UMC St Radboud
Belangrijk congres over afweersysteem
(27-10)
Hoe herkennen de cellen uit ons immuunsysteem schadelijke indringers
en schadelijke lichaamscellen zoals kankercellen? De kennis over dit
onderwerp ontwikkelt zich razendsnel. Een mondiale aanjager van dit
type onderzoek is het NCMLS, het Nijmegen Centre for Molecular Life
Sciences van het UMC St Radboud. Het NCMLS organiseert nu een
belangrijk wetenschappelijk congres, waarvoor de absolute wereldtop
van onderzoekers naar Nijmegen komt.
Cellen uit ons immuun(afweer-)systeem herkennen ziekteverwekkende
bacteriën, virussen en kankercellen en maken ze onschadelijk; andere
lichaamscellen kunnen dat niet. Het immuunsysteem zorgt er zo voor,
dat schadelijke indringers worden opgeruimd, voordat ze ons ziek
kunnen maken. Hoe werkt dit bijzondere systeem? Tot voor kort hadden
wetenschappers geen flauw idee, maar tegenwoordig worden de
patroonherkennende mechanismen van het immuunsysteem in snel tempo
ontrafeld.
Streepjescode
Je moet je voorstellen, dat indringers zoals schadelijke virussen en
ziekteverwekkende bacteriën een unieke streepjescode dragen, aldus
internist prof.dr. Mihai Netea, één van de organisatoren van het
congres Pattern Recognition Receptors: seeing the enemy in Nijmegen.
De cellen van ons immuunsysteem hebben aan de buitenkant een
gespecialiseerde lezer, die een bepaalde streepjescode herkent. Gewone
lichaamscellen hebben zon speciale lezer niet.
Als één van de lezers van het immuunsysteem kapot of afwezig is, wordt
de alarmerende streepjescode niet herkend en kan de ziekteverwekker
zich in het lichaam vermenigvuldigen en het individu ziek maken.
De afgelopen jaren hebben wetenschappers wereldwijd al vele
lezer-streepjescode combinaties ontcijferd en ontbrekende of kapotte
lezers ontdekt. Zo konden ze een aantal infectieziekten en
auto-immuunziekten verklaren. Vaak ligt een fout in de genen hieraan
ten grondslag. Onlangs ontdekten Nijmeegse onderzoekers onder leiding
van Netea in het immuunsysteem nog een slecht functionerende lezer,
die steeds terugkerende vaginale schimmelinfecties veroorzaakt.
De kennis over lezers en streepjescodes biedt uitzicht op gerichte
therapieën, zowel preventieve (het verbeteren van vaccins) als
curatieve (het verbeteren van kankerbehandelingen). De medische
wetenschap is bijvoorbeeld hard op weg om moleculen te ontwikkelen die
detectiereceptoren (de lezers van de streepjescodes) extra stimuleren
tot de productie van afweerstoffen. Deze moleculen kunnen als hulpstof
de werkzaamheid van een vaccin sterk vergroten.
Topsprekers
Het NCMLS heeft de beste onderzoekers ter wereld bereid gevonden om op
het Nijmeegse congres een lezing over dit vakgebied te geven. De
congresorganisatie is verheugd met de komst naar Nijmegen van prof.
Shizuo Akira van de Osaka Universiteit als key-notespreker. Hij heeft
een zeer grote bijdrage geleverd aan het onderzoek naar
detectiereceptoren. Samen met prof. Jules Hoffmann uit Straatsburg,
één van de twee andere key-notesprekers, ontving hij in 2004 de
Kochprijs, die beschouwd wordt als een belangrijke opstap naar de
Nobelprijs.
De derde key-notespreker is prof. Michael Karin, hoogleraar
farmacologie en tumorgroei aan de Universiteit van Californië, San
Diego. Karin is eerste in een recente ranglijst van meest-geciteerde
moleculair biologen en genetici, samengesteld door het Institute of
Scientific Information (ISI).
Er hebben zich meer dan vierhonderd deelnemers voor het congres
ingeschreven. Ook onder de deelnemers bevinden zich vooraanstaande
wetenschappers, naast redacteuren van de wetenschappelijke topbladen
Nature en Nature Immunology.
Zie ook: www.ncmls.eu.