De Nederlandse Bank
DNB publiceert Statistisch Bulletin december 2009
Persbericht
Datum 23 december 2009
In dit nummer: Pensioenvoorziening in internationaal perspectief,
Krimp in Nederlandse vorderingen op en schulden aan het buitenland,
'Verpakken' van leningen via securitisaties stil gevallen, gedekte
obligaties populairder, Markt voor onderhandse derivaten in korte tijd
sterk gekrompen.
Pensioenvoorziening in internationaal perspectief
Het pensioenvermogen van Nederlandse huishoudens bedroeg eind 2008 EUR
740 miljard. Dit vormt meer dan de helft van hun financiële vermogen.
Voor andere landen van het eurogebied is het aandeel gemiddeld slechts
een kwart. Dit weerspiegelt de andere wijze van financiering van het
pensioen in die landen. In veel landen worden pensioenen voornamelijk
bekostigd via een omslagstelsel, het overheidspensioen. In Nederland
is het belang van arbeidsgebonden collectieve pensioenuitkeringen
minstens even groot als dat van het overheidspensioen. Het belang van
levensverzekeraars voor de pensioenvoorziening neemt in alle landen
toe. De verhouding van pensioen ten opzichte van eindsalaris loopt erg
uiteen tussen de verschillende landen, maar is niet eenduidig aan het
type pensioen toe te wijzen.
Krimp in Nederlandse vorderingen op en schulden aan het buitenland
Onder invloed van de financiële crisis en economische teruggang zijn
de buitenlandse vorderingen en verplichtingen van Nederland in 2008
afgenomen. Het verschil tussen de buitenlandse vorderingen en
verplichtingen, oftewel het Nederlandse netto externe vermogen, nam
per saldo toe tot EUR 66 miljard. De financiële crisis en economische
teruggang hadden een grote invloed op de ontwikkelingen in de
Nederlandse betalingsbalans en het externe vermogen. Zo daalde het
overschot op de lopende rekening van de betalingsbalans in 2008 met
EUR 20 miljard tot EUR 29 miljard en kochten buitenlandse beleggers
voor EUR 78 miljard schuldpapier dat de Nederlandse staat had
uitgegeven ter financiering van onder meer de reddingsoperaties in de
financiële sector. Als gevolg van sterke koersdalingen van aandelen en
terugtrekkingen van kapitaal namen in 2008 binnen de directe
investeringen, het effectenverkeer en het overig financieel verkeer de
grensoverschrijdende posities af.
'Verpakken' van leningen via securitisaties stil gevallen, gedekte
obligaties populairder
Na het uitbreken van de kredietcrisis kwam de openbare markt voor het
bundelen van woninghypotheken en andere kredieten en het doorverkopen
daarvan aan speciaal daarvoor opgerichte ondernemingen, zogeheten
'special purpose vehicles' (SPV's), stil te liggen. Beleggers
vertrouwden deze gesecuritiseerde leningen niet meer en eisten hoge
risicopremies voor door SPV's uitgegeven obligaties. In de afgelopen
twee jaar, van juli 2007 tot juni 2009, werd in Nederland met EUR 195
miljard niettemin meer gesecuritiseerd dan ooit (bijna driekwart van
het emissievolume van alle voorgaande jaren samen). Banken kochten het
door SPV's uitgegeven schuldpapier grotendeels zelf om het als
onderpand te kunnen gebruiken voor leningen van het Eurosysteem. Naar
schatting bezitten de Nederlandse banken, met circa EUR 250 miljard,
70% van het schuldpapier dat door Nederlandse SPV's is uitgegeven. In
het derde kwartaal van 2009 vonden geen securitisaties plaats. Wel
emitteerden Nederlandse banken gedekte obligaties, in totaal voor EUR
4 miljard. Dat was beduidend meer dan in het verleden.
Markt voor onderhandse derivaten in korte tijd sterk gekrompen
Mondiaal is de markt voor onderhandse derivaten sinds de tweede helft
van 2008, na meerdere jaren van zeer hoge groei, sterk gekrompen. Het
totaal aan uitstaande posities van Nederlandse banken, de
belangrijkste partijen op deze markt, daalde van medio 2008 tot medio
2009 met de helft tot circa USD 12.000 miljard (2% van de mondiale
derivatenmarkt). Rentederivaten vormden medio 2009 met een nominale
waarde van USD 9.000 miljard het grootste deel van de onderhandse
derivatenmarkt, gevolgd door valutaderivaten en kredietderivaten.
Vooral bij de kredietderivaten was de daling relatief groot (79%),
mede door het opdrogen van de securitisatiemarkt.
Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met Tobias Oudejans
(tel. 020-5243100, 0652496961) en Herman Lutke Schipholt (020-5242712,
0652496900).
Links
* DNB Statistisch Bulletin
Downloads
* Statistisch Bulletin december 2009 (PDF: 914,1 Kb)
---