Vrije Universiteit Amsterdam
Persbericht
02-12-2009
Theologische en pedagogische visies zichtbaar in kinderbijbels
`Zoo heerlijk eenvoudig' geschiedenis van de kinderbijbel in
Nederland
Kinderbijbels weerspiegelen de theologische en pedagogische visies van de afgelopen
eeuwen. Voorlopers van kinderbijbels leiden kinderen in de achttiende eeuw naar de
letterlijke tekst van de Bijbel. Vanaf 1780 komen verlichte kinderbijbels in zwang die
de kinderen een Bijbelse deugdenspiegel voorhouden. Moralisme en Bijbelse etiquette
zetten de toon. De periode tussen 1870 en 1920 laat rond en in kinderbijbels
richtingenstrijd zien wat ten koste gaat van de kwaliteit. Dit alles blijkt uit onderzoek
van theoloog en journalist Willem van der Meiden. Hij promoveert vrijdag 4 december
aan de theologische faculteit op een onderzoek naar de bijna negenhonderd
verschillende kinderbijbels die in drie eeuwen verschenen.
Vanaf 1920 worden teksten en illustraties professioneler en de laatste eeuw
domineert het beeld over de tekst. Kinderen worden nu als kinderen aangesproken en
kennis van de Bijbelse verhalen hoort thuis in een totaalpakket van verantwoorde
(christelijke) opvoeding. Was de weergave van de Bijbelverhalen in vroeger jaren
onverbloemd, tegenwoordig wordt meer geselecteerd en affectiever geschreven en
verbeeld. De afbrokkeling van de kerkelijke instituties heeft geen invloed op de
productie van verschillende kinderbijbels. De helft van de bijna 900 titels is in
Nederland na 1978 verschenen.
Nooit onderzocht
Nederland heeft een rijke traditie van drie eeuwen kinderbijbels en verwante
`vertalingen' van Bijbelgedeelten voor kinderen. Naar deze kinderbijbels is niet of
nauwelijks wetenschappelijk onderzoek gedaan. In zijn promotieonderzoek brengt
Van der Meiden ze in kaart. Hij onderzoekt de ontwikkelingen in het genre en plaatst
de kinderbijbels in de context van de theologische, kerkelijke en maatschappelijke
ontwikkelingen van hun tijd. Ook laat hij zien hoe kinderbijbels de pedagogische
visies van de afgelopen eeuwen weerspiegelen. Van der Meiden besteedt aandacht aan
de rol van het beeld in kinderbijbels en de Nederlandse ontwikkelingen worden
vergeleken met die in het buitenland. De bronnenstudie wordt afgesloten met een
omvangrijke lijst van in Nederland verschenen kinderbijbels.
Expositie
Naar aanleiding van dit proefschrift wordt een expositie gewijd aan de geschiedenis
van de kinderbijbel in Nederland in het Comenius Museum in Naarden, van 9
december 2009 t/m 10 april 2010. Info: www.comeniusmuseum.nl.