Wijzer met wisebits
`Kun je aan alles wennen?' ` In de wetenschap mag je niet liegen.' Op
16 oktober is in het kader van het festival Key of Life op het
Centraal Station twee keer een serie wisebits te zien. Coproductie van
de RVU en de Universiteit Leiden.
Op vrijdag 2 oktober ging het project Wisebits 2.0 van de
Universiteit Leiden en RVU officieel van start. Wisebits zijn
filmpjes van maximaal 90 seconden die een wetenschappelijk
onderwerp inzichtelijk maken. Het kan gaan om animaties maar
ook om filmpjes met waarin iemand iets vertelt, of waarin een
tweegesprek plaatsvindt. Wisebits zijn gericht op jongeren, in
het bijzonder scholieren. Ze zouden elke dag een nieuwe Wisebit
moeten kunnen bekijken; het is dan ook de bedoeling er
tweehonderd te maken.
Bas Haring: `In een wisebit probeer je tot de essentie terug te
gaan.'
Goede bekenden
Initiatiefnemers zijn een groepje wetenschappers rond
hoogleraar Publiek begrip van wetenschap Bas Haring. Hieronder
zijn Ionica Smeets, een van de Wiskundemeisjes en drs. Olga
Crapers, verbonden aan het Arts & Genomics Centre en
promovendus bij Godsdienstwetenschappen. De RVU speelt een
sleutelrol: deze omroep maakt de filmpjes en zet ze op haar
website. Haring en de RVU zijn goede bekenden van elkaar: de
hoogleraar maakte bij de omroep al de programma's Haring en
Stof.
In het kader van het actieprogramma Maatschappelijke Sectoren &
ICT heeft wisebits 2.0 plm. 350.000 euro subsidie ontvangen.
Geen losse feitjes
De filmpjes die op RVU Wisebits te zien zijn, zijn bepaald niet
obligaat. Tot nu toe worden er geen strikt natuurkundige of
scheikundige wetten uitgelegd. `Dat klopt', zegt Haring. `Wij
willen niet het eindproduct van wetenschap tonen en ook het
proces niet, geen proefjes dus. Evenmin zijn we geïnteresseerd
in losse feitjes. We stellen wetenschap in meer algemene zin
aan de orde, en richten ons op de randvoorwaarden. Dat
wetenschappelijke uitkomsten verifieerbaar moeten zijn,
bijvoorbeeld.'
Elke dag een nieuwe
Hoe worden de onderwerpen bepaald? Haring: `We spreken met ons
groepje regelmatig een middag af om onderwerpen te bedenken.
Dat doen we op grond van thema's of bepaalde onderzoeken
waarover we hebben gelezen. We nodigen ook steeds externen uit,
wetenschappelijke vrienden, om de ideeënstroom fris te houden
en om de verdeling over de wetenschapsgebieden in balans te
houden. Per onderwerp schrijven we een stukje van driehonderd
woorden dat we naar de RVU sturen, en daar laat men er een
filmpje van maken.'
De RVU heeft inmiddels ook de RVU Mediaprijs `09 uitgeschreven
voor de drie beste wisebits die door jongeren zelf worden
gemaakt.
Onderwijs
Het is de bedoeling de wisebits zo breed mogelijk beschikbaar
te stellen; iedereen mag ze gebruiken, er is geen exclusiviteit
voor de RVU, hoewel ze daar wel standaard te zien zijn. De
initiatiefnemers hopen ook dat het onderwijs ze oppikt. Daartoe
maakt het ICLON opdrachten bij de wisebits, die vrij
beschikbaar zijn op wisebits-academy.nl. De eerste
lesopdrachten zijn er al te vinden.
Door de knieën?
Past het fenomeen van de wisebits niet teveel in het streven
jongeren heel gericht te bedienen, dat wil zeggen, kort en
snel? Straks schrikken degenen die het tot de universiteit
brengen zich rot als ze merken dat het afgelopen is met de
wisebits en dat ze duizenden bladzijden soms taaie stof moeten
doorwerken. Ga je nu niet te ver door de knieën voor hen?
Haring wijst deze suggestie resoluut van de hand. `Een deel van
de uitdaging zit `m in de poging om zaken eenvoudiger en
beknopter neer te zetten, terug te gaan tot de essentie. Maar
het is natuurlijk wel zo dat elke context ontbreekt. Als je aan
een universitaire studie begint, moet je de context wél
bestuderen. Ik heb er helemaal geen bezwaar tegen dat studenten
veel literatuur moeten lezen.'
Oktober Kennismaand
+ Op vrijdag 16 oktober zijn in het kader van het festival Key
of life, waarin kunst en wetenschap elkaar ontmoeten, op het
stationsplein bij Leiden Centraal een serie wisebits te zien.
+ Zondag 18 oktober vindt in Leiden de jaarlijkse
Wetenschapsdag, waaraan onder meer de faculteit Wiskunde en
Natuurwetenschappen en de meeste Leidse musea deelnemen. Veel
activiteiten zijn gericht op kinderen.
Universiteit Leiden