Datum: 30 november 2009
: Kamervragen `contracteerruimte AWBZ 2009, belonen zorgaanbieders voor leveren kwaliteit en
beter, samenvattend inzicht in de AWBZ.'
Geachte voorzitter,
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van de commissie Volksgezondheid,
Welzijn en Sport over mijn brief van 11 september 2009 met de onderwerpen
`contracteerruimte AWBZ 2009, belonen zorgaanbieders voor leveren kwaliteit en
beter, samenvattend inzicht in de AWBZ.'
Hoogachtend,
de Staatssecretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
mw. dr. J. Bussemaker
Antwoorden op kamervragen van de commissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport
over mijn brief van 11 september 2009 met de onderwerpen `contracteerruimte
AWBZ 2009, belonen zorgaanbieders voor leveren kwaliteit en beter, samenvattend
inzicht in de AWBZ.'
1
Waaraan worden de overige middelen ( 4,2 miljard) van de AWBZ die niet
ingezet worden voor zorginkoop besteed?
1
Deze overige middelen worden voornamelijk besteed aan de persoonsgebonden
budgetten, kapitaallasten, beheerkosten en subsidies.
2
Hoe groot schat de staatssecretaris de ruimte voor prijsonderhandeling bovenop
de bestaande prijsafspraken in het kader van kwaliteit?
2
Het element kwaliteit maakt onderdeel uit van de prijsonderhandelingen met de
zorgaanbieders. In de intramurale zorg is hiervoor een marge van 2%
beschikbaar. In de extramurale zorg is deze marge niet gelimiteerd.
3
Welke regio's ontvangen meer herverdelingsmiddelen om in te zetten bij
eventuele knelpunten en is er een relatie met de wachtlijsten in de verzorgings
/verpleeghuizen en de gehandicaptenzorg?
3
De NZa heeft geadviseerd om de herverdelingsmiddelen ( 20,9 mln.) die voor
2009 beschikbaar zijn te verdelen over de zorgkantoren. Ik heb dit advies
overgenomen. De middelen zijn verdeeld rekening houdend met de
indicatieontwikkeling in 2009. Onder meer Zorgkantoren Groningen, Twente en
Amsterdam krijgen hierdoor een relatief grote bijdrage uit de
herverdelingsmiddelen (de totale verdeling is opgenomen in de brief van de NZa
aan VWS (NZa-18041; 26 mei 2009), die als bijlage is gevoegd bij de brief aan uw
Kamer).
De middelen worden juist ingezet om wachtlijsten in de reguliere zorgverlening te
voorkomen en hebben daarom een beperkte relatie met de problematische
wachtlijsten in de VV&T- en gehandicaptensector. Deze problemen worden vooral
opgelost door (meerjarige) investeringen in extra capaciteit.
4
Wat is de relatie van de ontwikkeling van de contracteerruimte 2009 tot de
ontwikkeling van het PGB-budget dat naar beneden wordt vastgesteld in 2009?
4
De keuze voor een pgb of zorg in natura wordt gemaakt na de indicatiestelling.
Zowel de ontwikkeling van de contracteerruimte als de ontwikkeling van het pgb
budget wordt bepaald door het aantal indicaties. De NZa laat weten dat de
indicatieontwikkeling rustig verloopt met een stabiele of dalende groei voor alle
functies. Dit beeld vertaalt zich door in de ontwikkeling van zowel de
contracteerruimte als het pgb-budget.
5
Hoe kan de staatssecretaris in dat licht verklaren dat het verantwoord is om voor
het bedrag van de totale taakstelling de contracteerruimte te korten in de
begroting voor 2010 (Kamerstuk 32 123 XVI, nr. 2, blz. 202, eerste mutatie)?
5
Jaarlijks wordt de AWBZ-contracteerruimte verhoogd met de zogenaamde
groeiruimte. Deze groeiruimte is bedoeld om de extra uitgaven te kunnen
opvangen voor het toenemend zorggebruik. Daarnaast worden in de totale
contracteerruimte de effecten verwerkt van het kabinetsbeleid, zoals de
pakketmaatregelen begeleiding of zoals in dit geval de compensatie voor de extra
capaciteit 2008 ( 91 miljoen). Deze laatste post wordt verbonden aan het
inkoopbeleid van de zorgkantoren (de best practices).
Voor 2010 resulteert een contracteerruimte die naar verwachting voldoende is om
zorg te kunnen verlenen aan cliënten met een geldige AWBZ-indicatie. Tegen deze
achtergrond en het actieve beleid van zorgkantoren in het kader van de best
practices is het daarom verantwoord om de korting door te voeren.
6
Leidt de werkwijze van een tariefsverlaging die bij goede kwaliteitsprestaties van
de aanbieder gevolgd wordt door het aanbieden van een tariefsopslag niet tot
extra administratieve lasten voor de instellingen?
6
Zoals in het antwoord op vraag 2 is aangegeven, maakt het element kwaliteit
onderdeel uit van de prijsonderhandelingen met de zorgaanbieders. Hierbij wordt
zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de kwaliteitsindicatoren verantwoorde zorg,
die reeds door de zorgaanbieders zijn opgeleverd. Inzet is dan ook de
administratieve belasting voor zorgaanbieders zoveel mogelijk te beperken.
Voor de gehandicaptenzorg zijn wij bezig om via het kwaliteitskader normen op te
stellen. Dit moet betekenen dat een heleboel andere manieren waarop steeds
informatie wordt opgevraagd, sterk vermindert.
Bovendien heb ik u toegezegd in het begrotingsdebat van 17 november jl. dat ik
een vinger aan de pols zal houden met betrekking tot de bureaucratie bij
zorgkantoren die eventueel kan ontstaan. Het is niet de bedoeling om meer
bureaucratie te genereren, maar om meer kwaliteit te belonen.
7
Kan worden toegelicht welke vergelijkbare kwaliteitscriteria in vergelijking met de
V&V-sector voorhanden zijn voor de gehandicaptensector?
16
Wie ontwikkelt criteria voor de beoordeling van de kwaliteitsprestaties, gegeven
dat deze bijvoorbeeld voor de gehandicaptenzorg nog niet beschikbaar zijn?
7 en 16
Bij het opstellen van de kwaliteitsindicatoren/normen verantwoorde zorg wordt
primair gekeken naar het specifieke karakter van de sectoren. Dit heeft tot gevolg
dat er voor elke sector (VV&T, GZ en GGZ) unieke indicatoren zijn ontwikkeld, die
ook binnen de respectievelijke sectoren kunnen verschillen, bijvoorbeeld voor de
verschillende subsectoren binnen de GZ.
Uiteraard is er op een aantal gemeenschappelijke thema's sprake van overlap
tussen VV&T en de GZ, zoals medicatieveiligheid en vrijheidsbeperking.
In de VV&T wordt sinds 2 jaar gemeten aan de hand van de kwaliteitsindicatoren.
In het kader van het Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg is voor de GZ inmiddels
een set zorginhoudelijke indicatoren VG ontwikkeld. Instellingen gaan hiermee in
november 2009 aan de eerste meting beginnen. Naar verwachting zal in december
de set indicatoren voor een aantal subsectoren (ZG, LG, tijdelijke opvang, en LVG
jeugd in behandelcentra) afgerond worden. Begin 2010 kunnen deze sectoren ook
aan de slag met de kwaliteitsmeting. De uitkomsten van de zorginhoudelijke
meting komen in juni 2010 beschikbaar. Begin 2010 komt dan vervolgens ook het
totaal vernieuwde CQ-instrument beschikbaar. Deze instrumenten kunnen dan ook
nog in dezelfde meetperiode meegenomen worden om de ervaringen van cliënten
in kaart te brengen. De uitkomsten van deze meting komen in de zomer 2010
beschikbaar.
8
Hoe verhoudt de tariefsverlaging zich tot het uitgangspunt dat zorgkantoren niet
beneden de 2% van de ZZP-tarieven mogen uitbetalen?
8
Het is exact deze marge van 2% die zorgkantoren benutten om te kunnen
differentiëren in de vergoeding aan intramurale zorginstellingen. Daarnaast zal
differentiatie ontstaan in de extramurale zorgtarieven die alleen aan een
maximum zijn gebonden.
9
Is er sprake van een tariefsverlaging van 1%?
9
Er is geen sprake van een landelijke verlaging van de (maximum)tarieven met
1%. Wel zal bij de prijsonderhandelingen tussen zorgkantoren en zorgaanbieders
sprake zijn van differentiatie de tarieven, waarbij zorgaanbieders die een lagere
kwaliteit garanderen een lager tarief krijgen aangeboden.
10
Hoeveel geld is er te verdelen in november en heeft de staatssecretaris redenen
om aan te nemen dat er nog knelpunten te verwachten zijn bij zorgkantoren?
10
De NZa laat weten dat na de maartronde 2009 de niet-benutte ruimte 561
miljoen bedraagt. Dit is het bedrag wat nog te contracteren is in de
novemberronde van dit jaar. Door niet alle middelen in de eerste contracteerronde
weg te zetten, hebben de zorgkantoren bij de volgende contractronde de
mogelijkheid om optimaal te kunnen inspelen op de ontwikkelingen bij de
zorgaanbieders. Vooralsnog zijn er geen redenen om aan te nemen dat er zich
ondanks deze speelruimte knelpunten zullen voordoen.
11
Kan de staatssecretaris voorbeelden geven van 'best practices' die leiden tot
tariefsverlaging? Is hier sprake van vrijwillige 'best practices' of noodgedwongen
door een korting?
11
Zorgkantoren spannen zich in om te komen tot een doelmatige uitvoering van de
AWBZ. Onderdeel van dit uitvoeringsproces is dat zij prijsafspraken maken met de
zorgaanbieders die liggen onder de maximumtarieven die door de NZa zijn
vastgesteld. Om rekening te kunnen houden met verschillen in de kwaliteit van de
dienstverlening hanteren zorgkantoren een basistarief dat vervolgens kan worden
verhoogd als aan een aantal kwaliteitscriteria is voldaan. Omdat bij de betreffende
zorgkantoren deze systematiek wordt toegepast op alle zorgaanbieders in de regio
is het geen vrijwillige regeling en dienen zorgaanbieders zich in te spannen om
voor een hogere vergoeding in aanmerking te kunnen komen.
12
De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft geconcludeerd dat de
contracteerruimte in 2009 voldoende is om aan de zorgvraag te kunnen voldoen.
Is er dan mogelijk ook sprake van onderbesteding? En zo ja, wat gebeurt er met
die middelen?
12
Uit nacalculatie kan blijken dat er minder is uitgegeven dan er is gepland. De
resterende middelen worden in dat geval niet uitgekeerd en blijven dus in het
AWBZ-fonds.
13
Op landelijk niveau zijn er vanaf 2007 geen grote veranderingen te zien in de
indicatieontwikkeling. Loopt de groei in de begroting die voor de komende jaren
ingeboekt staat gelijk op met deze ontwikkeling?
13
De groeiruimte voor de AWBZ die in de begroting is vermeld, is bepaald aan het
begin van deze kabinetperiode voor de jaren 2007-2011. Gezien de gematigde
ontwikkelingen in de indicatiestelling is de verwachting dat deze groeiruimte zal
volstaan om aan de langzaam toenemende zorgvraag te voeldoen en tegelijkertijd
een aantal kwaliteitsimpulsen door te voeren in de sector (bouwimpuls, meer
handen aan het bed).
14
Wat zijn de oorzaken van de verschillen tussen de stijgingen van zorgkantoren in
verschillende regio's? Kan de staatssecretaris garanderen dat er hier geen 'slecht
gedrag' beloond wordt?
14
Een stijging in groeiruimte wordt veroorzaakt door een daadwerkelijke stijging in
indicaties vanuit het CIZ. Een stijging van de reguliere contracteerruimte wordt
veroorzaakt door capaciteitsmutaties en de herallocatie ZZP's. Van het belonen
van slecht gedrag is dan ook geen sprake.
15
De staatssecretaris is voornemens om aanbieders te belonen voor het leveren van
kwaliteit. De gekozen methode is een tariefsverlaging, waarbij goede
kwaliteitsprestaties worden gevolgd door een tariefsopslag. Kan de
staatssecretaris dit systeem nader uitleggen?
15
In het kader van het stimuleren van best practices worden zorgkantoren
geprikkeld om bij de zorginkoop rekening te houden met de kwaliteit van de
geleverde zorg. Het uitgangspunt van de methode is het uitgaan van een
tariefsverlaging. Indien een aanbieder een goede prijs-kwaliteitverhouding
hanteert zal de aanbieder worden beloond met een tariefsopslag.
Om te bepalen of er sprake is van een goede prijs-kwaliteitverhouding zullen
zorgkantoren zo veel mogelijk gebruik maken van de kwaliteitsindicatoren
verantwoorde zorg die zijn ontwikkeld. Zorgaanbieders die een hogere score
hebben op de kwaliteitsindicatoren zullen een hogere vergoeding ontvangen dan
zorgaanbieders met een lagere kwaliteitsscore.
16
Zie het antwoord bij vraag 7.
17
Op welke wijze is het belonen van kwaliteit in de begroting voor 2010 verwerkt?
17
Het belonen van kwaliteit zal tot uiting komen in een beperking van de uitgaven
AWBZ en is verwerkt in een correctie op de contracteerruimte 2010.
De AWBZ is een premiegefinancierde regeling, zodat mutaties in deze uitgaven
niet in de begrotingbedragen van VWS tot uitdrukking komen.
18
Op welke wijze gaan de zorgkantoren of de staatssecretaris de instellingen die
slecht presteren op het gebied van kwaliteit aanspreken? Of blijft het alleen bij
financiële prikkels?
18
Als basis voor het afrekenen op geleverde kwaliteit van zorg is het noodzakelijk
dat de uitkomsten van de kwaliteitsmetingen worden verwoord in absolute
normen. De V&V-sector werkt nog met relatieve normen, maar zal in 2010
absolute normen gaan ontwikkelen. In de GZ zal gewerkt worden met absolute
normen.
Uitkomsten van de metingen worden openbaar gemaakt in het jaardocument
zorginstellingen en op www.kiesbeter.nl. Deze publicaties maken publiekelijk
zichtbaar welke instellingen goede kwaliteit van zorg levert en welke niet of
minder (vorm van naming and shaming).
Indien de metingen uitwijzen dat instellingen slecht presteren t.a.v. de kwaliteit
van zorg dan is er voor de zorgkantoren een tweetal mogelijkheden: 1)
instellingen die slechte resultaten boeken, kunnen worden gekort bij de
zorginkoop en verliezen hierdoor `marktaandeel'; en 2) instellingen die goede
resultaten boeken, kunnen worden beloond met een financiële
bonus/kwijtschelding financiële korting of uitbreiding aandeel zorgmarkt.
In het toezicht van de Inspectie zijn dezelfde kwaliteitsindicatoren en vragenlijsten
verwerkt. Aan de hand van de uitkomsten van de kwaliteitsmetingen, zal de
Inspectie slecht scorende instellingen aan toezicht onderwerpen en waar nodig het
beschikbare toezicht instrumentarium inzetten.
19
Wat is de verhouding van het plan van de staatssecretaris ten opzichte van de
Inspectie voor de Gezondheidszorg; is deze niet juist de aangewezen instantie om
de kwaliteit te controleren? Hoort de basiskwaliteit niet per definitie op orde te
zijn?
19
Iedere burger die gebruik maakt van zorg moet er vanuit kunnen gaan dat de
geleverde zorg van een goede kwaliteit is. De afgelopen jaren hebben alle partijen
(branche, cliënten- en beroepsorganisaties, ZN, IGZ en VWS) van de verschillende
sectoren (VV&T, GZ, GGZ) gezamenlijk gewerkt aan het ontwikkelen van een
instrument waarmee de kwaliteit van zorg transparant te maken is.
Daarom hanteert de IGZ de ontwikkelde kwaliteitsindicatoren in het toezicht. Met
de Inspectie zijn afspraken gemaakt waarop de IGZ in 2010 extra gaat letten. Als
de IGZ constateert dat de kwaliteit van een organisatie niet voldoende is,
ontvangt de organisatie hier een bericht over en krijgen zij tijd om te verbeteren.
Lukt dit niet binnen de afgesproken tijd, dan volgt de normale procedure van de
IGZ.
20
Wanneer kan de Kamer de samenvattende presentatie op het belangrijke thema
kwaliteit van zorg ontvangen? Wanneer verwacht de staatssecretaris dat de
betreffende jaargegevens uit de lopende kwaliteitstrajecten in de verschillende
AWBZ-sectoren beschikbaar zijn?
20
Binnenkort komt van de VV&T het branchebeeld uit. Zodra deze gegevens bekend
zijn wordt de Kamer geïnformeerd. De gehandicaptensector start in november
2009 met het meten van de kwaliteitsindicatoren. Uitkomsten hiervan zijn in de
zomer 2010 beschikbaar (kiesbeter en jaardocument).
21
In de brief geeft de staatssecretaris aan dat er een onderzoek komt naar de
kostenstructuur van zorginstellingen op macroniveau. Wat kost dit onderzoek in
tijd (fte) en financiële middelen? Wat is de toegevoegde waarde in de ogen van de
staatssecretaris?
21
In dit onderzoek wordt de besteding van AWBZ-middelen in zorginstellingen in de
sector verpleging en verzorging en de kwaliteit van zorg met elkaar in verband
gebracht om te kijken tot welke nieuwe inzichten dit leidt voor zowel het landelijk
beleid als voor zorginstellingen. In het onderzoek wordt gebruik gemaakt van
gegevens van zorginstellingen die reeds zijn verzameld, bijvoorbeeld voor het
benchmarktraject van ActiZ en gegevens uit de jaardocumenten maatschappelijke
verantwoording. In dit onderzoek worden deze bronnen voor het eerst
systematisch met elkaar in verband gebracht.
Er vindt in dit onderzoek geen aanvullende gegevensverzameling in
zorginstellingen plaats, behalve dat de resultaten van de uitgevoerde analyses
worden voorgelegd aan vertegenwoordigers van de in het onderzoek betrokken
zorginstellingen. Dit naar mijn mening beleidsrelevante onderzoek wordt
uitgevoerd door bureau PricewaterhouseCoopers, kost 84.500,- en zal naar
verwachting nog dit jaar worden afgerond.
22
Hoe zit het met het budget als de totale ZZP's van instellingen bij herindicatie
lager of hoger worden vastgesteld? Wanneer vertaalt een hoger ZZP in het
lopende kalenderjaar zich in een hoger budget?
22
De invoering van de zorgzwaartebekostiging geschiedt binnen de huidige kaders
van de AWBZ; dat wil zeggen met contracteerplicht voor de intramurale zorg,
zorgplicht bij het zorgkantoor en een regionaal begrensde contracteerruimte.
Binnen de grenzen van de productieafspraken die zorgkantoren en zorginstellingen
met elkaar maken leidt een verhoging van de indicaties tot een verhoging van het
budget van een instelling. Voor lagere indicaties geldt het omgekeerde.
23
Is het mogelijk om voor de begroting voor 2011 vooraf met de Kamer te spreken
over de wijze van de presentatie van informatie over de AWBZ-uitgaven, omdat
het begrotingshoofdstuk nog de nodige feitelijke vragen oproept?
23
Zoals vermeld in de begroting gaat het om een eerste samenvattend overzicht
over de AWBZ. Ik ben natuurlijk bereid om op basis van uw reactie op dit
overzicht na te gaan hoe een volgende presentatie meer tegemoet kan komen aan
uw wensen. Hierbij blijf ik als uitgangspunt hanteren dat het gaat om een
beknopte en beleidsrelevante presentatie van de AWBZ op hoofdlijn.
24
Is de staatssecretaris voornemens nog met de Kamer te spreken over de
opdrachtverlening voor het onderzoek naar de kostenstructuur van instellingen op
macroniveau?
24
Dit onderzoek is in juni gestart en zal binnenkort zijn afgerond. Ik zal het u, met
een reactie, toesturen. Dan is het aan u om te beslissen om daar al dan niet met
mij over te spreken.
---- --
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport