SMAAK 43: De Omgeving
Een 'radicale' architect als Rem Koolhaas heeft in het verleden wel
eens uitgeroepen dat de omgeving van een gebouw, de context, er niet
toedoet, terwijl anderen zich er juist door laten beïnvloeden.
Architecten die rekening houden met de couleur locale, met de geest
van de plek, met de traditie en de historie en zo tot een ontwerp
komen. In deze SMAAK komen een aantal voorbeelden aan bod.
Een goed voorbeeld zijn de ministeries van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijkrelaties en Justitie die nu in aanbouw zijn. In SMAAK43 komt
architect Hans Kollhoff aan het woord. Hij zegt dat een ministerie
zich wel mag manifesteren in de stad en het zich ook dient te schikken
naar de Haagse omstandigheden. Zo ontstaat er geleidelijk aan een
coherent departementaal kwartier bij het station waarbij de architect
een dialoog beoogt tussen het exterieur en interieur. De stad is in de
ogen van Kollhoff leading voor het ontwerp.
Maar soms is de omgeving ook helemaal niet van belang. In de buurt van
Shanghai is een replica van een Hollands stadje uit de grond gestampt
dat niets met Nederlandse omstandigheden van doen heeft maar eerder
een soort greatest hits is. Het Scheepvaartmuseum naast Hotel
l'Europa, de Magere Brug en wat grachtenpanden en dat in een Chinees
landschap met Chinese bewoners.
Zo vervreemdend kan de architectuur in een bepaalde omgeving ook zijn.
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu is al sinds jaar en
dag gevestigd in de bossen bij Bilthoven, waar het een bijna
onzichtbaar en ongrijpbaar bestaan leidt. Werknemers zijn gesteld
geraakt op deze groene enclave. Toch zijn er nu ver gevorderde plannen
om het RIVM over zeven jaar te verhuizen naar de Uithof, het
universiteitsterrein in Utrecht, waar beter samengewerkt kan worden
met (de faciliteiten van) het Science Park ter plekke.
De omgeving in Utrecht werkt kennelijk inspirerender en efficiënter.
Directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving is sinds begin dit
jaar Maarten Hajer. Hij vertelt waar dat bureau voor staat en waar het
zich op moet richten: op de effecten van het klimaat op onze omgeving
en op de effecten van Vinexwijken bijvoorbeeld. Ze hebben meer
automobiliteit gegenereerd dan was gedacht.
SMAAK43 heeft ook een aantal nieuwtjes: de eerste schetsen en plannen
voor het Centrum voor Biodiversiteit in Leiden bijvoorbeeld waarin een
aantal belangwekkende universitaire collecties samengaan. Verder: de
nieuwe plannen voor de onderdoorgang van het Rijksmuseum, waaraan de
directeur-generaal van OCW, Judith van Kranendonk, toevoegt dat ook
het Van Gogh Museum ver is met het ontwikkelen van een nieuwe entree
aan het Museumplein. Tenslotte laat de duurzaamheidsgoeroe William
McDonough zijn licht schijnen over het ministerie van VROM dat op
termijn het meest energiezuinige gebouw van Nederland moet zijn. Veel
potenties in het gebouw worden niet benut, is zijn oordeel.
Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer