KPMG
Recessie versnelt omschakeling naar indirecte belastingheffing
20|10|09 - Steeds meer overheden nemen actief maatregelen om de
indirecte belastingbaten te verhogen en de fiscale grondslag voor
vennootschapsbelastingen te vergroten.
Dit blijkt uit de 2009 uitgave van de Corporate and Indirect Tax Rate
Survey van KPMG. Zowel in Europa als Latijns-Amerika blijkt een eind
te zijn gekomen aan de langdurige daling van het percentage aan
belasting dat wordt geheven op de winsten van ondernemingen.
"Wellicht wordt slechts tijdelijk een pas op de plaats gemaakt en doet
de concurrentiedruk de vennootschapsbelastingtarieven op termijn weer
dalen", constateert Wilbert Kannekens van KPMG Meijburg & Co.
Kannekens: "Er zijn echter duidelijke signalen dat verdere dalingen
zullen worden betaald door omvangrijke inperkingen van aftrekposten en
door een strengere handhaving."
In Latijns-Amerika blijkt het gemiddelde percentage aan
vennootschapsbelasting voor het eerst sinds 2004 niet te zijn gedaald.
Het tarief bleef onveranderd op 26,9%. In Europa bleef het gemiddelde
tarief op 23,2%. Voor het eerst in 13 jaar was er geen daling in
vergelijking met het voorafgaande jaar.
Alleen in de Asia Pacific-regio zette de daling van het gemiddelde
percentage zich in hetzelfde tempo voort als in de voorafgaande jaren,
met een daling van 28,4% in 2008 naar 27,5% in 2009. Het percentage
aan indirecte belastingheffing, voornamelijk bestaande uit BTW en
soortgelijke belastingen op goederen en diensten, steeg in Europa van
19,5 naar 19,8% en in Latijns-Amerika van 15,9 naar 16,2%. In de Asia
Pacific-regio was een kleine daling van het indirecte
belastingpercentage te zien van 10.9 naar 10.8%.
"In het algemeen zijn indirecte belastingen heel stabiel", weet
Kannekens. "In de voorafgaande jaren was veelal sprake van een
jaarlijkse daling van de belastingheffing op ondernemingswinsten,
terwijl de indirecte belastingen ongeveer gelijk bleven. De afgelopen
vijf of zes jaar is er dus een langzame maar gestage stijging geweest
van het aandeel van de indirecte belastingbaten in de inkomsten van
vele regeringen. Nu zien we echter dat er actievere maatregelen worden
genomen in deze richting. Meer dan 150 landen hebben nu een systeem
van indirecte belastingheffing en dat aantal stijgt jaarlijks."
Dit jaar blijken veel regeringen bovendien maatregelen te hebben
getroffen om hun fiscale grondslagen te verbreden. Kannekens: "Dit uit
zich onder meer in een scherpere handhaving van de regelgeving met
betrekking tot transfer pricing, de aanscherping van de regelgeving
met betrekking tot passief inkomen binnen een groep, de beperking van
de aftrekbaarheid van rentebetalingen en de aanscherping van overige
anti-misbruikbepalingen waaronder bijvoorbeeld het opnemen van 'tax
havens' op zwarte lijsten. Tegelijkertijd is de internationale
samenwerking tussen fiscale autoriteiten aanzienlijk toegenomen,
vooral bij het aanpakken van belastingparadijzen en het uitwisselen
van informatie.
Het moet nog blijken of deze samenwerking ertoe leidt dat de landen
met de laagste percentages onder druk worden gezet om zich meer aan te
sluiten bij het gemiddelde. Waarschijnlijk zullen de
vennootschapsbelastingtarieven in de hoogste schijven uiteindelijk
weer gaan dalen, maar moeten ondernemingen dan op andere manieren voor
deze tariefdalingen gaan betalen. Er bestaat dan ook een gerede kans
dat de effectieve belastingpercentages voor wereldwijd opererende
ondernemingen zullen gaan stijgen door de verbreding van de fiscale
grondslagen."