Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer
Meerjarenbeleidsplan 2010-2014
Datum
12 november 2009
Titel
Meerjarenbeleidsplan 2010-2014
Versie
Definitief
Blad
1 van 53
Meerjarenbeleidsplan 2010-2014
Opdrachtgever
Raad van Bestuur
Status
Definitief
Verspreiding
Openbaar na goedkeuring minister van VROM
Versie Datum Auteur Opmerking
Definitief 12 november 2009
Datum
12 november 2009
Titel
Meerjarenbeleidsplan 2010-2014
Versie
Definitief
Blad
2 van 53
Inhoudsopgave
Voorwoord................................................................................................................................................. 3
Samenvatting............................................................................................................................................. 4
1 Inleiding........................................................................................................................................ 7
2 Bestaansgrond en missie............................................................................................................. 8
3 Relevante ontwikkelingen ...........................................................................................................10
4 Strategische doelstellingen.........................................................................................................15
4.1 Optimalisering: doorontwikkelen van bestaande activiteiten ............................................................15
4.2 Positionering: ontwikkelen van nieuwe taken en activiteiten ............................................................17
4.2.1 Strategische dialoog......................................................................................................................18
4.2.2 Open innovatie..............................................................................................................................19
5 Uitwerking optimaliseringsdoelstellingen...................................................................................21
5.1 Inwinning en registratie..................................................................................................................21
5.1.1 Openbare registers en kadastrale registratie...................................................................................21
5.1.2 Topografie.....................................................................................................................................23
5.1.3 Rijksdriehoeksmeting.....................................................................................................................24
5.2 Informatieverstrekking....................................................................................................................24
5.2.1 Kadaster en topografie...................................................................................................................24
5.2.2 Landelijke voorzieningen................................................................................................................26
5.3 Adviesdiensten..............................................................................................................................27
5.3.1 Landinrichting en gebiedsontwikkeling............................................................................................27
5.3.2 Advies en ondersteuning bij geo- en vastgoedinformatie.................................................................28
5.3.3 Internationaal ................................................................................................................................29
6 Organisatie en bedrijfsvoering....................................................................................................30
6.1 Flexibilisering ................................................................................................................................30
6.2 Governance en sturing...................................................................................................................30
6.3 Maatschappelijk verantwoord ondernemen.....................................................................................32
6.4 Medewerkers.................................................................................................................................32
6.5 Klantenservice...............................................................................................................................34
6.6 ICT................................................................................................................................................35
6.7 Huisvesting en Archieven...............................................................................................................37
6.8 Financiën......................................................................................................................................37
6.9 Risico's en risicobeheersing...........................................................................................................39
Bijlagenoverzicht......................................................................................................................................41
Datum
12 november 2009
Titel
Meerjarenbeleidsplan 2010-2014
Versie
Definitief
Blad
3 van 53
Voorwoord
De huidige economische crisis heeft een onmiskenbare weerslag op het Kadaster. Het aantal onroerend goed
transacties vertoont sinds 2007 een dalende lijn en is sinds eind 2008 zelfs met zo'n 30% teruggevallen. Het
Kadaster heeft om de crisis het hoofd te bieden veel kostenbesparende maatregelen genomen zonder de
dienstverlening aan de klanten te verminderen. Daarnaast waren tariefverhogingen noodzakelijk. Tegelijkertijd
wordt onverminderd een beroep op ons gedaan om ontwikkelingen in de vastgoed- en geoinformatie-
infrastructuur en e-overheid mede vorm te geven.
Aan de klassieke taken van het Kadaster op het gebied van rechtszekerheid en topografie zijn de afgelopen
jaren nieuwe wettelijke taken toegevoegd zoals WKPB, BAG en KLIC. Kansen liggen er bij onder meer WOZ,
ondergrond, fotobeelden en hoogtegegevens. Daarmee geven we inhoud aan onze centrale rol in de
geoinformatie-infrastructuur. Deze door de wetgever beoogde nieuwe positie van het Kadaster staat echter
onder druk door de financieel-economische crisis en de ingrijpende effecten daarvan op de vastgoedmarkt.
De mogelijkheden om adequaat te reageren op de ontwikkelingen in de omgeving zijn beperkt: omdat in tijden
van hoogconjunctuur moest worden ingeteerd op het eigen vermogen zijn in de huidige laagconjunctuur geen
financiële buffers meer aanwezig. Na diverse kostenreducerende maatregelen in de afgelopen periode zijn
verdere substantiële kostenreducties op korte termijn nauwelijks mogelijk. De invoering van informatie-
technologie in de bedrijfsprocessen heeft geleid tot een grotere efficiency en een groter producten-, diensten-
en takenpakket. Veel meer werk wordt gedaan met veel minder mensen. Het aantal directies is teruggebracht
van zestien naar vijf en in de afgelopen jaren zijn tien vestigingen van het Kadaster gesloten door verdere
concentratie van de werkzaamheden naar het landelijke niveau. Tariefverhogingen zijn door de minister voor
2010 uitgesloten (onvoorziene omstandigheden daargelaten). Daardoor is het onzeker geworden op welk
moment het Kadaster weer kan beschikken over een toereikend wettelijk eigen vermogen. Daarmee onstaat
de vraag of investeringen (tijdig) doorgang kunnen vinden. Diverse projecten zoals de aansluiting op het
stelsel van basisregistraties en de verbetering van de registratie van erfdienstbaarheden zijn reeds "on hold"
gezet c.q. getemporiseerd. Daarnaast wordt invlechting van nieuwe kennis bemoeilijkt door gebrek aan
middelen voor deskundige inhuur of werving en selectie van nieuw personeel.
Het nu voorliggende Meerjarenbeleidsplan markeert derhalve voor het Kadaster het begin van een nieuwe
periode, waarbij de richting van de organisatie wordt bepaald door enerzijds een herijking van de strategie en
anderzijds de nijpende situatie op de vastgoedmarkt. Het gaat bij de strategie om een herijking, omdat we
voortbouwen op de behaalde resultaten van de voorgaande periode. Gebleven zijn onder meer het belang dat
we hechten aan continuïteit en optimalisatie van bestaande dienstverlening, niet in de laatste plaats op het
punt van de kosteneffectiviteit, en het besef dat we door onze centrale plaats in de geodata-infrastructuur een
verantwoordelijkheid hebben om voorop te gaan in discussies over de toekomst van die infrastructuur. Nieuw
zijn, om vast enkele punten te noemen, de strategische dialoog als instrument om samen met onze omgeving
invulling te geven aan onze maatschappelijke opdracht en de keuze voor innovatie als essentieel onderdeel
van ons takenpakket. Met name dat laatste stelt ons voor een dilemma: investeren is een must om aansluiting
te houden met onze afnemers en onze positie in de top 5 van Europese kadasters te behouden; gelijktijdig is
de ruimte daarvoor zeer beperkt.
Deze situatie vraagt het uiterste van de flexibiliteit van de organisatie en zet aan tot nieuwe discussies over
onder meer efficiency, slim organiseren, samenwerking, de wijze van financiering, het maken van keuzes en
het stellen van prioriteiten, afhankelijk van de financieel-economische mogelijkheden. Discussies die wij op
basis van het voorliggende Meerjarenbeleidsplan met onze stakeholders willen en moeten voeren.
Apeldoorn, oktober 2009
Raad van Bestuur Kadaster
Dorine Burmanje, Godfried Barnasconi, Arco Groothedde
Datum
12 november 2009
Titel
Meerjarenbeleidsplan 2010-2014
Versie
Definitief
Blad
4 van 53
Samenvatting
Het Meerjarenbeleidsplan (MBP) 2010-2014 geeft richting aan het Kadaster voor de komende jaren. Op basis
van de maatschappelijke, technologische en andere ontwikkelingen, zoals een nieuw Rijksbeleid voor geo-
informatie, worden keuzes gemaakt en bijgesteld. Uitgangspunt blijft de maatschappelijke betekenis van het
Kadaster en de rechtszekerheid voor de Nederlandse samenleving.
Het Kadaster positioneert zich als organisatie gericht op het generen van maatschappelijk rendement,
vanuit de hem opgedragen wettelijke taak. Het wil zijn kennis en middelen inzetten voor een maximale spin-off
in de samenleving, in de vorm van stabiliteit van systemen, integriteit van data en bepalende innovaties die
zonder de betrokkenheid van het Kadaster niet opgepakt zouden zijn. Zijn kernwaarden zijn `open', `zeker' en
`ambitie'. De omgeving en taken van het Kadaster vragen om een nog betere en slimmere taakuitvoering.
Optimaliseren is daarbij belangrijk. Tegelijkertijd blijft het mogelijk door een nieuwe positionering nieuwe
activiteiten op te nemen in het takenpakket.
Het Kadaster kent drie rollen: inwinner/beheerder van data (inclusief registratie), leverancier van data,
informatie en diensten en vernieuwer. Deze drie rollen passen bij de wettelijke opdracht waarbinnen het
Kadaster als Zelfstandig Bestuursorgaan functioneert. Deze rollen geven richting aan de invulling van zijn
activiteiten.
De komende planperiode richt het Kadaster zich op het optimaliseren van zijn bestaande activiteiten. Daarbij
ligt een focus op het verbeteren van de kosteneffectiviteit en het creëren van meer flexibiliteit om in te kunnen
spelen op wisselende werkvolumes.
Het Kadaster streeft bij de inwinning en registratie `operational excellence' na op de aandachtspunten
continuïteit, betrouwbaarheid, geo-samenhang en efficiency. Bij de informatieverstrekking richt de
ontwikkeling zich op toegankelijkheid en integratie van data. Daarnaast is het vergroten van de mogelijkheden
voor toegevoegde waardecreatie een aandachtspunt. Het Kadaster ziet bij de ontwikkeling van adviesdiensten
de belangrijkste uitdaging in het bereiken van `customer intimacy': zo goed mogelijk aansluiten bij de
behoeften van de specifieke klant.
Om zich te positioneren gaat het Kadaster middels een strategische dialoog in gesprek met zijn omgeving.
Daarnaast zal het door middel van open innovatie initiatieven ontwikkelen die aansluiten op toekomstige
behoeften.
Het Kadaster blijft een centrale plaats invullen in de vastgoed- en geoinformatie-infrastructuur. Het Kadaster is
daarbij een drijvende kracht voor verdere ontwikkeling en vernieuwing van deze infrastructuur in samenspraak
met partners. In de afgelopen jaren is gewerkt aan het tot stand brengen van de infrastructuur. Het Kadaster
heeft daarvoor enkele nieuwe taken op zich genomen. De ervaringen die daarbij zijn opgedaan leiden tot de
keuze om duidelijker dan voorheen te kiezen voor innovatie. Innovatie doen we niet alleen, maar in overleg
met de omgeving. Meer dan voorheen is de dialoog met de omgeving van belang. Deze wordt aangescherpt
in een strategische dialoog. Daarbij wordt afgewogen of de vernieuwingen bijdragen aan een goede
uitoefening van de wettelijke taken, uit bedrijfsmatig en financieel oogpunt realistisch en haalbaar zijn en
passen binnen de verhoudingen van markt en overheid. Inhoudelijk betreft dit de volgende lijnen: vernieuwing
Datum
12 november 2009
Titel
Meerjarenbeleidsplan 2010-2014
Versie
Definitief
Blad
5 van 53
informatievoorziening, koppelen van bestanden, actieve rol in Europa en ondersteuning van
gebiedsontwikkeling.
Vernieuwing wordt gerealiseerd door allianties aan te gaan met externe partijen. Door ons te verbinden aan
wetenschappelijke instellingen en kennispartners zorgen we voor de transformatie van de organisatie in de
richting van een kennis- en expertisecentrum en zijn we in staat om blijvend hoogwaardige kennisproducten
en -diensten te leveren.
De ambitie van het Kadaster en de financiële situatie vergen een flexibilisering van de organisatie, zowel in
kwantitatieve zin (kosten) als kwalitatieve zin (kennis). Die vinden we in de samenwerking met andere partijen
en door het realiseren van een vitaal personeelsbestand met aandacht voor o.a. mobiliteit, diversiteit en
talentontwikkeling. Ook worden uitvoerings- en ondersteunende taken meer uitbesteed aan andere partijen of
geautomatiseerd. De beheersing van kosten blijft de komende periode een belangrijk aandachtspunt bij de te
maken keuzes. De consequenties voor de werkwijze en organisatie van het Kadaster kunnen groot zijn en
moeten nog nader worden uitgewerkt.
Het streven om meer als expertise- en kennisorganisatie te gaan werken, zal zich in personeelsbeleid vertalen
in een nadruk op professionele zelfstandigheid. Opleidingen en ontwikkelprogramma's zijn hierbij belangrijke
bouwstenen. Eveneens is een verdere verzakelijking van de arbeidsvoorwaarden nodig.
ICT beschouwt het Kadaster als levensader. Het Kadaster kiest voor moderne up to date ICT, die voorbereid
is op belangrijke ontwikkelingen.
De toekomst van de ontwikkelingen op de vastgoedmarkt blijft vooralsnog onzeker. Als tariefgefinancierde
publiekrechtelijke ZBO hangt de financiering van de strategie van het Kadaster samen met die
ontwikkelingen. De inkomsten van het Kadaster staan, zeker in 2010, onder druk door de toezegging aan de
Tweede Kamer om de tarieven voor dat jaar te bevriezen, onvoorziene omstandigheden daargelaten. De
financiële reserves zijn voorlopig zeer beperkt. Na 2010 zullen de investeringen in het verkleinen van het
aantal directies en het sluiten van diverse kantoren in de afgelopen jaren zichtbaar worden. De verdere
flexibilisering en verlaging van de kosten van het Kadaster wordt steeds moeilijker. De kostenstructuur wordt
voornamelijk bepaald door vaste personele kosten en ICT-kosten. Het zetten van stappen in de ambitie, het
eventueel opnemen van nieuwe wettelijke taken en het uitvoeren van projecten wordt dan ook afgewogen op
kosteneffectiviteit: sluitende business cases c.q. financieringsafspraken moeten aanwezig zijn.
Datum
12 november 2009
Titel
Meerjarenbeleidsplan 2010-2014
Versie
Definitief
Blad
6 van 53
Overzicht concrete doelstellingen voor 2010
Hieronder een overzicht van de concrete doelstellingen voor het eerste jaar van de planperiode. Per
onderwerp wordt verwezen naar de betreffende pagina in de tekst voor verdere toelichting.
Pag. Onderwerp Te bereiken resultaat in 2010
21 Ketenintegratie Kadaster Watchdog: Implementatie in 2010
Automatische aktenverwerking: Gemiddeld 35% Hyp4 en
30% Hyp3 (semi) automatisch verwerkt
Melding Hyp3 aan financiële instellingen
21 Vernieuwing Uitontwikkeling splitsen percelen d.m.v. voorlopige grenzen
perceelvorming
22 Inwinningstechnieken Solometen en mobiel werken verder geïmplementeerd
22 3D kadaster Pilot voor 3D-tekeningen
23 Gebiedsregistratie Registraties op gebiedsniveau gerealiseerd
23 BRT Koppeling met straatnamen BAG en administratieve
grenzen uit BRK
24 Nieuwe MIV Realisatie informatieverstrekking gemeenten en bestelloket
25 Ontsluiting Verwijzing van elk kadastraal perceel naar relevante
erfdienstbaarheden passages in Openbaar Register
25 INSPIRE Metadata voor thema transport en hydrografie op 15 mei
2010 ontsloten
25 Nationaal Geoportaal Als beheerder de gezamenlijke motor PDOK gerealiseerd
26 KLIC Verdere ontwikkeling dienstverlening
26 Landelijke voorziening Kadaster is beheerder van de volledige LV en er is een
BAG goed functionerend BAG/BAO
27 RO-online Start beheer per 1 mei. Ruimtelijke plannen in 2010 online
beschikbaar
27 EULIS Beheersorganisatie per 1-7-2010 bij Kadaster
27 WILG Nieuw procesondersteunend systeem geïmplementeerd
36 Vernieuwing AKR/HYP Vervolgstappen vervanging kernsystemen
Prioriteitstelling in projecten heeft plaatsgevonden op grond van noodzaak voor de continuïteit, wettelijke
verplichtingen, beoogde kostenvoordelen en relevantie voor stakeholders. De benodigde investeringen zijn bij
de huidige stand van de vastgoedmarkt mogelijk. Bij een verdere daling van de vastgoedmarkt zal verdere
temporisering of stopzetting van projecten plaatsvinden. In de lijst ontbreken reeds projecten, zoals het project
voor de aansluiting van de eigen kadastersystemen op de basisregistraties. Dit grote project wordt in 2010
niet opgepakt, vanwege het ontbreken van investeringsmiddelen. Het project ontsluiting erfdienstbaarheden is
getemporiseerd ten opzichte van eerdere plannen.
Datum
12 november 2009
Titel
Meerjarenbeleidsplan 2010-2014
Versie
Definitief
Blad
7 van 53
1 Inleiding
Doel en inhoud
Met het Meerjarenbeleidsplan (MBP) geeft het Kadaster jaarlijks inzicht in de voor het Kadaster belangrijke
ontwikkelingen en de vertaling daarvan in (strategische) beleidsvoornemens voor de komende vijf jaren. Het
MBP vormt zo het kader van waaruit het Kadaster zijn externe en interne bedrijfsbeleid verder concretiseert
en uitvoert. Het MBP wordt, voorafgaande aan de goedkeuring door de Minister van VROM, besproken met
de Gebruikersraad en vastgesteld door de Raad van Toezicht.
Dit MBP is gebaseerd op strategische overwegingen die worden besproken in de hoofdstukken 2-4 die op hun
beurt zijn gekleurd door de huidige financieel-economische situatie.
Leeswijzer
Na dit inleidende hoofdstuk formuleert hoofdstuk 2 het kader waarbinnen en van waaruit het Kadaster
opereert. In hoofdstuk 3 worden de voor het Kadaster relevante ontwikkelingen in de omgeving en in de eigen
organisatie beschreven. In hoofdstuk 4 worden op basis hiervan de belangrijkste strategische doelstellingen
voor het Kadaster aangegeven.
In hoofdstuk 5 zijn de concrete doelstellingen opgenomen voor de kernactiviteiten van het Kadaster,
gegroepeerd onder de noemers inwinning en registratie, informatieverstrekking en adviesdiensten.
In hoofdstuk 6 worden de beleidsvoornemens vertaald naar de verschillende aspecten van organisatie en
bedrijfsvoering.
In de bijlagen is de financiële doorrekening opgenomen van de beleidsvoornemens in een balans en een
winst- en verliesrekening voor de komende vijf jaar.
Datum
12 november 2009
Titel
Meerjarenbeleidsplan 2010-2014
Versie
Definitief
Blad
8 van 53
2 Bestaansgrond en missie
Maatschappelijke betekenis
Nederland is dichtbevolkt en het ruimtegebruik is intensief. Er worden dan ook hoge eisen gesteld aan de geo-
informatievoorziening en aan de dienstverlening bij onroerend goed transacties. Het Kadaster speelt van
oudsher een belangrijke rol in het garanderen van stabiliteit en rechtszekerheid in het maatschappelijk en
economisch verkeer. Al sinds zijn oprichting in 1832 verzamelt het eigendoms- en locatiegegevens van
percelen, die het beschikbaar stelt aan burgers, bedrijven en overheden. Inmiddels zijn daar gegevens over
schepen, luchtvaartuigen, kabels, leidingen en topografische informatie bijgekomen. Afnemers vinden in het
Kadaster een bron van waarheidsgetrouwe, volledige en actuele informatie, die hen in staat stelt om
(rechts)handelingen te verrichten.
In recente jaren heeft de maatschappelijke relevantie van het Kadaster een aanvullende dimensie gekregen,
doordat het belang van geo-informatie een hoge vlucht heeft genomen. Vele sectoren van de samenleving,
zoals ruimtelijke ordening, milieu, water, landbouw, veiligheid, verkeer en energie zouden niet op hun huidige
kwaliteitspeil kunnen functioneren als zij niet de beschikking zouden hebben over betrouwbare geografische
en topografische informatie. Het Kadaster stelt die informatie beschikbaar.
Door enerzijds invulling te geven aan zijn verantwoordelijkheid voor de basisinfrastructuur van geo-informatie
die onder invloed van de technologie steeds onderhoud en vernieuwing behoeft en anderzijds zelf geo-
diensten en -producten te leveren die door bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties kunnen
worden benut voor hun eigen dienstverlening, creëert het Kadaster ten slotte de basisvoorwaarden voor
economische waardecreatie.
Wettelijke opdracht als kader
De opdracht aan het Kadaster wordt omschreven in artikel 2a van de Kadasterwet. Het Kadaster is ingesteld
met het oog op vier doeleinden:
- De bevordering van de rechtszekerheid ten aanzien van registergoederen in het rechtsverkeer, het
economisch verkeer en het bestuurlijk verkeer tussen burgers en bestuursorganen;
- De bevordering van een doelmatige geo-informatie-infrastructuur;
- Een doelmatige informatievoorziening van de overheid ten behoeve van de goede vervulling van
publiekrechtelijke taken en de nakoming van wettelijke verplichtingen door bestuursorganen;
- De ondersteuning en de bevordering van economische activiteiten.
In het kader van de wettelijke opdracht voert de organisatie verschillende wettelijke taken uit, die onder meer
beschreven staan in de Kadasterwet, de Wet Inrichting Landelijk Gebied (WILG), de Wet Basisregistraties van
Adressen en Gebouwen (BAG) en de Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netten (WION). We noemen:
- Het bijhouden van de openbare registers en de kadastrale registratie en het verstrekken van informatie
daaruit aan de samenleving;
- Het uitvoeren van adviestaken bij landinrichting;
- Het registreren en verstrekken van topografische informatie;
- Het bijhouden van een registratie voor schepen en een registratie voor luchtvaartuigen;
- Het onderhouden van het Rijksdriehoeksnetwerk;
- Het beheren van de Landelijke Voorziening voor de BAG;
Datum
12 november 2009
Titel
Meerjarenbeleidsplan 2010-2014
Versie
Definitief
Blad
9 van 53
- Het faciliteren van de informatieverstrekking over kabels en leidingen.
Naast deze wettelijke taken voert het Kadaster met toestemming van de minister van VROM een tweetal
nevenactiviteiten uit: dienstverlening voor de Grootschalige Basiskaart Nederland (GBKN) en internationale
consultancy.
Missie
Onze missie is het bevorderen van de rechtszekerheid bij het maatschappelijk verkeer in vastgoed (inclusief
schepen en luchtvaartuigen), het optimaliseren van de geoinformatie-infrastructuur en het doelmatig
informeren van de samenleving op deze gebieden, dit alles tegen zo laag mogelijke kosten.
Dynamische invulling
Het feit dat de taken van het Kadaster hun grondslag vinden in de wet, betekent niet dat de invulling ervan
door het Kadaster statisch en onveranderlijk van aard is. Integendeel: om de rechtszekerheid en de geo-
informatievoorziening blijvend te kunnen dienen, moet het Kadaster zichzelf voortdurend aanpassen aan de
maatschappelijke behoefte.
Deze verplichting vloeit rechtstreeks voort uit de ontwikkelingen in de technologie en de samenleving, die in
het volgende hoofdstuk nog verder worden uitgewerkt. Burgers en bedrijven stellen als gevolg van deze
ontwikkelingen op dit moment andere eisen aan de dienstverlening van het Kadaster dan een aantal jaren
geleden. Het Kadaster komt aan deze nieuwe behoeften tegemoet met nieuwe producten en diensten. Naar
de toekomst toe zullen de behoeften van burgers en bedrijven blijven veranderen. Ook dan zal er een beroep
op het Kadaster worden gedaan om zich aan te passen aan de eisen van de tijd.
De wetgever heeft het veranderlijke en dynamische karakter van de opdracht aan het Kadaster erkend door
het Kadaster een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) te maken. De hoofdlijnen van besturing zijn vastgelegd in
de Organisatiewet Kadaster, die op dit moment wordt herzien naar aanleiding van de Kaderwet ZBO's. De
opdracht aan het Kadaster is bewust in ruime bewoordingen gegoten. Zijn status als ZBO geeft het Kadaster
de mogelijkheid maar ook de verplichting om zelf, in overleg met zijn stakeholders, te bepalen met welke
taakinvulling zijn wettelijke opdracht het meest gediend is.
De Organisatiewet Kadaster richt het Kadaster in als publiekrechtelijke ZBO, waarvan de wettelijke taken
worden gefinancierd vanuit de tarieven voor de desbetreffende producten. De kwaliteit van deze producten
komt tot stand vanuit een gevestigde klant/leveranciers verhouding. In de afgelopen jaren heeft het Kadaster
in overleg met de klanten fors geïnvesteerd in verbetering van de dienstverlening door invoering van moderne
technologie in de werkprocessen. Het in de Organisatiewet Kadaster uitgewerkte financieringsmodel heeft
daarbij krachtig gefunctioneerd om het Kadaster efficiënter en klantgerichter te laten opereren. De door de
politiek gewenste verlaging van de kadastrale tarieven heeft de afgelopen jaren echter een onvoorziene tol
geëist. Door het oplossen van het wettelijk eigen vermogen van het Kadaster waren onvoldoende buffers
aanwezig om de financieel-economische crisis op te kunnen vangen, met als gevolg tariefverhogingen en
financiële afhankelijkheid van het Rijk. Dit plaatst het Kadaster in een positie die niet strookt met de
zelfstandigheid die bedoeld is in de Organisatiewet Kadaster.
Datum
12 november 2009
Titel
Meerjarenbeleidsplan 2010-2014
Versie
Definitief
Blad
10 van 53
3 Relevante ontwikkelingen
Een scherpe positionering vraagt om een gedegen omgevingsanalyse. Geordend naar een zestal domeinen
demografisch, politiek, sociaal-cultureel, economisch, ecologisch en technologisch zijn met name de
volgende ontwikkelingen van belang voor het functioneren en de verdere ontwikkeling van het Kadaster:
Demografisch Economisch
·Allochtonen (2e generatie) · Kredietcrisis
· Vergrijzing (vooral platteland) · Crisis in de vastgoed- en
· Tweeverdieners aandelenmarkt
· Langer doorwerken · Groei welvaart
· Overnames en splitsingen van
bedrijven
· Toenemende concurrentie bedrijven
· Verhouding publiek / privaat
Politiek Ecologisch
· Herintredende overheid ·Duurzaamheid
· Overheidsbeleid : elektronische ·MVO
dienstverlening en bevorderen ·Herinrichting landelijk gebied:
toegankelijkheid van informatie Kadaster aandacht voor natuur en
(o.a. GIDEON) milieuverantwoorde recreatie
· Europese wet - en regelgeving ·Delta/waterberging
· Harmonisatie geografische ·Herinrichting stedelijk gebied
informatie (INSPIRE)
Sociaal-Cultureel Technologisch
· Community denken · Snelle ontwikkelingen in de geo-
· Behoefte aan maken eigen keuzes inforrmatiemarkt
· Behoefte aan onafhankelijk advies · Satellietbeelden
en productleveranciers · Internet
· Klant bepaalt tijdstip/manier van · Miniaturisatie
bediening · Bandbreedte
· Prominente rol virtuele kanalen · Mobiele telefoon
(m.n. telefoon/internet) · Communicatietechnologie
· Behoefte aan geo-data
· Infotainment
Fundamentele herordening
Hoewel de meeste van de genoemde veranderingen zich gradueel voltrekken, is hun geaccumuleerd effect
enorm1. Zo groot zelfs dat we met recht mogen spreken van een fundamentele herordening (`realignment') op
technologisch, economisch, politiek en maatschappelijk gebied. Op technologisch vlak zijn de trefwoorden van
deze herordening `sneller' en `kleiner': nieuwe producten en technologieën volgen elkaar in hoog tempo op, de
mogelijkheden lijken eindeloos. Het Kadaster is voor de uitvoering van zijn taken sterk afhankelijk van de
stand van de technologie. Deze dicteert immers de manier waarop het Kadaster data naar zich toe kan halen
en bewaren, ter beschikking kan stellen en kan voorstructureren voor nieuwe toepassingen. Tegelijkertijd
geeft het Kadaster ook zelf vorm aan de technologische ontwikkeling, door met nieuwe initiatieven te komen
die de grenzen van wat technologisch haalbaar en gangbaar is, verder verschuiven. Op economisch vlak is de
1 Dit verschijnsel staat bekend als `Gradual Massive Change'.
Datum
12 november 2009
Titel
Meerjarenbeleidsplan 2010-2014
Versie
Definitief
Blad
11 van 53
herordening er een van kwetsbaarheid: bedrijven die lange tijd als oerdegelijk werden beschouwd, blijken
ineens veel minder stabiel te zijn. Klanten en leveranciers loeren naar elkaar, omdat niemand meer lijkt te
kunnen voorspellen welke bedrijven om zullen vallen. Op politiek vlak zien we dat de scheidslijnen tussen het
publieke en private domein (opnieuw) aan het schuiven zijn. Waar tot enkele maanden geleden vaak in eerste
instantie naar de markt gekeken werd, lijkt nu de (centrale) overheid weer helemaal terug te zijn. Op
maatschappelijk vlak zien we tenslotte een zekere gespletenheid: aan de ene kant lijkt de trend van
individualisering van de jaren '90 zich nog altijd door te zetten, maar aan de andere kant zien we tegelijkertijd
een hang naar gemeenschappelijkheid en groepsidentificatie.
Het is interessant om te zien dat de herordening zich zowel aan de vraagzijde voltrekt nieuwe
ontwikkelingen zorgen voor nieuwe vraagstukken als aan de aanbodzijde nieuwe vraagstukken vragen om
nieuwe oplossingen. De verschuivende scheidslijnen tussen publiek en privaat zijn hiervan een voorbeeld.
Gevolgen voor het Kadaster
De bovengenoemde ontwikkelingen zijn direct en indirect van invloed op het Kadaster. Voorbeelden van de
gevolgen zijn:
Economisch De crisis vraagt van het Kadaster om flexibel te kunnen omgaan met een wisselend
aanbod van werk en tevens om zijn wettelijke positie waar te maken binnen een
politiek-bestuurlijke context, waarin in overleg met de politiek verantwoordelijke,
klanten en partners keuzes moeten worden gemaakt voor realisatie van
gezamenlijke ambitie en doelstellingen.
Demografisch Demografische ontwikkelingen reflecteren zich in het medewerkersbestand. Met
name de vergrijzing is een punt van aandacht voor het Kadaster. Ook het
opschroeven van de pensioengerechtigde leeftijd zal zijn weerslag hebben.
Politiek (Europese) regelgeving zal steeds meer de werkwijze van het Kadaster bepalen.
Toenemende financiële afhankelijkheid van het Rijk maakt het Kadaster gevoeliger
voor politieke ontwikkelingen.
Ecologisch Met name de aandacht voor (duurzame) landelijke inrichting zal betekenen dat de
komende jaren een groter beroep zal worden gedaan op de (geïntegreerde)
informatie die het Kadaster ter beschikking kan stellen.
Sociaal Cultureel De maatschappij heeft een toenemende behoefte aan informatie die is toegesneden
op specifieke (of individuele) situaties en die authentiek is. Dat betekent voor het
Kadaster dat informatie op maat gemaakt moet worden.
Technologisch Ontwikkelingen van onder meer GPS, mobiele toepassingen en Internet verlopen in
toenemend tempo. Om deze ontwikkelingen te volgen is samenwerking met
technologiepartners noodzakelijk.
Toenemende behoefte aan geïntegreerde geo-informatie (GIDEON)
Het voert te ver om op deze plaats alle genoemde ontwikkelingen tot in detail te bespreken. Vanwege hun
directe relevantie voor het takenpakket van het Kadaster wijzen we wel graag op de stappen die inmiddels zijn
gezet om te komen tot een Basisvoorziening geo-informatie (GIDEON)2. Geo-informatie is onmisbaar voor
elektronische toepassingen in bijvoorbeeld de ruimtelijke ordening, waterhuishouding, milieu, landbouw,