ChristenUnie
Het skelet van de partij
20090811_Tjitske Kuiper_web dinsdag 05 januari 2010 14:39 Tjitske
Kuiper-de Haan is adviseur voor besturen van Provinciale Unies en
kiesverenigingen. In de nieuwste DW, die geheel in het teken staat van
de lokale verkiezingen op 3 maart, schrijft Tjitske Kuiper over het
belang van het bestuurswerk in de provincie en plaatselijk. Een
analyse van het skelet van de partij...
Bestuurswerk is het skelet van onze partij. Net als een skelet is het
bestuurswerk onzichtbaar, maar essentieel. Een skelet geeft stevigheid
en de spieren hechten zich hieraan en vormen samen met alle andere
organen een geheel. Zo is een goed bestuur een voorwaarde voor een
kiesvereniging om goed te kunnen groeien en te ontwikkelen. Het is
tijd voor een scan om te bepalen hoe dit skelet er aan toe is.
1000 bestuursleden?
Als ChristenUnie hebben we meer dan 220 kiesverenigingen in ons land.
Elk daarvan wordt gerund door een bestuur van minimaal drie leden.
Veel verenigingen draaien prima, maar er zijn ook plaatsen waar
bestuursleden jarenlang doorworstelen zonder inspiratie en voeding
vanuit de achterban. Daarnaast zijn er nog de twaalf Provinciale Unies
(de besturen van de provinciale ChristenUnies). Samen betekent dat 232
besturen. In totaal zo'n (minimaal!) 700 bestuursleden. Indien we
uitgaan van gemiddeld vijf leden dan praten we al over meer dan 1100
bestuursleden.
Werkdruk en privé-situatie
Bestuurswerk is vrijwilligerswerk en wordt dus meestal vervuld naast
een baan, een gezin of bijvoorbeeld kerkelijke taken. De werkdruk ligt
in de meeste sectoren tegenwoordig hoog. In veel situaties hebben
mensen te maken met zowel een veeleisende organisatie gecombineerd met
een gezinssituatie. Bovendien is er vaak sprake van het combineren van
meerdere banen binnen een gezin. Dat maakt het leven voor veel mensen
best hectisch.
Roeping
Met name kerkelijke taken blijken concurrerend voor het bestuurswerk.
Een verkiezing tot ouderling of diaken wordt dan als een sterkere
roeping gezien dan bestuurswerk voor een politieke partij. De vraag is
in hoeverre dat terecht is. De verantwoordelijkheden en invloeden zijn
in en vanuit een bestuur zijn groot (en uitdagend).
Invloed in de partij
De besturen zijn onder meer verantwoordelijk voor het opstellen van de
kandidatenlijsten met raads- en statenleden. Stel dat er gemiddeld
twintig kandidaten op een lijst staan, dan praten we over een invloed
van besturen op de positie van meer dan vierduizend mensen. Zo bezien
is de invloedssfeer - en daarmee de verantwoordelijkheid - bijzonder
groot te noemen (en dan laten we de directe of indirecte invloed op de
positie van wethouders, gedeputeerden en - via het Uniecongres - op
Eerste en Tweede Kamerleden nog buiten beschouwing). Hieronder zet ik
de belangrijkste vormen van invloed op een rijtje.
Onopvallend
Een kleine inventarisatie van de tijdschriften in de partij laat zien
dat dit werk niet direct opvalt tussen alle politieke actuele nieuws.
Daar waar uitspraken van politici vrijwel onmiddellijk aandacht
trekken is dat niet het geval voor bestuurswerk. Hooguit ontvangt
iemand eens een bos bloemen na jarenlange trouwe dienst of in het
beste geval een speldje van een landelijk bestuurslid. Het betreft dus
werkzaamheden die heel onopvallend zijn. Op een grote kaart van
Nederland zouden al die kilometers die afgelegd worden in de avonduren
eens moeten oplichten. We zouden verrast zijn over de lichtbundel die
dan van de landkaart zou afstralen.
In dit artikel wil ik aandacht vragen voor de bestuurstaken als skelet
van de hele organisatie. Er is sprake van grote invloed van
bestuursleden. Dit gaat op verschillende manieren. Ik benoem ze
hierna. Waarbij ik als voorbeeld een kiesverenigingsbestuur neem. Maar
in feite geldt onderstaande voor het grootste deel ook voor
provinciale besturen.
1. Congressen
Ten eerste hebben de bestuursafgevaardigden een belangrijke rol op de
Uniecongressen. Daar worden belangrijke besluiten genomen. Dit gebeurt
met gewogen stemmen. Dus als iemand afgevaardigde is namens een grote
vereniging, dan heeft deze persoon een relatief grote vinger in de
pap. Besturen hebben vaak beperkt de gelegenheid om met hun eigen
achterban te overleggen over de voorstellen van het uniecongres. De
realiteit is bijgevolg dat hun persoonlijke invloed behoorlijk groot
is.
2. Kandidatenlijst
Iedere vier jaar ligt een van de belangrijkste taken op het bordje van
elk bestuur: de organisatie van de verkiezingen, met als belangrijkste
onderdeel het samenstellen van de kandidatenlijst. Een verstandig
bestuur stelt hiervoor een onafhankelijke selectiecommissie in, maar
vervolgens gaat het advies van deze commissie eerst terug naar het
bestuur. Deze kan daar (gemotiveerd) van afwijken. Afhankelijk van de
betrokkenheid en invloed van de leden wordt de lijst vervolgens al of
niet afwijkend vastgesteld.
3. Betrokkenheid achterban
Een actief bestuur zorgt voor betrokken leden. Een bestuur kan door te
netwerken en de raads-/statenleden te stimuleren als dat nodig is een
levendige vereniging tot stand brengen. Hiervoor is nodig dat men weet
wat netwerken is en een gezicht naar buiten toont. Dat moet verder
gaan dan de eigen kerkelijke gemeente en eigen dorp/stad. Is men
creatief en stimulerend? Daar hangt veel van af. Een actief bestuur
communiceert veel en graag.
4. Samenwerkingsconstructies
Een bestuur is de eerstverantwoordelijke om een afweging te maken of
er een samenwerking wordt aangegaan met een andere politieke partij.
In hoeverre is men bereid en in staat om de leiding te nemen om tot
een veranderingsproces over te gaan indien daar voldoende aanleiding
toe is? Niet op de automatische piloot, maar strategische zetten nemen
als dat moet. Hierin kan een goed bestuur goede leiding geven aan de
eigen leden en fractie. Daar is durf en visie voor nodig en dit vraagt
om leiderschap.
5. Betrokkenheid jongeren
In veel plaatsen zijn `PerspectieF-ers' te vinden. In grote steden
lukt het hen vaak om zelfstandig initiatieven op te starten. In veel
kleinere plaatsen echter is samenwerken met `de moederpartij' de enige
manier om iets van het bestuurlijke en /of politieke handwerk te
leren. Belangrijk is of een lokaal bestuur daar aandacht aan besteedt.
Het is goed voor de cv van jongeren en ze brengen hun eigen netwerk
mee in het bestuur waardoor er verfrissing ontstaat.
6. Functioneren fractie
Alhoewel het allereerst een verantwoordelijkheid van de raadsleden
zelf is, kan een goed bestuur een stimulerende invloed uitoefenen op
het functioneren van een fractie, bijvoorbeeld om samen eens `de hei'
op te gaan Tijdens dit soort bezinningsmomenten kan bv een externe
deskundige de manier van communiceren of debatteren eens onder de loep
nemen. Aandacht voor teambuilding zonder de aanwezigheid van pers en
publiek is heilzaam voor veel fracties.
De zes genoemde invloedssferen maken duidelijk dat bestuurswerk
cruciaal is voor onze partij. Binnen het partijbureau weten we als
geen ander dat een goed bestuur als behoorlijk voorspellend gezien kan
worden voor een goed functionerende fractie.
Door het lezen van dit artikel bent u wellicht voor het eerst of
opnieuw gaan nadenken over het belang en de functie van het
bestuurswerk binnen onze partij.
Brengt u dit werk ook eens in uw gebed bij God.
En verder wil ik u ook uitdagen om eens bij uzelf na te gaan of u zich
misschien beschikbaar kunt/wilt stellen voor een bestuursfunctie. Dat
geldt speciaal voor diegene onder u die elders al bestuurlijke en/of
politieke ervaring hebben opgedaan. Op deze manier kunnen we met
elkaar zorgen voor een versteviging van dit skelet.
Tjitske Kuiper - de Haan, adviseur voor besturen van Provinciale Unies
en kiesverenigingen
tjitskekuiper {a} christenunie.nl
Tags
Wetenschappelijk Instituut