NOS, Gesprek met de minister-president, Nederland 1
Radio / TV-interview | 30-10-2009
Vice-Minister-president Bos, na afloop van de wekelijkse ministerraad,
over het mogelijke vertrek van minister-president Balkenende naar
Brussel
MINGELEN
Meneer Bos, premier Balkenende zit in Brussel. Dat weet inmiddels
iedereen. U mocht hem vandaag even vervangen maar als hij definitief
in Brussel zou blijven, dan is die vervanging natuurlijk ook over.
BOS
Ja als de premier weg zou gaan dan krijg je in het algemeen op
enigerlei moment wel weer een keer een nieuwe.
MINGELEN
Dat wordt natuurlijk dan weer een CDA'er.
BOS
Oef, ik heb er nog niet zo uitgebreid over nagedacht zoals u nu
veronderstelt.
MINGELEN
U dacht niet met die Verhagen kan ik het veel beter vinden of juist
helemaal niet in plaats van Balkenende.
BOS
Nee.
MINGELEN
Nu is zijn vertrek wel wat dichterbij gekomen lijkt het, want na een
week lang te roepen flauwekul en ik ben geen kandidaat, heeft hij
zojuist gezegd over zijn mogelijke vertrek. Het is prematuur,
misschien komt er geen verzoek en hoef ik er niet over na te denken.
Maar misschien komt er wel een verzoek en dan denkt hij er dus wel
over na. Met andere woorden, de kans is aanwezig dat hij vertrekt. Uw
commentaar.
BOS
Hij lijkt rekening te houden met de mogelijkheid dat hij op enigerlei
moment gevraagd wordt.
MINGELEN
Ja en wat vindt u daarvan?
BOS
Ik geloof dat heel Nederland dat al de hele tijd verondersteld heeft.
MINGELEN
Maar wat vindt u ervan dat hij dan eventueel vertrekt?
BOS
Nou ik denk dat ik namens al mijn collega's spreek, we hebben het daar
natuurlijk ook wel met elkaar over gehad, dat we het liefst gewoon met
deze ploeg door gaan.
MINGELEN
U heeft er van de week met hem een gesprek over gehad en u heeft een
beroep op hem gedaan om te blijven?
BOS
Ik wil niet te veel zeggen over de gesprekken die we onder zes ogen
gehad hebben, met Rouvoet, Balkenende en mezelf, maar de boodschap
daar van Rouvoet en mijzelf was dat we denken dat het ons heel veel
waard zou moeten zijn om met deze ploeg nu door te gaan. En daar hoort
hij natuurlijk wel bij als eerste man.
MINGELEN
Waarom is dat zo [onverstaanbaar] want ik herinner mij andere gevallen
waarin een Nederlander voor een hoge post in aanmerking kwam en dan
was iedereen altijd ontzettend trots dat Nederland zo iemand mocht
leveren?
BOS
Je hebt het nu natuurlijk niet over zomaar een minister of zomaar een
staatssecretaris, maar je hebt het over de eerste minister, de
premier, de naamgever van het kabinet, de formateur ook van dit
kabinet, in heleboel opzichten ook het gezicht van het kabinet. En ten
tweede heb je het ook nog eens over omstandigheden die op dit moment
aan de orde zijn. Grootste economische crisis sinds de jaren dertig,
enorme uitdagingen voor de boeg, zowel bij het op orde brengen van de
financiële sector als het laag houden van de werkloosheid als het weer
op orde brengen van de schatkist. We weten allemaal dat dat niet
louter makkelijke keuzes met zich mee zal brengen. Dus wat je dan als
ploeg samen de schouders eronder wil zetten en de ploeg bij elkaar wil
houden, dat is eigenlijk wel logisch.
MINGELEN
Er is geen Nederlands belang om Balkenende op die toch heel
belangrijke post van president van de Europese Ministerraad te
krijgen.
BOS
Degene die daar terecht komt die dient vooral het belang van Europa.
Die dient niet het belang van het land waar hij vandaan komt.
MINGELEN
Dus om die reden vindt u de afweging Europees belang Nederlands belang
moet het de doorslag geven dat ...
BOS
Dat kan een enorme eer zijn voor de persoon die gevraagd wordt omdat
er natuurlijk ook een inschatting over de kwaliteiten van de persoon
aan vooraf gaat. Maar dat is iets anders dan als die persoon daar
eenmaal zit en daar allerlei dingen kan doen die dan voor het land
waar hij vandaan komt juist heel voordelig zijn. Ik geloof niet dat
het zo werkt.
MINGELEN
Met andere woorden, u spreekt uit, het kabinet heeft vandaag
uitgesproken: Balkenende blijf, we hebben je nodig. Het is crisis.
BOS
Het stond niet op de agenda. Alle collega's die vandaag de
ministerraad zijn uitgelopen hebben ook allemaal gezegd: we hopen
eigenlijk gewoon dat hij blijft en dat we met deze groep door kunnen
gaan. Het zou in een heleboel opzichten ook meer noemenswaardig zijn
geweest als iedereen vandaag gezegd zou hebben: we hopen dat hij zo
snel mogelijk gaat. Want zo zit het natuurlijk niet. Je bent er samen
aan begonnen. Je wilt het ook samen afmaken.
MINGELEN
Maar hoe komt het dan dat de premier zelf kennelijk dat gevoel niet
heeft, want hij sluit dus nadrukkelijk niet uit dat hij weggaat. Dus
dat pleidooi van samen uit samen thuis is kennelijk niet aan hem
besteed.
BOS
U stelt de vraag aan mij. Ik denk dat u die vraag vooral aan hem moet
stellen.
MINGELEN
U heeft dat gesprek met hem gehad.
BOS
Maar u reageert nu op een uitspraak die hij vandaag heeft gedaan en
die uitspraak van vandaag zegt vooral dat hij er rekening mee lijkt te
houden dat hij gevraagd zou kunnen worden.
MINGELEN
U ergert zich ontzettend aan al die speculaties. Dat is al weken aan
de gang.
BOS
Ik erger me helemaal niet.
MINGELEN
Al maanden. Maar de kern van het punt is toch dat de heer Balkenende
zelf nooit klip en klaar heeft gezegd: jongens, geen sprake van, ik
blijf in Nederland. Dat is toch het kern van het hele probleem. Dat
hij zelf die onzekerheid heeft geschapen.
BOS
Ten eerste vind ik het niet erg dat u al die vragen stelt en erger ik
me er ook niet aan en ben ik het ook noodzakelijkerwijs niet met u
eens dat hier sprake is van een probleem. De minister-president heeft
tot nu heel helder gemaakt dat hij geen kandidaat is en dat het ook
niet aan de orde is. Vandaag zegt hij dat het misschien wel aan de
orde zou komen.
MINGELEN
Toch wel een majeure wijziging.
BOS
En misschien moeten we over een paar weken concluderen dat het toch
niet aan de orde is gekomen en hebben we ons met zijn allen heel druk
gemaakt over iets dat uiteindelijk alleen maar speculatie blijkt te
zijn geweest. We kunnen ongelooflijk lang en druk ermee bezig zijn. Ik
besteed mijn tijd liever gewoon aan de dingen waarvan ik zeker weet
dat ze spelen.
MINGELEN
Maar neemt u me nu niet kwalijk. Als nu het kabinet het nodig vindt en
u als woordvoerder van het kabinet om het volgende te zeggen: ik denk
dat ik namens het hele kabinet spreek als ik zeg dat wij het liefst
met deze ploeg door willen gaan. Dan is dat toch een reden. U zegt dat
niet zomaar.
BOS
Ik geef antwoord op een vraag die u en uw collega's mij...
MINGELEN
Maar u bent heel goed in het ontduiken van vragen. Dus dit is wel een
opzienbarende mededeling vind ik.
BOS
Ik ben heel netjes opgevoed. Als iemand mij vragen stelt probeer ik
die zo goed mogelijk te beantwoorden. Dat heb ik ook vandaag gedaan.
Ik zal echt niet uit mezelf over dit onderwerp zijn begonnen, want
volgens mij is alles gezegd en geschreven de afgelopen dagen.
MINGELEN
U zegt: u bent netjes opgevoed. U probeert vragen te beantwoorden. Dan
proberen we het toch nog een keer. Vandaag wijzigt de heer Balkenende
zijn standpunt. Hij sluit het niet langer uit dat hij misschien toch
die stap gaat maken. U heeft vanuit het kabinet een beroep op hem
gedaan. Het is crisis, blijf! Hij geeft daar nog geen gehoor aan.
BOS
Ik blijf zo dicht mogelijk bij wat hij gezegd heeft. Hij sluit niet
uit dat hij er wellicht voor gevraagd wordt en daar zal ik uiteraard
de komende weken ook weer eens met hem over verder te praten. De
eerste vraag die ik dan zal stellen is of deze uitspraak een
verandering van de situatie of ook van zijn positie betekent ten
opzichte van hoe het afgelopen week ervoor stond en dingen waar ik
afgelopen week met hem over gesproken heb.
MINGELEN
Bent u bang voor verkiezingen?
BOS
Ik ben nooit bang. Als politicus moet je nooit bang zijn voor
verkiezingen.
MINGELEN
Het zou de ene keer wat beter kunnen uitkomen dan de andere.
BOS
Dat is helemaal waar.
MINGELEN
En deze keer staat u nogal laag in de peilingen.
BOS
Heb ik al eens een keer eerder gehad. Vervolgens kwamen we bij de
verkiezingsuitslag met 20 zetels meer uit de bus dan bij de peilingen
aan het begin.
MINGELEN
Toen had u even de tijd. Met andere woorden: als er nu verkiezingen
zouden komen omdat toch de heer Balkenende zou vertrekken, dan zou dat
geen prettig vooruitzicht zijn.
BOS
Laatste keer dat me dat gebeurde won ik 20 zetels in drie weken. Dus
het kan allemaal wel. Je kunt ook makkelijk er wel eens 20 kwijtraken
in drie weken. Dus het is allemaal heel relatief.
MINGELEN
Maar is toch het feit dat niemand zegt: als dit zou gebeuren en die
kans is in elk geval reëel geworden omdat Balkenende zelf het niet
meer uitsluit, als dit zou gebeuren dan moeten er nieuwe verkiezingen
komen.
BOS
Ik weet niet of de kans reëel is geworden. Ik weet niet hoe groot de
kans is en over wat er allemaal zou moeten gebeuren in geval dat, dan
ga ik nadenken tegen de tijd dat ik denk dat het heel zeker is dat we
die kant uitgaan. En die zekerheid heb ik nu niet.
MINGELEN
Deze functie staat even los van de vaste functie die Nederland ook
moet vervullen in de nieuwe Europese Commissie. Is het nu zo dat deze
discussie het moeilijk maakt voor Nederland om voor die andere
belangrijke functies een zware post te krijgen. Het is nu mevrouw
Kroes, een heel zware post. Dat doet ze heel goed. Maakt het dat
moeilijker?
BOS
Zou kunnen. Kan ik niet helemaal inschatten, maar het is wel een
mogelijkheid waar ik rekening mee moet houden.
MINGELEN
Dus dat is wel vervelend dan dat dit maar blijft spelen.
BOS
Nee. Ook voor die Commissarisposten geldt: het is een eer als je met
een heel goede persoon daarvoor terecht kunt. Het is een eer als
Nederland een bepaalde post mag vervullen, maar als je daar eenmaal
zit word je natuurlijk geacht mensen of bedrijven uit je eigen land
net zo hard aan te pakken als uit andere landen. We zien hoe mevrouw
Kroes Engelse banken, Duitse banken en Nederlandse banken allemaal
gelijk behandeld. Daar is ze ook voor aangesteld. Ja dat ze daar als
Nederlandse zit betekent dat het misschien net iets makkelijker is om
haar op te bellen en te zeggen hoe zit het dan dat het voor een ander
zou zijn, maar uiteindelijk moet ze natuurlijk iedereen gelijk
behandelen.
MINGELEN
Heeft u haar trouwens gebeld dat ze wel erg streng was met wat ze met
ING heeft gedaan?
BOS
Ik geloof dat we alles bij elkaar ruim een half jaar in gesprek
geweest. Er hebben ook wel een paar telefoontjes gezeten in de
categorie moet dit nou.
MINGELEN
Er zijn natuurlijk een heleboel mensen die zeggen: ze doet het erg
goed, geniet heel veel aanzien. Misschien begrijpen mensen niet waarom
ze niet mag doorgaan, want zij is voor de Nederlandse regering geen
kandidaat voor een nieuwe post.
BOS
Ik weet niet of dat op enigerlei moment zo door de Nederlandse
regering gezegd is. Ik dacht dat ik haar zelf recent heb horen zeggen
dat ze niet doorgaat en verder weet ik op dit moment niet wat de
laatste stand van zaken is.
MINGELEN
Als vice-premier weet u niet wie Nederland als potentiële
Eurocommissaris naar voren schuift?
BOS
Nee dat is echt het prerogatief van de minister-president. Hij heeft
contacten in Brussel. Hij onderhandelt namens Nederland eigenlijk over
posten die wil of niet onze kant op komen. Zoals gezegd, ik dacht dat
mevrouw Kroes zelf al wel een aantal keren voor uw camera gezegd had
dat zij niet langer doorgaat.
MINGELEN
We zullen zien. Dank u zeer.
BOS
Graag gedaan.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, KK)
Ministerie van Algemene Zaken