Functional connections between UTF1, chromatin structure and embryonic stem
cell pluripotency
Datum: 18 december 2009
Promotie: mw. S.M. Kooistra, 14.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5,
Groningen
Proefschrift: Functional connections between UTF1, chromatin structure
and embryonic stem cell pluripotency
Promotor(s): prof.dr. P.J.M. van Haastert
Faculteit: Wiskunde en Natuurwetenschappen
De regulatierol van het eiwit UTF1 in stamcellen
Susanne Kooistra beschrijft in haar proefschrift de rol die het eiwit
Undifferentiated embryonic cell Transcription Factor 1 (UTF1) speelt
in de regulatie van de specifieke eigenschappen van embryonale
stamcellen (ES-cellen). ES-cellen zijn de eerste cellen die ontstaan
tijdens de embryonale ontwikkeling. Ze hebben als unieke eigenschap
dat ze zich allemaal nog kunnen differentiëren tot alle celtypen die
in een volwassen individu aanwezig zijn. Deze eigenschap wordt
pluripotentie genoemd. De pluripotente ES-cellen kunnen geïsoleerd
worden uit vroege (3½ tot 4 dagen oude) embryo's. ES-cellen hebben
twee unieke eigenschappen: ze kunnen zich oneindig vermeerderen in een
proces van zelfvernieuwing (beide tijdens de celdeling gevormde
dochtercellen zijn identiek aan de originele moeder-ES-cel) en ze
hebben de capaciteit om zich te differentiëren tot elk van de ongeveer
200 celtypen van een volwassen individu (pluripotentie).
Kooistra toont aan dat UTF1 niet betrokken is bij de zelfvernieuwing
van ES-cellen, maar onmisbaar is voor hun differentiatie. UTF1 is in
staat om transcriptie van genen negatief te beïnvloeden en heeft
biochemische eigenschappen die gelijk zijn aan die van een belangrijke
structurele chromatinecomponent, histoneiwit. Waarschijnlijk is vooral
de chromatinestructuur die gevormd wordt in aanwezigheid van UTF1 van
belang voor de regulatie van de expressie van onderliggende genen.
Deze regulatie van chromatinestructuur en genexpressie is belangrijk
voor het bepalen van de identiteit van ongedifferentieerde ES-cellen.
Daarnaast zorgt UTF1 er mogelijk voor dat snelle en efficiënte vorming
van nieuwe chromatinestructuren en expressiepatronen tijdens
differentiatie kan plaatsvinden.
Susanne Kooistra (Leeuwarden, 1981) studeerde medische biologie aan de
Rijksuniversiteit Groningen, waar zij haar promotieonderzoek deed bij
de vakgroep ontwikkelingsgenetica, die deel uitmaakt van de
onderzoekschool Groningen Biomolecular Sciences and Biotechnology
Institute (GBB). Inmiddels werkt zij als postdoc aan het Biotech
Research and Innovation Centre te Kopenhagen.
Laatst gewijzigd: 04 december 2009 11:18
Rijksuniversiteit Groningen