'Onderzoek belediging en bedreiging van politiemensen'

28/10/2009 22:00

Het Programma Politie en Wetenschap

'Belediging en bedreiging van politiemensen' is een nieuwe uitgave in de reeks Politiewe-tenschap van het Programma Politie en Wetenschap.

Woensdag 28 oktober 2009, 22.00 uur

'Beledigen en bedreigen van politiemensen niet voor niets strafbaar gesteld'

Politiemensen hebben in hun dagelijks werk regelmatig te maken met beledigingen en be-dreigingen. Beledigers zijn voor 80% van de gevallen mannen, in de kracht van hun leven en voor het merendeel (75%) 'oude bekenden van de politie( zogeheten 'meer- of veelplegers'). In 60% van de gevallen is alcohol in het spel. Bijna de helft van de beledigingen (45%) vindt, min of meer spontaan, plaats tijdens de algemene surveillance en het corrigerend aanspre-ken op straat. Bedreigers maken zich in 70% van de gevallen ook schuldig aan andere vor-men van agressie en geweld, zoals belediging, wederspannigheid of mishandeling. Beledi-gingen en bedreigingen blijken voorts, anders dan vaak wordt gedacht, veel meer op de per-soon van de agent (en ook diens familie of gezin) te zijn gericht dan op diens uniform. De rechter lijkt daarmee rekening te houden door niet langer het verweer te accepteren dat agenten maar een dikke huid moeten hebben.

Dit zijn enkele van de belangrijkste uitkomsten van een studie naar de verbale agressie waarmee politiemensen in hun dagelijks werk worden geconfronteerd, die in opdracht van Politie en Wetenschap is uitgevoerd door een onderzoeksteam van de Vrije Universiteit van Amsterdam o.l.v. prof. dr. Jan Naeyé, hoogleraar strafrechtswetenschappen.

Het betreft de vierde publicatie in een reeks publicaties van de Vu-onderzoeksgroep in het kader van het miniprogramma geweldshantering door de politie. Het bevat een uitsnede uit het laatste rapport naar agressie en geweld tegen politiefunctionarissen, waarin ingezoomd wordt op twee bijzondere geweldsvormen: beledigen en bedreigen.

In de studie wordt ingezoomd op de verbale agressie waarmee politiemensen veelvuldig worden geconfronteerd: belediging en bedreiging. Meer in detail wordt belicht wie de beledi-gers en bedreigers zijn en waarvan zij zich zoal bedienen. Dat varieert van belediging met de opgestoken middelvinger, spugen en seksistische uitlatingen, tot bedreiging met mishande-ling, verkrachting of de dood.

In de studie wordt ook uiteengezet in welke gevallen belediging en bedreiging strafbaar is en welke straffen worden opgelegd. Daarmee wordt een actuele bijdrage geleverd aan de vige-rende politiek-maatschappelijke discussie over de strafrechtelijke reactie op geweldsuitingen jegens de politie.' Net als in vorige rapporten wordt het geheel gelardeerd met tal van prak-tijkcasus

Het onderzoek is gebaseerd op een representatieve steekproef van 1286 processen-verbaal wegens belediging- en 642 wegens bedreiging, afkomstig van alle 25 regionale politiekorp-sen. In totaal werden 150 verschillende soorten beledigingen en 80 soorten bedreigingen aangetroffen.

Enkele onderzoeksbevindingen;


- Het soort beledigingen waarmee politiemensen worden geconfronteerd betreft een heel scala: weinig racistische beledigingen, soms feitelijke beledigingen zoals de opgestoken middelvinger en spugen, geregeld seksistische en discriminerende beledigingen maar fre-quent minachtende scheldwoorden en het toewensen van ziektes.


- Mannelijke politieambtenaren krijgen significant vaker te maken met discriminatoire beledi-gingen en uitingen van minachting terwijl hun vrouwelijke collega's significant vaker seksisti-sche beledigingen voor hun kiezen krijgen.


-Politiemensen blijken behoorlijk geduld te kunnen opbrengen om zich niet door het minste of geringste beledigd te voelen. Op beledigingen wordt vaak pas in tweede (soms in derde of vierde) instantie gereageerd. Het overheidsbeleid om op iedere belediging van een politie-ambtenaar met een strafrechtelijke aanpak te reageren, wordt kennelijk pragmatisch gehan-teerd.


-Het soort bedreigingen waarmee politiemensen worden geconfronteerd betreft eveneens een heel scala: soms bedreiging met verkrachting of bedreiging van familieleden, geregeld bedreiging met zware mishandeling en conditionele of indirecte bedreigingen maar frequent worden er doodsbedreigingen geuit.


-Politiemensen vinden bedreiging van gezinsleden, bedreiging met verkrachting en bedrei-ging met de dood het ergst. De indringende bedreigingen van gezinsleden richten zich recht-streeks op de persoonlijke levenssfeer en kan binnen het gezin ingrijpende angstgevoelens veroorzaken. De intimiderende en vernederende bedreiging met verkrachting tasten niet alleen de persoonlijke rust en het gevoel van veiligheid aan, maar ook de lichamelijke integri-teit. Dat laatste geldt ook voor de doodsbedreigingen, het soort bedreiging waarmee politie-mensen het vaakst te maken hebben en die angstaanjagende vormen kunnen aannemen.

Enkele aanbevelingen


1. De auteur pleit er voor dat het openbaar ministerie de strafeis voor belediging in het open-baar situaties niet langer hoger stelt dan voor belediging waarbij geen publiek aanwezig is, zoals tijdens de aanhouding in de woning, het transport en op het politiebureau. Beledi-gingen in deze situaties raken politiemensen veel persoonlijker dan wordt aangenomen, ook al zijn politiemensen over het algemeen street wise en kunnen zij tegen een stootje. Na de zoveelste belediging is gewoon de maat vol, snijdt de belediging door de ziel of moet de douche er aan te pas komen om de spuug uit het haar te wassen. In de studie zijn hiervan indringende voorbeelden gegeven.


2. De auteur pleit er verder voor om in het Wetboek van Strafvordering, evenals dat voor het misdrijf belediging het geval is, ook voor bedreiging de maximum gevangenisstraf met een derde te verhogen. Bedreiging tart niet alleen het overheidsgezag maar heeft ook de bedoeling een politieambtenaar zo te intimideren dat hij zijn optreden aanpast of van op-treden afziet. Ter bescherming van een onbevangen uitoefening van de politietaak zou het daarom passend zijn om ook een strafverhoging in het Wetboek van Strafrecht op te nemen voor het geval een politieambtenaar tijdens zijn werkzaamheden wordt bedreigd.

Het onderzoeksrapport is uitgegeven in de reeks Politiewetenschap van het Onderzoekspro-gramma Politie en Wetenschap, een zelfstandig onderdeel van het kenniscentrum van de Politieacademie. Het onderzoeksprogramma Politie & Wetenschap is in mei 1999 ingesteld door de minister van BZK om het wetenschappelijk onderzoek op het gebied van politie en veiligheid te stimuleren en tevens een impuls te geven aan een betere benutting van onder-zoeksresultaten in politiepraktijk en opleiding. Daartoe is een meerjarig onderzoekspro-gramma ontwikkeld.

De studie 'Belediging en bedreiging van politiemensen' maakt deel uit van een serie onder-zoekspublicaties van het Centrum voor Politie- en Veiligheidswetenschappen van de Vrije Universiteit Amsterdam met betrekking tot geweld in de interactie politie-publiek. Het onder-zoek wordt in opdracht van het Programma Politie en Wetenschap uitgevoerd onder leiding van prof. dr. Jan Naeyé. De serie zal binnenkort worden afgesloten met een vijfde publicatie die zich zal toespitsen op de wijze waarop politiemensen in de praktijk omgaan met agres-sieve of gewelddadige personen.





http://www.politieacademie.nl