Stichting FOM
LHC vestigt nieuw wereldrecord
Amsterdam, 30 november 2009 - Nadat in de vroege ochtend van maandag
30 november twee in tegengestelde richting bewegende bundels protonen
zijn versneld tot een energie van 1,18 TeV is de Large Hadron Collider
(LHC) op CERN, Geneve, Zwitserland, met ingang van vandaag de grootste
deeltjesversneller ter wereld. Hiermee is het vorige wereldrecord van
0,98 TeV verbroken. Dit stond sinds 2001 op naam van de
Tevatron-versneller op Fermilab in de VS. Voor CERN is deze
gebeurtenis een belangrijke mijlpaal op weg naar 'first physics' bij
hoge-energie botsingen in de eerste helft van 2010.
Figuur 1. Controlekamer CERN
vergroten Figuur 1. Controlekamer CERN
Wetenschappers zien verheugd hoe in de Large Hadron Collider deeltjes
met vrijwel de lichtsnelheid en een energie van 1,18 TeV rondcirkelen.
Dit is de hoogste deeltjesenergie ooit bereikt in een
deeltjesversneller.
"We beginnen er nog maar net aan te wennen hoe soepel het inwerken van
de LHC nu verloopt", aldus CERN Director General Rolf Heuer. "Het is
fantastisch. We blijven echter stapje voor stapje opereren. Er moet
nog een hoop gebeuren voordat we met echte experimenten kunnen
beginnen in 2010. Tot dan blijft bij mij de kurk op de champagne".
Ook op Nikhef, het Nationaal instituut voor subatomaire fysica, is men
onder de indruk van de goede performance van de LHC.
"Ik had na het succes van de eerste injecties drie mijlpalen
gedefinieerd", zegt Nikhef directeur Frank Linde. "Botsingen bij 450
GeV injectie-energie; het verbreken van het wereldrecord van Fermilab
van een bundelenergie van 1 TeV; en hoge energie proton-proton
botsingen bij 3.5 TeV. De eerste twee mijlpalen zijn nu al bereikt. Ik
kijk met spanning uit naar de laatste mijlpaal!"
De ontwikkelingen van maandag vinden slechts tien dagen na de herstart
van de LHC plaats en tonen de uitstekende performance van de machine
aan. De eerste bundels zijn op vrijdag 20 november in de LHC
geïnjecteerd. In de daaropvolgende dagen zijn de bundels beurtelings
in verschillende richtingen door de ring gestuurd met een
injectie-energie van 450 GeV, waarbij de levensduur van de bundels
geleidelijk tot tien uur is opgevoerd. Op maandag 23 november
circuleerden de twee bundels voor het eerst gelijktijdig door de ring
en werden de eerste gegevens van botsingen door de vier grote
LHC-detectoren vastgelegd.
Het wereldenergierecord werd gisteravond, zondag 29 november,
verbroken toen de ene bundel werd versneld vanaf 450 GeV tot 1050 GeV
(1,05 TeV). Drie uur later, op maandag 30 november, werden beide
LHC-bundels met succes versneld tot 1,18 TeV.
Stan Bentvelsen: "De deeltjesversneller is nu krachtigste ooit en zal
botsingen creëren met energieën die nog nooit eerder zijn vertoond.
Dat betekent dat we onbekend gebied betreden. Ik ben reuze benieuwd
wat de botsingen laten zien."
Er staat nu een geconcentreerde fase op het programma waarbij de
intensiteit van de bundels wordt opgevoerd. Als deze fase, die naar
verwachting een week in beslag zal nemen, is afgerond, zullen tot het
eind van dit jaar bundels in botsing met elkaar gebracht worden. Deze
botsingen zullen alleen gebruikt worden om de grote detectoren te
ijken en in te regelen.
De eerste gegevens van de LHC met een botsingsenergie van 7 TeV (3,5
TeV per bundel) zijn gepland voor het eerste kwartaal van 2010.