Nieuws en persberichten
Nieuwjaarstoespraak 2010 door L.J.P.M. Frissen, Commissaris van de
Koningin in Limburg
Dames en heren,
Velen zien de overheid niet meer als baken waar de samenleving op kan
koersen.
Liggen veranderdrift en bureaucratie, de droom van een gelijke
samenleving en de plaag van de transactiestaat daar niet aan ten
grondslag? Is de overheid niet autistisch en sluit zij zichzelf op?
Gaat de continuïteit niet verloren door aanhoudende veranderzucht. En
verliest de burger niet het zicht op deze bestuurlijke mallemolen?
Vragen die wetenschappers zich stellen in het onlangs verschenen boek
De tien plagen van de staat. Het doet denken aan de tien plagen van
Egypte, zoals we kunnen lezen in het boek Exodus, hoofdstukken 7 t/m
12.
Misschien is er reden tot scepsis. Door cumulatie van crises ligt onze
illusie van zekerheden aan diggelen. Het is een sport om het
overheidshandelen belachelijk te maken, waardoor het vertrouwen in de
overheid ondermijnd wordt. En met een overheid zonder vertrouwen kan
de samenleving niet functioneren. Vertrouwen dat extra op de proef
wordt gesteld als de geloofwaardigheid, openheid, kwaliteit of
onkreukbaarheid van overheidsdienaren in het geding is. Onze
gezamenlijke inspanning is nodig om de integriteit van het openbaar
bestuur te waarborgen.
De wereldwijde economische crisis heeft diepe sporen getrokken.
Winstmaximalisatie en zelfverrijking als absolute doelen leidden tot
hevige kritiek. De greep op het economische leven werd overgelaten aan
een piramidespel. Het prikkelen van de drang naar consumptie was de
drive. Kritiek op de agressieve machtshonger was er nauwelijks.
Gelukkig voelen wij nu de behoefte aan nieuwe oriëntaties. Op zoek
naar een nieuw evenwicht tussen markt, overheid en samenleving.
Markt en overheid kunnen niet zonder de energie van mensen om hun
functies duurzaam te vervullen. Een energieke aanpak met een gezonde
dosis zelfvertrouwen, geloof in elkaar en in de toekomst. Mensen die
geloven in creativiteit en hard werken aan producten en diensten.
Mensen die werken bij bedrijven en instellingen die met open vizier en
oprecht in de samenleving staan. Vele bedrijven in Limburg timmeren
aan die weg en zijn gepassioneerd aan de slag om de trends van de
toekomst te trotseren.
Bijvoorbeeld in de groene economie die veel nieuwe banen kan scheppen.
De energiesector en de maakindustrie, op het gebied van
hoogtechnologische materialen en life sciences, en de nieuwe wereld
van het eindeloos recyclen van grondstoffen. Daar waar wij onze
menselijke en artificiële intelligentie inzetten, zijn er kansen één
van de welvarendste regios van Europa te blijven. Een groot deel van
de motivatie daarvoor moet uit onszelf komen. Geloof in eigen kunnen
is er op tal van plekken.
Dat voel ik in vele gesprekken met jonge Limburgse kunstenaars,
ondernemers en politici. Limburg is hún dierbaar oord. Ik geloof in
die jonge Limburgers die zelfbewust de wereld in kijken en die hun
hart verpand hebben aan Limburg. Die slim en hard willen werken. Die
hun privileges niet voor zichzelf willen houden maar in dienst stellen
van de Limburgse samenleving. Pessimisme, leedvermaak en gebrek aan
vertouwen helpen ons niet verder. Dat is ook geen antwoord op de krimp
waar Limburg mee geconfronteerd worden. Het gaat er om hoe wij onze
arbeidsproductiviteit vergroten, hoe wij nieuwe technologieën kunnen
introduceren, hoe wij de kwaliteit van het onderwijs kunnen
verbeteren..
Het provinciaal bestuur wil samen met u werken aan een toekomst
waarbij trends, trots en traditie met elkaar versmelten. Trends, trots
en traditie als verbindingslijn tussen projecten en uitdagingen in
Parkstad en Maastricht, tussen Greenport Venlo en Chemelot. Vertrouwen
in elkaar en met elkaar is daarbij essentieel. Zijn we bereid samen de
schouders eronder te zetten? Zijn we bereid afstand te nemen van het
geklaag dat wij alles te verliezen hebben en niets te winnen? Als wij
helderheid verschaffen, knopen doorhakken, verantwoordelijkheid nemen,
dan is de basis gelegd voor succes in de toekomst. De wereld om ons
heen verandert snel, of wij willen of niet. De moed om te veranderen
is essentieel.
Veranderen zonder risicos is onmogelijk, veranderen zonder zekerheid
ook niet. Wij hebben zoveel te winnen als wij onze nieuwsgierigheid
stimuleren. Open belangstelling tonen voor ontwikkelingen aan de
andere kant van de wereld, honger hebben naar het nieuwe. De Limburgse
geschiedenis bestaat toch in werkelijkheid uit eeuwenlange
beïnvloeding door andere culturen? Er is geen tijd ons vast te klampen
aan een behoudend zelfbeeld. De wereld draait door. Wij
vertegenwoordigen geen unieke en onveranderbare cultuur. Het komt aan
op aanpakken of uitstellen, bouwen of breken, motivatie of doemdenken,
vertrouwen of wantrouwen.
Tenslotte. De inrichting van het Huis van Thorbecke staat weer ter
discussie. Stromingen in dit land denken dat de problemen binnen de
publieke sector beter kunnen worden opgelost zonder de provincies. De
bestuurlijke spaghetti in de Randstad speelt daarbij een belangrijke
rol. De positionering van de Europese instituties heeft gevolgen voor
de rol van de lidstaten. Nederland, aldus bestuurskundige Leo
Klinkers, tast zichtbaar in het duister over de aard en de omvang van
haar taken en over hoe die ten uitvoer te brengen. De bestuurlijke
dichtheid is een vaak gehoord argument van beleidsmakers in Den Haag
om tot een grondige renovatie van het Huis van Thorbecke te komen.
De paradox is echter dat diezelfde beleidsmakers doorgaan met de
ontwikkeling van nieuwe bestuurslagen. De veiligheidsregios zijn
daarvan voorbeelden. En de regionale omgevingsdiensten dienen zich
aan. Het ontbreken van een directe democratische legitimatie bij
beide, zijn voorbeelden van staatsrechtelijke botontkalking. Deze term
is afkomstig van de historicus en filosoof Frank Ankersmit in de
eerder genoemde bundel De tien plagen van de staat. Het aanzwellende
financieringstekort bij de Rijksoverheid leidt echter zonder twijfel
tot een herbezinning van taken. Het provinciaal bestuur loopt daar
niet voor weg. Wij willen daarover met Rijk en gemeenten afspraken
maken. Terug naar de kerntaken waar de provincies van oudsher hun
meerwaarde hebben bewezen. Ik blijf er overigens op wijzen dat het
opnieuw ontdekken en articuleren van euregionale gemeenschappelijkheid
een uitdaging van de bovenste plank blijft.
Dames en heren,
Ik ga afsluiten met u allen een gezond en heel gelukkig Nieuwjaar toe
te wensen.
Ik begon met een verwijzing naar de de tien plagen van Egypte. Ik
eindig met het Bijbelverhaal van Jozef in datzelfde oude Egypte,
volgens Genesis, hoofdstukken 37 t/m 50. Het gaat over de zeven vette
en zeven magere jaren, nadat Jozef als slaaf door zijn broers verkocht
was aan kooplieden. Jozef werkte zich in het oude Egypte op door aan
de Farao zijn dromen te verklaren. En ontwikkelde zich als een wijs
bestuurder die het land door de crisis moest leiden van de zeven
magere jaren. Joop van de Ende brengt voor het eerst in de Nederlandse
danstheaters de musical Joseph van het duo Tim Rice en Andrew Lloyd
Webber op de planken. Eén van de hoofdrolspeelsters is de Limburgse
Renée van Wegberg. Zij zal nu voor u één van de musicalhits en enkele
andere liederen ten gehore brengen.
5-1-2010 16:14
Provincie Limburg