Gemeente Hilversum

Historisch Hilversum: eerste openbare Arbeidsbeurs

publicatiedatum: donderdag 15 oktober 2009

Eenmaal per maand ziet u hier een foto met een beschrijving afkomstig uit het Streekarchief Gooi en Vechtstreek. U kunt daar zelf ook op zoek naar de geschiedenis van Hilversum. Bent u bijvoorbeeld benieuwd naar uw huis of straat in vroeger tijden? Breng dan eens een bezoek. Honderden archieven en collecties liggen op u te wachten. Het Streekarchief Gooi en Vechtstreek zit in het Stadskantoor, Oude Enghweg 23; openingstijden ma. 9.00-13.00 uur, di. t/m vr. 9.00-17.00 uur ; website: www.gooienvechthistorisch.nl

Economische crises en toenemende werkloosheid gaan meestal hand in hand. Dat was vroeger niet anders. Dik honderd jaar geleden stond de arbeidsbemiddeling echter nog in de kinderschoenen. Veel erger was het dat misstanden daarbij schering en inslag waren. Het waren vaak ploegbazen, kroegbazen en verhuurkantoren die weliswaar bemiddelden, maar daarbij vooral uit waren op persoonlijk gewin.

Werkliedenvereniging
Omstreeks 1900 ontstonden ook in Hilversum de eerste werkliedenverenigingen, de voorlopers van de vakbonden. Dankzij die organisaties konden Hilversumse arbeiders eindelijk opkomen voor hun eigen belangen. Op initiatief van deze werkliedenverenigingen ontstond in 1906 de Gemeente-Arbeidsbeurs, die werkloos geworden arbeiders snel aan ander werk moest helpen.

Vooraan
Hilversum stond daarmee vooraan in de rij. De eerste openbare, door de overheid geleide arbeidsbemiddeling, ontstond in 1902 in Schiedam. Dat was een proef. Die werd drie jaar later omgezet in een definitieve arbeidsbeurs. In datzelfde jaar volgden Haarlem en in 1906 Den Haag, Hilversum, Leiden en Venlo. Het belangrijkste principe van deze gemeentelijke arbeidsbeurzen was dat bemiddeling zowel voor werknemers als werkgevers kosteloos moest zijn.

Niet succesvol
De Gemeente-Arbeidsbeurs startte in Hilversum in de Langestraat. Het begin was niet echt succesvol. Van de 79 werklozen die zich in het eerste jaar aanmeldden, kwamen er slechts twee aan de slag. Het experiment werd in 1910 beëindigd. Toch bleef de behoefte aan arbeidsbemiddeling. In 1912 werd een tweede, succesvollere poging ondernomen tot oprichting van een Gemeente Arbeids Beurs (GAB). Op 1 augustus van dat jaar opende de beurs haar deuren in het pand Langestraat 120. Directeur Pieter Dekema kreeg vier medewerkers, van wie de loopjongen één gulden per week verdiende. In 1917 kregen de vrouwelijke werklozen een eigen ingang. De bemiddeling van dagmeisjes, kamermeisjes, dienstboden, keukenmeiden en werksters floreerde in die dagen.