Vrije Universiteit Amsterdam

Een kleine dijk met een groot doel


* Startdatum: 15-12-2009


* Tijd: 13.45


* Locatie: Aula


* Titel: Een kleine dijk met een groot doel. De financiering van de Diemerdijk, 1591-1864


* Spreker: A.W.F. Fransen


* Promotor: prof.dr. C.A. Davids


* Onderdeel: Faculteit der Letteren


* Wetenschapsgebied: Letteren


* Evenementtype: Promotie

In het onderzoek van Alfons Fransen naar de Diemerzeedijk, is de financiering van het onderhoud van de dijk onderzocht tegen de achtergrond van veranderende klimatologische omstandigheden en de technische vereisten die daaruit voortvloeiden. De bestuurlijke anticipatie op deze problemen stond daarbij centraal.

Duidelijk werd dat dijkdoorbraken niet veroorzaakt werden door gebrek aan kennis of technische onmacht, maar door gebrekkig onderhoud in perioden van sociale- en militaire onrust, zoals in de jaren na 1572 en het rampjaar 1672. Aan kennis was geen gebrek. Toen in 1735 de paalworm toesloeg, kwamen diverse alternatieven op tafel. De gekozen methode, een aarden dijk met stenen glooiing, wordt tot de dag van vandaag toegepast.

Institutionele belemmeringen waren er wel. De relaties tussen de gewesten waren moeizaam. Utrecht frustreerde jarenlang de aanleg van de sluis te Muiden, cruciaal voor de waterbeheersing in het gebied en de Hollandse Waterlinie. Er werden echter praktische oplossingen gevonden. Amsterdam domineerde als voornaamste belanghebbende het dijkbestuur. Wanneer de nood aan de man kwam, kon Amsterdam het werk `buiten kosten van de provincie' laten uitvoeren. De stad regelde dan de werkzaamheden en desnoods, onder garantie van de Staten van Holland, ook de financiering.

Institutioneel onvermogen was geen beslissende factor. Toen de lasten voor dijkplichtigen ondragelijk werden, nam het hoogheemraadschap een groot deel van de dijk in eigen beheer. Protesten van Utrecht belemmerden het onderhoud niet. Vanaf 1745 werden de dijklasten beter over de ingelanden gespreid, waardoor de lasten dragelijker werden. De dure stenen dijk bleek de investering waard. Er kwamen geen dijkdoorbraken meer voor.

© Copyright Vrije Universiteit Amsterdam