Stand van zaken Natura 2000
28 oktober 2009 - kamerstuk
Kamerbrief waarin de minister de Kamer informeert over de stand van
zaken in het Natura 2000-dossier. Ze gaat onder andere in op de
conceptbeheerplannen die de provincies op 1 september 2009 hebben
ingediend.
Geachte Voorzitter,
Met deze brief wil ik u informeren over de stand van zaken in het Natura 2000-
dossier, met name over de conceptbeheerplannen die de provincies op
1 september 2009 hebben ingediend. Tevens beantwoord ik het schriftelijk
verzoek van de vaste commissie voor LNV over de stand van zaken van de
uitvoering van mijn brief van 30 juni 2009 (TK 31700 XIV, nr. 160).
In september 2008 heb ik met de provincies de afspraak gemaakt om de
definitieve aanwijzing van een aantal Natura 2000-gebieden op te schorten tot na
1 september. Ik heb de provincies in de gelegenheid gesteld eerst samen met de
betrokken partijen in het gebied conceptbeheerplannen op te stellen op basis van
de ontwerpaanwijzingsbesluiten, alvorens ik deze besluiten definitief maak. Deze
koppelingsafspraak beoogde draagvlak te creëren voor de beheerplannen en de
implementatie daarvan en meer inzicht te krijgen in de haalbaarheid en betaalbaarheid
van de instandhoudingsdoelstellingen en de begrenzing. Daarbij is
overeengekomen dat de provincies uiterlijk op 1 september 2009 conceptbeheerplannen
aan mij zouden aanleveren, met daarbij een onderbouwd advies over de
haalbaarheid en betaalbaarheid van doelen en grenzen. Op basis van dit gemotiveerde
advies konden provincies in een uiterst geval een voorstel doen voor
bijstelling van doelen en grenzen, onder voorwaarde dat de landelijke doelen niet
in gevaar komen.
Op 1 september 2009 zijn door de provincies conceptbeheerplannen of
knelpuntennotities van een groot aantal Natura 2000-gebieden opgeleverd. Met
deze brief wil ik u informeren over mijn eerste bevindingen ten aanzien van de
ingediende conceptbeheerplannen en de wijze waarop ik deze verder zal
behandelen. Tevens wil ik u informeren over de voortgang van de acties die ik u in
mijn brief van 30 juni 2009 heb gepresenteerd (TK 2008-2009, 31 700 XIV,
nr. 160).
Algemeen beeld uit de beheerplannen
Afgelopen jaar is voortvarend door provincies en betrokken partijen gewerkt aan
het opstellen van conceptbeheerplannen. Dit heeft ertoe geleid dat over
71 gebieden informatie is opgeleverd. Een aantal provincies geeft aan (deels) af te
zien van de koppeling tussen aanwijzingsbesluiten en beheerplannen, aangezien
voor deze gebieden de doelen haalbaar en betaalbaar worden geacht. Uit de
geleverde informatie maak ik op dit moment op dat de meeste doelen in beginsel
ecologisch haalbaar zijn, maar dat mede in verband met betaalbaarheid in een
aantal gevallen nadere afspraken dienen te worden gemaakt over onder meer de
fasering van de doelen. Het belangrijkste knelpunt dat in dit kader wordt
gesignaleerd, is de hoge stikstofdepositie. Naast stikstof worden echter ook
andere meer voorkomende knelpunten of randvoorwaarden genoemd.
Voorbeelden hiervan zijn water (met name verdroging), onderzoek en monitoring.
De provincies reageren positief op de voornemens in mijn brief over Natura 2000
van 30 juni (TK 2008-2009, 31 700 XIV, nr. 160), maar uiten tevens zorgen met
betrekking tot de inhoud en uitwerking van een aantal acties. Het betreft onder
andere het bestaand gebruik, de juridische houdbaarheid van de beheerplannen
en de opname van MIRT-projecten in beheerplannen. Ook voert een aantal
provincies financiële knelpunten op. Een belangrijk deel van die knelpunten is
gerelateerd aan de stikstofproblematiek.
Naast deze zaken die voor meerdere gebieden spelen, zijn bij meer dan de helft
van de gebieden door de provincies ook gebiedsspecifieke wijzigingsvoorstellen
gedaan met betrekking tot doelen of begrenzing. Dit betreft in totaal
149 voorstellen, waarvan een deel al bekend was uit de beschouwing van de
provincie op de ontwerpaanwijzingsbesluiten. Een deel van deze voorstellen heeft
een negatief effect op de haalbaarheid van de landelijke doelen waaraan
Nederland gehouden is. Ik heb de provincies gevraagd om hiervoor mogelijke
alternatieven aan te dragen. Uitgangspunt is immers dat de landelijke doelen niet
in gevaar mogen komen, omdat daarvoor een Europese verplichting is aangegaan.
Naast de voorstellen die op gebiedsniveau een doelverandering of doelverlaging
inhouden, zijn er door provincies ook voorstellen gedaan gericht op uitbreiding
van doelen.
Vervolg
Op dit moment worden de ingediende voorstellen van de provincies nader
beoordeeld op eventuele consequenties voor de aangehouden ontwerpaanwijzingsbesluiten.
Dit gebeurt vanuit een welwillende grondhouding, maar
het uitgangspunt daarbij is dat voorstellen gebaseerd moeten zijn op deugdelijke
informatie vanuit de provincies.
Punten die een relatie hebben met stikstof worden meegenomen in het
verkennings- en uitwerkingstraject voor de programmatische aanpak dat ik
inmiddels ben gestart. Dit gebeurt in overleg met betrokken overheden. Ook
maatschappelijke organisaties worden betrokken. Op deze wijze geef ik een
vervolg aan het advies van de adviesgroep Huys (bijlage bij TK 2008-2009,
31 700 XIV, nr. 160).
De punten die te maken hebben met verdroging en waterkwaliteit worden ook
apart bekeken. Dit gebeurt onder leiding van het Regiebureau Natura 2000.
Daarnaast hebben provincies een groot aantal gebiedsspecifieke voorstellen
gedaan. Een deel van deze voorstellen heeft gevolgen voor de landelijke doelen.
Alternatieven hiervoor zijn in de provinciale plannen beperkt aangereikt. Ik heb
ruimte geboden om deze alternatieven alsnog voor half november aan te reiken.
Ook hier voert het Regiebureau de regie om te bezien of er tot alternatieven
gekomen kan worden.
In alle gevallen geldt dat de voorstellen goed en zorgvuldig bekeken moeten
worden, ook in relatie tot zienswijzen die hieromtrent zijn ingediend. In een aantal
gevallen zal wellicht de conclusie zijn dat voorstellen onvoldoende onderbouwd
zijn. In andere gevallen zal mogelijk aanpassing van doelen ecologisch
verantwoord kunnen. In weer andere gevallen zal wijziging niet mogelijk zijn,
althans niet zonder overleg met de Europese Commissie. In die gevallen moet dan
wel duidelijk zijn dat er een substantieel probleem is bij de realisatie van een doel.
Aangezien het gaat om een aanzienlijk aantal gebiedsspecifieke voorstellen, wordt
onder leiding van het Regiebureau toegewerkt naar het kunnen geven van
duidelijkheid eind dit jaar. Daar waar provincies voorstellen onvoldoende
onderbouwd hebben (ook naar het oordeel van het Regiebureau) hadden zij nog
de gelegenheid tot 20 oktober aanvullende informatie te leveren.
Ik heb half november bestuurlijk overleg met provincies. Dan hoop ik dat we
gezamenlijk op hoofdlijnen een aantal richtinggevende conclusies kunnen trekken.
Inclusief goede afspraken over het vervolg. Eind oktober praat ik hierover met
maatschappelijke organisaties.
Wijzigingen Natuurbeschermingswet 1998
De in mijn brief van 30 juni aangekondigde wijzigingen van de Natuurbeschermingswet
1998 hebben hun beslag gekregen in het voorstel voor een Crisis- en
herstelwet (artikel 3.8 van dat wetsvoorstel). Dit wetsvoorstel is op 15 september
2009 bij uw Kamer aanhangig gemaakt. In dit wetsvoorstel is bepaald dat deze
wijzigingen, eenmaal wet, in werking treden met ingang van 1 januari 2010.
Voorts zal de stikstofvoorziening in het voorstel voor een Crisis- en herstelwet bij
nota van wijziging worden aangevuld met de mogelijkheid voor provincies om
generieke voorschriften te stellen ter reductie van de stikstofdepositie. Daarmee
wordt tegemoet gekomen aan de wens van provincie Brabant, mede namens
provincie Limburg en een groot aantal maatschappelijke organisaties, voor een
dergelijk instrument. Op die manier kan de programmatische aanpak voortvarend
van start gaan.
Programmatische aanpak stikstof
In mijn brief van 30 juni heb ik tevens aangekondigd de meerwaarde te gaan
verkennen van een programmatische aanpak, zoals voorgesteld door de
adviesgroep Huys.
Ik ben hiermee aan de slag gegaan door een voorstel voor de programmatische
aanpak stikstof te ontwikkelen in nauwe samenwerking met de provincies,
maatschappelijke organisaties en de departementen van V&W en VROM.
Ik streef ernaar om in november in bestuurlijk overleg met de gezamenlijke
bevoegde gezagen tot een akkoord te komen over de aanpak, de prioritaire acties,
het tijdpad en de uitvoeringsorganisatie. De uitkomsten van dit bestuurlijk overleg
neem ik mee bij de uitwerking van het voorstel voor de programmatische aanpak.
De samenhang van programmatische aanpak met de stikstofvoorziening in de
voorgenomen Crisis- en Herstelwet, met de provinciale beleidskaders en met de
beheerplannen vraagt om zorgvuldige afwegingen in deze uitwerking.
Ik zal uw Kamer zo spoedig mogelijk na bestuurlijk overleg tussen de bevoegde
gezagen in november, nader informeren over de uitkomsten en de verdere
uitwerking van de programmatische aanpak stikstof.
Tot besluit
Tevens heeft u mij een afschrift gevraagd van mijn reactie op de brief van
provincie Overijssel van 23 juli 2009. Deze treft u bijgaand aan.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
Datum 30 september 2009
Betreft Uitvoering Natuurbeschermingswet 1998
Geachte voorzitter en secretaris,
De vaste commissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van de Tweede
Kamer heeft mij gewezen op een aan mij gerichte brief van 23 juli 2009 van u
over de uitvoering van de Natuurbeschermingswet 1998. Ik heb tot mijn spijt
moeten constateren dat uw brief mij niet heeft bereikt, en heb dus nu pas kennis
ervan kunnen nemen.
Ik ben blij met de waardering en steun die u in uw brief uitspreekt over de rek- en
ruimtemaatregelen die ik in mijn brief van 30 juni 2009 aan de Tweede Kamer
heb aangekondigd. De maatregelen maken onderdeel uit van het voorstel voor
een Crisis- en herstelwet. Dat wetsvoorstel is 15 september 2009 bij de Tweede
Kamer ter behandeling aanhangig gemaakt. In het wetsvoorstel is geregeld dat
het voorstel, eenmaal wet, op 1 januari 2010 in werking zal treden.
U geeft aan te werken aan een aanpak die de bijdrage van bedrijven rondom de
Natura 2000-gebieden aan de achtergronddepositie van stikstof moet verminderen.
U benadrukt daarbij het belang dat ook andere sectoren een bijdrage aan deze
reductie moeten leveren, en dat een landelijk gecoördineerde aanpak daarvoor
nodig is.
In dat verband wijs ik u erop dat ik in mijn bovengenoemde rek- en ruimtebrief,
heb aangekondigd te onderzoeken wat de meerwaarde kan zijn van een programmatische
aanpak voor de terugdringing van de stikstofdepositie in Natura 2000-
gebieden, naar aanleiding van de aanbeveling van de adviesgroep Huys. Uw opmerkingen
worden bij dit onderzoek betrokken.
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit