inbrengen? Kom dan naar Finland, daags voor de Midzomernacht. Surf naar www.integratedcare.org of stuur een mail naar congresorganisator Clarine Sies op C.P.Sies@umcutrecht.nl

GEÏNTEGREERDE ZORG IN USA IS NIET GOEDKOPER OF TOCH WEL?

In de USA zijn ketenzorg programma's zonder een sterke component in de eerstelijn even duur of duurder dan de traditionele gefractioneerde zorg. Programma's met wel zo'n component en met veel persoonlijke contacten met patiënten en gericht op tamelijk ernstige patiënten zijn kosten-neutraal en verbeteren een aantal kwaliteitsaspecten. Tot deze conclusie komen vier wiskundig onderzoekers van het Mathematica Policy Research Instituut te Princeton in New Jersey. Zij trekken hun conclusie in een artikel in een recent nummer van de Journal of the American Medical Association (JAMA). Zij voerden randomized clinical trials uit in vijftien plaatsen in de USA. Patiënten werden at random toegedeeld aan wel of niet een ketenzorg programma. In dat programma trad een zorgcoördinator op om onder meer de afspraken met artsen beter voor te bereiden en te plannen. De auteurs beschrijven hun onderzoeksmethoden in twaalf pagina's van het JAMA-artikel. Van de vijftien programma's bleken er dertien wel kosten en geen kwaliteit te verhogen. Twee programma's hadden wel gunstige effecten. Die werkten met veel persoonlijke contacten en deels in de eerstelijn. Wil je het artikel lezen? Hier volgen de auteursgegevens: Peikes D c.s., Effects of Care coordination on Hospitalization, Quality of Care and Health Care Expenditures among Medicare Benificiaries, 15 randomized Trials, JAMA, 2009, p 603-618.

CENTRUM INDICATIESTELLING ZORG VERANDERT WERKWIJZE PER 1 APRIL

Vanaf 1 april doet het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) alle eerste indicaties zelf door middel van een huisbezoek. Latere indicaties voor verlenging of uitbreiding doen zorgaanbieders zelf. Het CIZ controleert één op de vier latere indicaties steeksproefgewijs. Aanbieders die zelf indiceren moeten voldoen aan kwaliteitsvereisten: zij worden trusted partners. Deze wijzigingen voert het CIZ door op verzoek van onder meer Staatssecretaris Bussemaker en aandringen uit het veld. De verwachting is dat het veld van verwijzers uit de eerstelijn en van aanbieders in de care sector hiermee beter uit de voeten kan dan met de bestaande procedures. Tot zover dit bericht. Op het negende nationale congres over Nationale en internationale, recente en lange termijn ontwikkelingen in de Indicatiestelling, de Awbz en de Wmo op vrijdag 26 maart 2010 te Utrecht spreekt CIZ bestuursvoorzitter Arjan Vermeulen over deze en andere recente ontwikkelingen in de indicatiestelling voor de Awbz. Wil je naar dit congres? Wees welkom, klik hier en schrijf je in. Naast theoretische beschouwers spreekt ook Bert Boer, lid van de Raad van Bestuur van het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) over de toekomst van de Awbz. Tal van workshops geven congresdeelnemers de kans om van gedachten te wisselen over de vele aspecten van indicatiestelling, Awbz en Wmo.

TWAALF AANMELDINGEN VOOR MASTERCLASS EERSTELIJN

Op 3 maart start de Masterclass Geïntegreerde Eerstelijn. Daarin komen thema's aan de orde als de aansturing van zorggroepen, de integrale bekostiging, taakherschikking, de gezonde wijk, preventieve interventies en de opkomst van patiëntencontact via het internet. Het Julius Centrum en het Bureau Raedelijn (de utrechtse ROS) organiseren deze Masterclass. Op dit moment hebben zich twaalf deelnemers uit gezondheidscentra, huisartsenkringen, zorgverzekeraars en beleidsinstanties aangemeld. We hebben plaats voor zestien personen. Gemiddeld meldde zich één deelnemer per week aan in de afgelopen periode. Wil jij deelnemen aan deze Masterclass, die overdracht van praktische en theoretische, Nederlandse en internationale kennis combineert en waarin ongeveer evenveel tijd is voor discussie als voor colleges van ervaren gastsprekers? Wees welkom, klik hier, lees de brochure en meld je aan.

ZIEKENHUIZEN VERGELIJKEN SPOEDPATIËNTEN

Spoedeisende Hulpafdelingen (SEH's) van ziekenhuizen hebben tegenwoordig verschillende organisatievormen. Sommige werken met triage en andere niet. Sommige hebben zorgpaden en een acute opnameafdeling achter de SEH en andere niet. Sommige werken nauw samen met een huisartsenpost en andere niet. Sommige werken met SEH-artsen en andere niet. Sommige SEH's zijn groot en andere klein. Boeiend en leerzaam is het om de ervaringen van spoedpatiënten te meten bij al die verschillende organisatievormen. Zo zou het kunnen zijn dat spoedpatiënten triage bijzonder op prijs stellen, omdat binnen een paar minuten een verpleegkundige of arts even naar hun gekeken heeft. Dat is geruststellend. Maar het kan ook zijn dat dat geen indruk maakt. Zo zijn er bij iedere organisatievorm wel positieve of een negatieve ervaringen te benoemen. Wat wij niet weten of die veronderstelde ervaringen zich inderdaad voordoen. Daarom wil het Julius Centrum in 2010 bij twintig ziekenhuizen onder 600 spoedpatiënten ervaringen meten. Dat doen wij met een door ons nieuw ontwikkelde vragenlijst, te weten de CQ Index Spoedeisende Hulp van ziekenhuizen. Ziekenhuizen die mee willen doen aan dit onderzoek betalen een deel van de kosten, te weten 6000 euro. Wellicht iets meer indien met vragen wil toevoegen aan de lijst die van specifiek belang zijn voor het eigen ziekenhuis. Op donderdag 21 januari, 1500 -1700 uur organiseert het Julius Centrum een informatiemiddag voor ziekenhuizen die hun eigen belang en het algemene belang van goede organisatievormen van spoedzorg willen dienen. De informatie bijeenkomst op 21 januari is bedoeld voor beleidsmedewerkers van ziekenhuizen die aan de studie willen meedoen. Prof. Diana Delnoy is directeur van het Centrum Klantervaringen Zorg en opent de bijeenkomst. Juliusonderzoeker drs. Nanne Bos en ondergetekende geven toelichting op de studie. Reeds dertien ziekenhuizen meldden zich aan. Wil je meer weten over de informatiebijeenkomst? Stuur dan een mail naar bijeenkomstorganisator Annet Esser op A.F.Esser@umcutrecht.nl Kun je niet op 21 januari, maar wil je wel meedoen? Neem contact op met Nanne Bos op N.Bos-2@umcutrecht.nl

VACATURE (100%) ONDERZOEKER CENTRA VOOR JEUGD EN GEZIN

Binnenkort starten wij een onderzoek naar het takenpakket van Centra voor Jeugd en Gezin in een grote stad. Hebben de medewerkers van deze centra de juiste competenties om dit pakket uit te voeren? Welke maatregelen zijn denkbaar om takenpakket en gezamenlijk competentieprofiel van medewerkers beter op elkaar aan te laten sluiten? Om deze vragen te beantwoorden zoekt het Julius Centrum een onderzoeker die organisatie-psychologie of bedrijfskunde heeft gestudeerd en minimaal twee jaar werkervaring heeft. Wie wij zoeken, heeft ervaring met statistische analyse en software, ervaring met onderzoek naar gezondheidszorg of jeugdzorg, kennis van terminologie en van actuele vraagstukken rond de Centra voor Jeugd en Gezin. Bij voorkeur ben je niet uitsluitend opgeleid in kwalitatief of kwantitatief onderzoek. Het project wordt uitgevoerd binnen de Unit Innovaties in de zorg die zich bezig houdt met onderzoek naar geïntegreerde zorg. Je werkt onder supervisie van programmaleider geïntegreerde zorg voor jeugd dr. Henk van Stel.en ondergetekende Wil je meer weten over de vacature? Klik dan hier of surf rechtstreeks naar www.werkenbijumcutrecht.nl vacature nummer 2009/ 0822

VERANTWOORDING

Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via PH.Nieuwsbrief@planet.nl Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan via www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/aanmelding_web.htm en af via http://www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/afmelding_blaster_1.htm. Omdat we nog bezig zijn met de automatisering van de PH.Nieuwsbrief kan het twee weken duren voordat de aan-en afmelding verwerkt is. Door alle hedendaagse beveiligingen is het mogelijk, dat bovenstaande links niet werken. Ga in dat geval voor het aan- en afmelden naar de website www.integratedcare.nl Als het doormailen naar b.v. een collega niet lukt, verwijder dan het laatste deel van deze nieuwsbrief vanaf verantwoording en probeer het nog eens.

De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op de internetsite www.integratedcare.nl

Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.integratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom.

Opsteller van deze nieuwsbrief is:

Guus Schrijvers
Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de
Gezondheidszorg
Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen
en Eerstelijnsgeneeskunde
Universitair Medisch Centrum Utrecht
email: a.j.p.schrijvers@umcutrecht.nl
tel: 088 755 9356