SRON Netherlands Institute for Space Research
SRON Spectrum newsletter
Herschel & HIFI
Press Office
Many visitors at Open Day SRON
21 Oct 2009
`Weer wat geleerd vandaag. Bedankt voor uw interessante verhaal',
zegt de jongste van een gezin tegen een SRON-medewerker. De medewerker
heeft zojuist uitgelegd wat een spectrum is en hoe je met
spectrogrammen de diepste geheimen van het heelal kunt ontrafelen. Het
gezin kwam net als bijna 450 mensen zondag 18 oktober naar de
jaarlijkse Open Dag van SRON in Utrecht en Groningen om zich alles te
laten vertellen over de stand van het ruimteonderzoek in Nederland.
Het was een komen en gaan in de centrale ruimte waar de rondleidingen
begonnen en een aantal van de attracties voor kinderen was
ondergebracht. Zeer tot genoegen van de SRON-medewerkers. `Wij willen
de bevlogenheid die we hier bij SRON allemaal hebben graag uitdragen
aan het algemeen publiek', zegt woordvoerder Frans Stravers op de open
dag, in antwoord op vragen van een journalist van de ESA. `Dat geldt
ook voor de wetenschappelijke bevindingen die we verzamelen met behulp
van instrumenten die hier zijn gebouwd. We werken bij SRON aan het
antwoord op fascinerende vragen. Is er nog een planeet die lijkt op de
aarde bijvoorbeeld. En zou daar ook leven mogelijk zijn?'
Image
Behalve diep in het heelal doen SRON-wetenschappers ook onderzoek aan
onze eigen aarde en andere planeten. Tijdens één van de rondleidingen
op de Open Dag in de vestiging in Utrecht laat instrumentingenieur
Aaldert van Amerongen de proefopstelling van TROPOMI zien. Het
prototype ligt nu nog in een grote vrieskist. Maar vanaf 2014 meet dit
high tech ruimte-instrument de broeikasgassen in de aardatmosfeer.
Satellietinstrumenten
Henk van Weers legt uit hoe satellietinstrumenten tot stand komen. Het
begint met een vraag van wetenschappers die iets willen onderzoeken.
Vervolgens gaan ingenieurs aan de slag met computermodellen en
-simulaties. Van Weers: `Pas als we een goed idee hebben van hoe het
moet worden, gaan we een prototype bouwen volgens heel specifieke
eisen. Want een meetinstrument moet de trillingen van een
raketlancering kunnen doorstaan en zijn werk uitvoeren bij extreem
lage en extreem hoge temperaturen in de ruimte.'
Instrumentmaker Jos Ruijter demonstreert een nieuwe machine die
ingenieurs van SRON sinds drie maanden heel veel werk uit handen
neemt. Het is een soort jukebox, maar in plaats van grammofoonplaatjes
wisselt een robotarm boortjes. Die kunnen alle mogelijke vormen uit
een stuk aluminium of ander materiaal frezen, slijpen en boren. In
twee minuten maakt het apparaat op de open dag een hightech eierdop
van perspex. De bovenste helft kan alle kanten op bewegen, zonder te
breken. Dankzij een ontwerp uit de ruimtevaart.
Mafkijker
Veel kinderen proberen een doolhofpuzzel op te lossen met de
`mafkijker'. In deze kruising tussen een afgeplakte skibril en een
periscoop zitten spiegels verstopt, waardoor de werkelijkheid heel
anders lijkt dan hij is. Het spel heeft, net als alle demonstraties op
de open dag, een duidelijke link met ruimteonderzoek. Meetinstrumenten
op satellieten zitten ook boordevol spiegels. Wetenschappers begrijpen
pas wat het instrument ziet, als ze precies weten hoe dat instrument
van binnen werkt. Een van de kinderen: `Het lijkt of de kijker de
coördinatie van je hand helemaal door de war gooit.'
Kortom, de interesse voor ruimteonderzoek is springlevend, zo bleek
tijdens de Open Dag. Van een waterraketlancering tot een interactieve
tour door het zonnestelsel en een kijkje in de schone kamers van SRON;
bezoekers keken hun ogen uit. Aan de bar discussieerden bezoekers over
grote wetenschappelijke vragen. Is er leven op andere planeten en zo
ja, hoe ziet dat er dan uit? En hoe kunnen we het klimaatprobleem
oplossen met behulp van de ruimtevaart? Volgens deze bezoekers heeft
SRON de komende jaren nog genoeg te doen...