Centraal Bureau voor de Statistiek
PB09-084
23 december 2009 Fors minder banen
9.30 uur
· In derde kwartaal 140 duizend banen minder dan een jaar eerder
· Ook sterke krimp ten opzichte van tweede kwartaal
· Veel minder banen in de marktsector, groei in de collectieve sector
· Loonkostenstijging 1,8 procent
· Feitelijke loonstijging blijft achter bij CAO-loonstijging
In het derde kwartaal van 2009 waren er 140 duizend banen van werknemers
minder dan in het derde kwartaal van 2008. Dit is de grootste daling in meer
dan 25 jaar. Vergeleken met het tweede kwartaal waren er, rekening houdend
met seizoensinvloeden, 50 duizend banen minder. De loonkosten per
arbeidsjaar waren 1,8 procent hoger dan een jaar eerder. Dit blijkt uit cijfers
van het CBS.
In het derde kwartaal waren er bijna 7,9 miljoen banen. Dit zijn er 1,7 procent
minder dan een jaar eerder. Veruit de grootste daling trad op in de zakelijke
dienstverlening waar het aantal banen met 101 duizend afnam. De daling
bestaat voor het overgrote deel uit uitzendbanen via uitzendbureaus. Deze
branche ving hiermee de eerste zware klap op van het banenverlies.
Ook in de industrie, bouw, handel, horeca en transport loopt het banenverlies
nu duidelijk op. In de collectieve sector echter houdt de groei van het aantal
banen aan, met 46 duizend. Het grootste deel van deze groei zit in de zorg,
met een plus van 33 duizend vergeleken met een jaar eerder. Het verlies aan
banen wordt beperkt door de deeltijd-WW. Werknemers die onder de deeltijd-
WW regeling vallen tellen voor hun volledige baan mee als werknemer.
In vergelijking met het tweede kwartaal kromp het aantal banen met 0,6
procent. Deze krimp is een fractie kleiner dan die in het tweede kwartaal. Dit is
het derde kwartaal op rij met banenverlies. Ook hier geldt dat de marktsector
krimpt en de collectieve sector groeit. Het banenverlies in het derde kwartaal
treedt op bij een licht herstel van de economie. De werkgelegenheid in
ln.... procent hoger dan in hetzelfde kwartaal van 2008. Deze stijging is kleiner dan
Nederland reageert met vertraging op omslagen in de conjunctuur.
De lonen van werknemers per arbeidsjaar waren in het derde kwartaal 1,8
sbc.... provisies en overwerkvergoedingen speelt een rol. De loonkosten per
in het tweede kwartaal toen de lonen met 2,6 procent toenamen. De feitelijke
loonstijging van 1,8 procent blijft achter bij de CAO-loonstijging van 2,3
procent. Teruggang van variabele beloningselementen zoals bonussen,
arbeidsjaar waarin ook de werkgeverspremies zijn opgenomen stegen met 1,8
w procent even hard als de lonen. De werkgeverspremies voor pensioenen
w gingen omhoog, die voor werkloosheid en de zorgverzekering omlaag.
w
CBS Persbericht PB09-084 pagina 1 van 6
Banen van werknemers
x1000
8100
8000
7900
7800
7700
7600
7500
7400
7300
II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Oorspronkelijk gecorrigeerd
Bron: CBS
Technische toelichting
Achtergrondinformatie over de ramingen
Net als bij de economische groei worden ook van banen en lonen meerdere
ramingen samengesteld en gepubliceerd over een kwartaal. De eerste raming
of flash-raming van de banenontwikkeling wordt uiterlijk 45 dagen na afloop
van een kwartaal gepubliceerd in het persbericht economische groei. De
cijfers van de eerste raming kunnen wijzigen op grond van nieuwe statistische
broninformatie die nadien beschikbaar komt. In de tweede raming die uiterlijk
90 dagen na afloop van een kwartaal wordt gepubliceerd, is deze nieuwe en
meer uitgebreide statistische informatie verwerkt. Op dat moment komen
bovendien meer detailgegevens beschikbaar en informatie over de
ontwikkeling van de loonkosten.
De kwartaalgegevens worden eenmaal per jaar in juni geijkt aan de jaarcijfers
van de Nationale rekeningen die volgens een vaste cyclus van drie
opeenvolgende ramingen (voorlopige raming, nader voorlopige raming en
definitieve raming) worden herzien. Ook hier is sprake van steeds betere en
meer gedetailleerde statistische informatie op basis waarvan de ramingen
kunnen worden verrijkt. Deze herijkte gegevens worden gepubliceerd bij het
beschikbaar komen van de gegevens over banen en lonen over het eerste
kwartaal.
De banen van werknemers die vóór 2009 werkzaam waren bij het Centrum
voor Werk en Inkomen (CWI) werden geboekt bij de bedrijfstak zakelijke
CBS Persbericht PB09-084 pagina 2 van 6
dienstverlening. Na de fusie van het CWI per 1 januari 2009 met het
Uitvoeringsinstituut WerknemersVerzekeringen (UWV) worden zij geboekt bij
de bedrijfstak openbaar bestuur. De overboeking betreft 4 duizend banen.
Voor deze overboeking zijn de tijdreeksen niet gecorrigeerd.
Bronnen en definities
De gegevens in dit persbericht zijn ontleend aan de Arbeidsrekeningen die
deel uitmaken van de Nationale rekeningen. Bij het samenstellen van de
Arbeidsrekeningen worden diverse bronnen met arbeidsgegevens
geïntegreerd tot een samenhangend stelsel.
De gegevens in dit persbericht hebben uitsluitend betrekking op banen van
werknemers. Zelfstandigen blijven dus buiten beschouwing. Het aantal banen
van werknemers in de Arbeidsrekeningen is het gemiddelde aantal banen in
een kwartaal of in een jaar. Voor de banen worden ook seizoengecorrigeerde
kwartaalcijfers gepubliceerd. Hierdoor is vergelijking van kwartaal op kwartaal
mogelijk. Omslagen in de ontwikkeling worden bij seizoengecorrigeerde cijfers
eerder zichtbaar. De seizoengecorrigeerde cijfers van voorgaande kwartalen
kunnen bij toevoeging van een nieuw kwartaal fractioneel zijn veranderd door
herberekening van het seizoenpatroon.
Een arbeidsjaar wordt berekend door alle (deeltijd)banen om te rekenen naar
voltijdbanen. Twee halve banen leveren samen dus één arbeidsjaar op.
Arbeidsjaar en voltijdbaan worden hier gebruikt als synoniemen.
De gegevens over loonkosten in dit persbericht zijn gebaseerd op de
beloning van werknemers volgens de Nationale rekeningen. De beloning
omvat twee hoofdcomponenten: lonen enerzijds en sociale premies die de
werkgever betaalt anderzijds. De post lonen omvat naast het bruto loon in
geld ook loon in natura en onkostenvergoedingen in verband met de
dienstbetrekking (zoals kosten woon-werkverkeer). De sociale lasten
omvatten de werkgeversbijdragen voor onder meer werkloosheid,
arbeidsongeschiktheid, zorgverzekering en pensioen.
Een bijzondere vorm van loonkosten zijn de betalingen aan werknemers
voor niet-gewerkte uren in verband met ziekte en/of weerverlet. Deze
betalingen worden op grond van de richtlijnen van het Europese systeem
van rekeningen tot de sociale lasten gerekend.
Op grond van dezelfde richtlijnen zijn loonkostensubsidies en
afdrachtverminderingen niet in mindering gebracht op de beloning van
werknemers volgens de Nationale Rekeningen. Voorbeelden zijn de
werktijdverkortingsregeling en de regeling deeltijd-WW van het ministerie
van SZW.
Extra werkgeversbijdragen aan pensioenen die verband houden met de sterk
gedaalde dekkingsgraad van ondernemingspensioenfondsen, worden niet tot
de beloning van werknemers gerekend, maar als kapitaaloverdracht van de
betreffende onderneming aan haar (ondernemings-)pensioenfonds. Extra
werkgeverslasten aan pensioenen voor bedrijven die onder een
bedrijfstakpensioenregeling vallen, worden echter wel tot de beloning van
werknemers gerekend.
CBS Persbericht PB09-084 pagina 3 van 6
Tabel 1. Banen van werknemers naar bedrijfstak
2007 2008 2008 2009
III IV I II III
1 000 banen
Landbouw en visserij 132 129 141 128 114 126 141
Industrie 1) 939 950 952 952 943 930 918
Bouwnijverheid 392 395 398 395 391 392 388
Handel 1 292 1 323 1 333 1 332 1 320 1 322 1 317
Horeca 291 298 307 297 282 299 301
Vervoer en communicatie 461 467 468 467 460 457 453
Financiële instellingen 286 284 284 283 280 282 278
Zakelijke dienstverlening 1 534 1 578 1 608 1 587 1 518 1 500 1 507
Openbaar bestuur 514 512 509 511 520 524 520
Gesubsidieerd onderwijs 453 463 454 467 467 472 456
Gezondheids- en welzijnszorg 1 205 1 224 1 225 1 232 1 236 1 260 1 258
Cultuur en overige dienstverlening 342 351 349 357 352 358 349
Totaal 7 841 7 973 8 028 8 008 7 884 7 922 7 888
%-verandering t.o.v. dezelfde periode van het voorgaande jaar
Landbouw en visserij 1,4 -2,4 -5,4 1,6 -3,5 -1,7 0,0
Industrie 1) 0,4 1,1 1,3 1,1 -0,2 -2,0 -3,6
Bouwnijverheid 1,3 0,7 1,1 0,6 0,3 -1,1 -2,5
Handel 3,3 2,4 2,2 1,9 1,1 -0,1 -1,2
Horeca 4,7 2,2 1,7 1,9 -0,8 -1,2 -1,8
Vervoer en communicatie 1,6 1,2 1,0 1,0 -0,7 -2,3 -3,2
Financiële instellingen 0,4 -0,7 -0,7 -1,3 -0,7 -1,7 -1,9
Zakelijke dienstverlening 6,8 2,9 2,3 1,1 -1,0 -5,2 -6,3
Openbaar bestuur -0,5 -0,4 -0,8 -0,2 1,2 1,8 2,2
Gesubsidieerd onderwijs 2,5 2,3 2,0 1,8 0,5 1,2 0,6
Gezondheids- en welzijnszorg 2,1 1,6 1,0 1,7 1,7 3,1 2,7
Cultuur en overige dienstverlening 3,2 2,7 2,0 2,4 1,8 1,2 0,1
Totaal 2,8 1,7 1,3 1,3 0,3 -0,9 -1,7
1) Inclusief de bedrijfstakken delfstoffenwinning en energie- en waterleidingbedrijven
Bron: CBS
CBS Persbericht PB09-084 pagina 4 van 6
Tabel 2. Banen van werknemers naar economische activiteit,
seizoengecorrigeerd
2007 2008 2008 2009
III IV I II III
1 000 banen
Landbouw en visserij 132 129 125 132 126 126 125
Industrie 1) 939 950 952 951 943 931 918
Bouwnijverheid 392 395 397 395 394 391 387
Handel, horeca, vervoer, communicatie 2 045 2 088 2 094 2 096 2 083 2 071 2 059
Financiële- en zakelijke dienstverlening 1 820 1 862 1 867 1 859 1 834 1 783 1 762
Niet commerciële dienstverlening 2 513 2 550 2 549 2 565 2 579 2 598 2 598
Totaal 7 841 7 973 7 984 7 998 7 959 7 900 7 850
%-verandering t.o.v. vorige periode 2)
Landbouw en visserij 1,4 -2,4 -2,6 5,2 -4,3 0,1 -0,8
Industrie 1) 0,4 1,1 0,4 -0,1 -0,8 -1,3 -1,4
Bouwnijverheid 1,3 0,7 0,3 -0,3 -0,3 -0,8 -1,0
Handel, horeca, vervoer, communicatie 3,1 2,1 0,3 0,1 -0,6 -0,6 -0,6
Financiële- en zakelijke dienstverlening 5,7 2,3 0,0 -0,4 -1,3 -2,8 -1,2
Niet commerciële dienstverlening 1,8 1,5 0,2 0,6 0,5 0,7 0,0
Totaal 2,8 1,7 0,2 0,2 -0,5 -0,7 -0,6
1) Inclusief de bedrijfstakken delfstoffenwinning en energie- en waterleidingbedrijven
2) Gecorrigeerd voor seizoeninvloeden
Bron: CBS
Tabel 3. Arbeidsvolume van werknemers naar economische activiteit
2007 2008 2008 2009
III IV I II III
%-verandering t.o.v. dezelfde periode van het voorgaande jaar
Landbouw en visserij 1,7 -1,7 -4,5 2,4 -3,2 -1,0 0,1
Industrie 1) 0,4 0,8 1,0 0,9 -0,2 -1,8 -3,6
Bouwnijverheid 1,3 0,5 0,9 0,5 0,1 -1,0 -2,5
Handel, horeca, vervoer, communicatie 2,5 1,6 1,5 1,1 0,3 -0,7 -1,9
Financiële- en zakelijke dienstverlening 5,5 2,5 2,3 1,1 0,1 -3,9 -4,9
Niet commerciële dienstverlening 1,2 1,1 0,8 1,4 1,3 2,4 1,8
Totaal 2,4 1,4 1,3 1,1 0,5 -0,6 -1,7
1) Inclusief de bedrijfstakken delfstoffenwinning en energie- en waterleidingbedrijven
Bron: CBS
CBS Persbericht PB09-084 pagina 5 van 6
Tabel 4. Lonen en salarissen per arbeidsjaar naar economische activiteit
2007 2008 2008 2009
III IV I II III
%-verandering t.o.v. dezelfde periode van het voorgaande jaar
Landbouw en visserij 4,0 7,4 11,7 2,6 8,4 4,3 1,5
Industrie 1) 3,6 3,2 3,1 1,0 0,3 1,7 2,8
Bouwnijverheid 3,8 4,6 4,2 3,1 4,3 3,8 2,7
Handel, horeca, vervoer, communicatie 2,8 3,5 3,9 3,0 2,7 2,4 0,6
Financiële- en zakelijke dienstverlening 4,1 2,7 3,8 -0,4 -0,8 3,7 1,6
Niet commerciële dienstverlening 3,8 3,9 3,5 5,4 3,4 2,6 2,6
Totaal 3,7 3,5 3,8 2,5 1,7 2,6 1,8
1) Inclusief de bedrijfstakken delfstoffenwinning en energie- en waterleidingbedrijven
Bron: CBS
Tabel 5. Loonkosten per arbeidsjaar naar economische activiteit
2007 2008 2008 2009
III IV I II III
%-verandering t.o.v. dezelfde periode van het voorgaande jaar
Landbouw en visserij 3,6 7,9 12,1 3,3 8,3 4,7 1,6
Industrie 1) 3,3 3,6 3,6 1,4 0,2 1,6 2,8
Bouwnijverheid 3,3 5,0 4,7 3,4 4,2 3,6 2,6
Handel, horeca, vervoer, communicatie 2,5 3,7 4,1 3,2 2,6 2,2 0,4
Financiële- en zakelijke dienstverlening 3,6 2,7 3,9 -0,4 -0,8 3,6 1,6
Niet commerciële dienstverlening 3,7 4,3 3,8 5,9 3,4 2,6 2,6
Totaal 3,4 3,8 4,1 2,8 1,7 2,6 1,8
1) Inclusief de bedrijfstakken delfstoffenwinning en energie- en waterleidingbedrijven
Bron: CBS
CBS Persbericht PB09-084 pagina 6 van 6
---- --