Gemeente Pekela


Pekela krijgt nieuwe zwemaccommodatie.

Het College van Burgemeester en Wethouders heeft besloten de Gemeenteraad voor te stellen om op de huidige locatie van het subtropisch zwemband Atlantis een ânieuw instructie/doelgroepenbadâ te bouwen.

Â

In het raadsvoorstel geeft het college o.a. de overwegingen weer op grond waarvan men komt tot dit voornemen.

Aan de raad,

Voorstel


· Kennis te nemen van bijgaand rapport van bureau "Convisie" inzake zwembad Atlantis, en dit rapport tevens ter kennisgeving aan te bieden aan de raad.
· Voornemens te zijn om uiterlijk per 31 december 2010 te starten met het 'inbouwen' van een nieuw instructie/doelgroepenbad, met in principe de bassinafmeting 15 x 7,5 meter, op de huidige locatie .
· Voornemens te zijn het huidige zwembad gedurende deze verbouwing, d.w.z. vanaf 31 december 2010 voor zo lang als nodig, te sluiten.
· Tijdig alle voorbereidingen en flankerende maatregelen te treffen om de tijdelijke sluiting en de verbouwactiviteiten op wettige en ordentelijke wijze te laten verlopen.
· Het recreatief zwemmen in de open lucht te stimuleren door de zwemplas Heeresmeer op een nog nader vast te stellen wijze te 'upgraden'. Overige voorstellen


* De operationalisering van genoemde principe-besluiten uit te werken in een Plan van Aanpak, met daarin in elk geval de kaders en specificaties van de offerte- en aanbestedingstrajecten betreffende:
* de gedeeltelijke ontmanteling van het huidige zwembad en de hiermee direct samenhangende werkzaamheden;
* de bouw, technische uitrusting en inrichting van een nieuw doelgroepenbad.
* Vervolgens het traject in te gaan waarin allereerst een Functioneel PvE (Programma van Eisen) en een Ruimtelijk PvE van het nieuwe zwembad worden opgesteld. Daarna dienen achtereenvolgens een investeringsraming, een voorlopig ontwerp en een definitief ontwerp opgesteld te worden.
* Een (voor een nog nader vast te stellen aantal uren) projectleider aan te stellen, die alle hier genoemde processen gaat coördineren.
* De samenwerking met Sportfondsen Pekela BV (SFP) per 31 december 2010 formeel te beëindigen, d.w.z. af te zien van contractverlenging.
* Over te gaan tot liquidatie van de Sportstichting Pekela, die in de huidige constructie namens de gemeente als opdrachtgever van SFP fungeert.
* Het nieuw te bouwen zwembad vanaf de openingsdatum zélf, d.w.z. in MPV-verband, te gaan beheren en exploiteren. Dit onder voorbehoud dat de voorgenomen samenwerking MPV daadwerkelijk en tijdig doorgang vindt.
* Per 31 december 2010 ook de sporthallen in Oude Pekela (Atlantis) en Nieuwe Pekela (De Spil) zélf, d.w.z. in MPV-verband, te gaan beheren en exploiteren . Dit onder voorbehoud dat de voorgenomen samenwerking MPV daadwerkelijk en tijdig plaatsvindt.

Inleiding

De exploitatie van zwembad Atlantis trekt jaar na jaar een zware wissel op de gemeentelijke begroting, en roept dan ook regelmatig discussie op. De discussie gaat daarbij niet over het voorrecht om over een 'eigen' zwembad te beschikken. Gezien vanuit het bredere kader van 'leefbaarheid', respectievelijk de noodzaak van het op peil houden van algemene voorzieningen, kan het bezit van een subtropisch zwembad inderdaad als een groot goed worden gezien. Echter, en hierop spitst zich de discussie toe: tot welke prijs zijn we bereid deze specifieke voorziening te handhaven?

In laatste instantie is het aan de raad om deze vraag te beantwoorden. Het college heeft de ambitie om de raad adequaat te informeren zodat een definitief en richtinggevend besluit kan worden genomen m.b.t. de toekomst van het zwembad. Naast adequate informatie, is óók bestuurlijke moed nodig, los van wát er besloten wordt. Immers: ook 'niets besluiten', oftewel het handhaven van de huidige situatie, is in feite een besluit met verstrekkende (financiële) gevolgen.

Om de raad optimaal te kunnen informeren, heeft het college een onafhankelijk en ter zake deskundig onderzoeksbureau gevraagd om een grondige bedrijfseconomische analyse uit te voeren van zwembad Atlantis, dat zoals bekend geëxploiteerd wordt door SFP. Deze analyse, waarbij een drietal toekomstscenario's zijn uitgewerkt, is onlangs afgerond en het definitieve rapport treft u hierbij aan. We tekenen hierbij aan dat Convisie bij het onderzoek wel gebruik heeft gemaakt van cijfermateriaal aangereikt door SFP, maar dat dit geen recente, goedgekeurde jaarrekeningen betrof. Deze heeft SFP namelijk tot op heden nog niet geleverd.

Overwegingen

Zoals gezegd, is de noodzaak om tot besluitvorming over de toekomst van het zwembad te komen vooral ingegeven door het feit dat het zwembad ons - ook in vergelijking met andere gemeenten - (te) veel kost. Twee typen maatregelen - nl. het verhogen van de tarieven en het beperken van de openingstijden - kunnen een positief effect op de bedrijfsresultaten hebben. Dit effect zou echter relatief beperkt zijn, en wel tot maximaal ¤ 70.000 (midden pag. 12 van het rapport). Twee meer fundamentele, en nauwelijks beïnvloedbare, oorzaken van de 'onbetaalbaarheid' van zwembad Atlantis zijn ons inziens de volgende:


* Een beperkt bedieningsgebied, met andere woorden: structureel (te) weinig bezoekers die voor de noodzakelijke inkomsten moeten zorgen. We merken hierbij op dat de voorspelde bevolkingskrimp geen ruimte laat om te veronderstellen dat we de bezoekersaantallen in de toekomst omhoog kunnen brengen. Het zal daarentegen lastig genoeg zijn om de huidige aantallen bezoekers vast te houden. In dit verband is het zinvol te wijzen op het onderscheid tussen 'bezoekers' en 'bezoeken'. We beschikken helaas niet over informatie over het aantal unieke bezoekers, maar kunnen er wel zeker van zijn slechts een fractie is van het aantal 'bezoeken' (plm. 66.000 p/jr.), omdat veruit de meeste bezoekers van het zwembad ook vaste bezoekers zijn.
* Het betreft hier een goed geoutilleerd, 'subtropisch' zwembad, dat bovendien voorzien is van een sauna, een stoombad, bowlingbaan en een horecavoorziening. Het moge duidelijk zijn dat het kostenpeil navenant is. Deze totale kosten - die door SFN overigens niet naar genoemde onderdelen zijn uitgesplitst en daardoor in het onderzoeksrapport evenmin worden gespecificeerd - drukken uiteraard zwaar op de begroting van een relatief kleine gemeente als Pekela. Hierbij komt dat we op korte termijn voor een aantal grote investeringen in technische installaties e.d. staan, wat de totale jaarlijkse kosten (kapitaallasten, onderhoud en exploitatietekort) verder zal opstuwen. Tenslotte, hoewel de energielasten op dit moment relatief laag zijn, zullen deze op termijn naar alle waarschijnlijkheid weer - mogelijk zelfs fors - gaan stijgen. De conclusie moet dan ook luiden dat de trend van jaarlijks toenemende kosten zich voorlopig zal voortzetten, terwijl de mogelijkheden om te komen tot substantiële kostenreductie minimaal zijn.

Gelet op bovenstaande is het nauwelijks verrassend dat het onderzoek leidt tot het advies om het zwembad in z'n huidige vorm niet te handhaven. Het advies luidt om een nieuw instructie-/doelgroepenbad van beperkte afmetingen te bouwen, zodat een basale zwemvoorziening blijft bestaan ten behoeve van:


· het instructiezwemmen, zodat de Pekelder kinderen binnen de eigen gemeente in elk geval hun zwemdiploma's A en B kunnen halen;
· het (beperkt) recreatief zwemmen, waarbij we ons realiseren hiermee wel degenen te bedienen die naar het zwembad komen om 'baantjes te trekken', maar niet de jeugd die wil spelen, glijden, ballen enz. en daarvoor zal moeten uitwijken naar bijv. zwembad Tropiqua te Veendam; als compenserende maatregel stellen we voor om de zwemplas Heeresveld, o.a. door de plaatsing van nieuwe speeltoestellen in of bij het water, 'te upgraden'.
· speciale doelgroepen, zoals reuma- en hartpatiënten, die in principe ook in het nieuwe zwembad terecht zullen kunnen.

Helaas zal de zwemclub 'Hatweeo' (91 leden, waarvan 70 afkomstig uit Pekela) wel deels naar een naburige gemeente moeten uitwijken. 'Deels', omdat de volwassen leden reeds nu gebruik maken van het Winschoter zwembad De Watertoren.

Op deze wijze kan een belangrijke Pekelder voorziening voor de toekomst veilig gesteld worden op een basaal, maar daardoor betaalbaar niveau.

Ten aanzien van het beheer en de exploitatie van het nieuwe zwembad (incl. de beide sporthallen, die momenteel ook door SFP geëxploiteerd worden), stellen we voor om deze niet langer aan SFN te gunnen en evenmin aan een andere partij. We pleiten er voor om deze zélf ter hand te nemen, zoals dat ook in Veendam en Menterwolde gebeurt. De voorgenomen samenwerking in MPV-verband en de schaal die dit met zich meebrengt, maken het mogelijk om optimaal gebruik te maken van gezamenlijke deskundigheid en ervaring, efficiency- en synergievoordelen.

Het is van groot belang om nú een principieel besluit te nemen over de toekomst van het zwembad. In de eerste plaats wordt dit momentum bepaald door het feit dat het contract met de huidige exploitant per 31 december 2010 afloopt. In de tweede plaats zijn in de periode 2010 - 2012 forse onderhoudsinvesteringen vereist, welke achterwege kunnen blijven indien besloten wordt het huidige zwembad per deze datum tijdelijk te sluiten om de bouw van een basaal instructiebad mogelijk te maken . In de derde plaats is de periode van nu t/m december 2010 hard nodig - en wellicht niet voldoende - om de noodzakelijke voorbereidingen te treffen. Hierbij gaat het om met name:


· de aanbesteding van de gedeeltelijke sloop/ontmanteling van het huidige zwembad;
· de aanbesteding van de bouw van een nieuw instructiebad van 15 x 7,5 meter, met beweegbare bodem;
· de financieel/juridische verrekening resp. ontvlechting tussen de gemeente en de Sportstichting, resp. tussen de Sportstichting en SFP;
· het (doen) opstellen van een sociaal statuut voor het opvangen van de personele consequenties, voor zover dit de 'zorg' van de gemeente is;
· het in MPV-verband voorbereiden van het toekomstige beheer en exploitatie van het instructiebad (plus beide sporthallen).

Na deze voorbereidingsfase van ruim een jaar start in januari 2011 de uitvoeringsfase, d.w.z. kan met de feitelijke ver- en nieuwbouw begonnen worden. We verwachten dat de feestelijke (her)opening van het zwembad eind 2011 plaats kan vinden.

NB. Een en ander betekent wel dat onze gemeente tijdelijk (gedurende 2011) niet over een zwembad beschikt. Desgewenst kan de raad besluiten om het leszwemmen gedurende dit jaar te vergoeden, wat maximaal plm. ¤ 50.000 zou kosten (pag. 21 van het rapport).

Omdat hier voorgesteld wordt om de contractuele relatie met Sportfondsen Pekela BV pas per 31 december 2010 van rechtswege te beëindigen, zullen de juridische consequenties op hoofdlijnen binnen de perken blijven. Aangezien het contract m.b.t. het beheer en het voeren van de administratie onlangs reeds is opgezegd, wordt geadviseerd niet tot verlenging over te gaan. In algemene zin valt op dit moment niet goed te voorspellen of zich in het noodzakelijke ontvlechtingsproces onverhoopt toch juridische problemen voordoen. We denken hierbij met name aan het opvangen van de personele consequenties van de tijdelijke sluiting resp. de herstart van het zwembad in afgeslankte vorm. De medewerkers van het zwembad zijn weliswaar in dienst van SFN, maar als gemeente zullen we zeker in beeld komen wanneer SFN zich genoodzaakt ziet om dienstverbanden van medewerkers niet te verlengen danwel te ontbinden. De eventuele consequenties hiervan zullen uiteindelijk dan ook vooral van financiële aard zijn.

Financiële aspecten

In het navolgende zullen de financiële aspecten van de drie mogelijke scenario's nog eens samengevat worden, ter cijfermatige onderbouwing van ons advies om voor scenario 2 te kiezen. Op deze plek wijzen we er met nadruk op dat niet alle zaken in dit stadium 100% exact in kaart zijn te brengen. Bovendien zijn sommige variabelen (bijvoorbeeld de toekomstige rentestand) per definitie niet met zekerheid te voorspellen. Alle hier genoemde bedragen dienen dan ook als indicatief gelezen te worden.

Alle bedragen van koop, inhuur van derden e.d. zijn exclusief BTW, tenzij anders vermeld.

Ø Scenario 1: handhaving huidig zwembad

Continuering van de huidige situatie betekent een jaarlijks kostenbeeld van plm. ¤ 668.000 (pag. 12 van het rapport). In aanvulling op paragraaf 4.2.3 van het rapport, melden we dat de recent geactualiseerde Meerjaren Onderhoudsplanning Gebouwen deels ook voorziet in het uitvoeren van uitgesteld onderhoud. Mede hierdoor betekent het openhouden van het zwembad dat in de periode 2010-2012 gecumuleerd voor plm. ¤ 2.000.000 (incl. BTW) aan onderhoudsinvesteringen zal gepleegd moeten worden. Dit resulteert in extra onderhouds-/kapitaallasten van ¤ 99.800 per jaar, af te ronden op ¤ 100.000 per jaar. Aangezien deze informatie nog niet bekend was ten tijde van het onderzoek, wordt genoemd bedrag van ¤ 668.000 in de navolgende berekeningen verhoogd met ¤ 100.000.

Conclusie:
De toekomstige gemeentelijke kosten van zwembad Atlantis zullen, bij ongewijzigd beleid, derhalve ¤ 768.000 per jaar bedragen.

Ø Scenario 2: bouw nieuw instructiebad

Dit scenario brengt de volgende eenmalige kosten met zich mee (pag. 13 van het rapport):

Bouwkundige aanpassingen en ontmanteling bestaand zwembad ¤ 125.000 Afwaarderen huidige boekwaarde ¤ 1.200.000 Evt. kosten opstellen/uitvoeren sociaal statuut pm Bouwkosten nieuw instructiebad ¤ 1.700.000 Totaal eenmalige kosten ¤ 3.025.000

Conform financiële voorschriften dient dit bedrag - minus de 1.700.000 euro bouwkosten van het nieuwe instructiebad, welke geactiveerd dienen te worden - in een keer ten laste van de exploitatie te worden gebracht; dekking vindt plaats uit de algemene reserve.

De kosten van het nieuwe instructiebad worden geraamd op ¤ 1.700.000 , resulterend in kapitaallasten van jaarlijks ¤ 119.000. Tezamen met de dekking van het verwachte exploitatietekort zullen de totale jaarlijkse kosten plm. ¤ 197.000 bedragen (190.000 + 7.000 t.b.v. een beweegbare bodem). Hierbij merken we op dat de 'afwerking' en eventuele aanpassingen van het overige complex tot meerkosten kunnen leiden.

Conclusie: De verminderde gemeentelijke bijdrage levert t.o.v. de huidige situatie een besparing op van (768.000 - 197.000) plm. ¤ 571.000 per jaar.

Ø Scenario 3: sloop en ontmanteling

Dit scenario brengt de volgende eenmalige kosten met zich mee (pag. 13 van het rapport):

Sloop en ontmanteling bestaand zwembad ¤ 125.000 Afwaarderen huidige boekwaarde ¤ 1.200.000 Evt. kosten opstellen/uitvoeren sociaal statuut pm Totaal eenmalige kosten ¤ 1.325.000

De jaarlijkse kosten voor de gemeente zijn in dit scenario in principe gereduceerd tot nul.

Conclusie:
De verminderde gemeentelijke bijdrage levert t.o.v. de huidige situatie een besparing op van plm. ¤ 768.000.

NB. Een optie die binnen dit scenario vermelding verdient, is de mogelijkheid om schoolkinderen structureel op kosten van de gemeente elders hun zwemdiploma's A en B te laten halen. De geschatte kosten hiervan bedragen maximaal ¤ 50.000 (pag. 21 van het rapport).

Financiële samenvatting in kengetallen

Bij het navolgende, samenvattende schema vormt het onderzoeksrapport van Convisie de basis, aangevuld met genoemde doorrekening van toekomstige onderhoudsinvesteringen naar extra onderhouds-/kapitaallasten van gemiddeld ¤ 100.000 per jaar.

scenario
Toekomstige jaarlasten

Jaarlijkse
besparing
Eenmalige
kosten

1/ ongewijzigd beleid
768.000
n.v.t.
n.v.t.

2/ bouw nieuw instructiebad
197.000
571.000

3.025.000
3/ sluiting / sloop huidig zwembad
0
768.000

1.325.000

Burgemeester en wethouders van Pekela,

burgemeester secretaris
de heer M. Schollema de heer J. van der Woude

Aandachtspunt hierbij zal zijn de huidige pachtconstructie van sporthal De Spil. Dit uiteraard onder het voorbehoud van het blijven functioneren van technische installaties e.d. Per situatie zal bekeken moeten worden of investeren nog loont in relatie tot de periode dat het zwembad nog open blijft. In het meest ongunstige geval zou voortijdige sluiting aan de orde kunnen zijn. We gaan ervan uit dat het nieuwe bad binnen het huidige sportcomplex Atlantis 'ingebouwd' wordt; voor de goede orde merken we op dat deze voorkeur niet volgt uit het voorliggende onderzoek. De vraag of het nieuwe bad op de huidige locatie of eventueel elders gebouwd dient te worden, valt nl. buiten het bestek van de opdracht. Hier wijken we af van het rapport, waarin het nieuwe bad niet van een beweegbare bodem wordt voorzien. Daarom verhogen we het oorspronkelijk geraamde investeringsbedrag van 1,6 miljoen met ¤ 100.000 tot 1,7 miljoen euro. Dientengevolge worden ook de jaarlijkse kapitaallasten verhoogd van 112.000 tot 119.000 euro. In dit verband wijzen we er op dat (gedeeltelijke) nieuwbouw i.v.m. een hogere isolatiewaarde een relatief laag energieverbruik met zich mee zal brengen, wat terug te zien is in de gehanteerde kengetallen op pag. 14 van het rapport. Ook zullen nieuwe en efficiëntere technische installaties leiden tot een aanzienlijk lager waterverbruik.