Persbericht 2 december 2009
Meer kennis nodig over invloed van cultuur op zorgbehoefte migranten
Promotie Sander Kramer 2 december
Het debat over de invloed van cultuur op zorg en zorgverlening heeft vanaf de jaren zeventig steeds meer zorginstellingen bereikt. Tegelijkertijd zien belanghebbenden minder duidelijk een oplossing om migranten met verschillende culturele achtergrond met de juiste kennis te helpen. Dat stelt Sander Kramer die onderzoek deed naar het debat over interculturalisatie in de zorg.
Steeds meer instellingen en opleidingen vinden dat interculturele competenties voor alle hulpverleners nodig zijn. Kennis over de invloed van cultuur op gezondheid en een deugdelijke redenering over die verschillen is daarom van groot belang.
De aandacht voor migranten en vluchtelingen in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) kwam aarzelend op gang, maar vanaf de jaren tachtig liep de GGZ vooraan in het bedenken van modellen voor de behandeling van migranten en vluchtelingen in de zorg. Kramer's onderzoek is gebaseerd op analyse van vaktijdschriften en symposiumverslagen, empirisch onderzoek naar interacties tussen hulpverleners, migranten en vluchtelingen en analyse van praktijkervaringen.
Tot 1973 lag het accent op het geven van voorlichting over de zorg aan migranten en het oprichten van tolkencentra, die de taalverschillen moesten overbruggen. Tijdelijkheid van migratie was uitgangspunt van beleid en dat betekende dat reguliere zorginstellingen zich niet op deze specifieke groepen hoefden re richten. In 1983 verscheen de Minderhedennota, waarin voor het eerst het idee over tijdelijkheid van het verblijf van migranten werd opgegeven. Voorzieningen in het publieke domein richtten zich op de toegankelijkheid voor migranten. De RIAGG's in de grote steden startten bijvoorbeeld met projecten om migranten in de reguliere zorg op te nemen. Tien jaar later werden cultuurverschillen niet langer als onoverbrugbaar beschouwd. Hulpverleners zouden met enige sensitiviteit de juiste zorg kunnen leveren aan migranten.
Verwarring in het debat
Vanaf 2002 is het beleid ten aanzien van immigratie en integratie verscherpt, waarbij de nadruk ligt op het aanpassen van de migranten en vluchtelingen. Tegelijkertijd heeft marktwerking ervoor gezorgd dat er meer aandacht is voor individuele behoeften van patiënten. Iedere zichzelf respecterende zorginstelling heeft interculturalisatie als kenmerk in haar beleidsplan opgenomen, maar vaak ontbreekt de visie op multiculturele zorg. In de discussie stuiten we soms op weerstand omdat veel mensen denken dat inculturalisatie in de zorg haaks staat op fundamentele waarden als gelijkwaardigheid en emancipatie. Maar volgens Kramer is die verwarring in het debat vruchtbaar en zal daardoor leiden tot nieuwe inzichten.
Sander Kramer (1961) studeerde culturele psychologie en werkt aan de Universiteit Utrecht bij de USBO (Utrechtse School voor Bestuurs- en Organisatiewetenschap) Als behandelaar is hij werkzaam bij de GGZ Rivierduinen. Hij voerde zijn promotieonderzoek uit bij de Universiteit van Tilburg en de USBO.
Universiteit van Tilburg
Universiteit van Tilburg