NOC*NSF


Arnhem, 15 oktober 2009

Carrière als topsportarbiter vereist uitzonderlijke talenten

Topscheidsrechters en -juryleden beschikken over een aantal opvallende talenten en kenmerken. Ze zijn doorgaans hoogopgeleid en kunnen heel snel beslissingen nemen en daarnaar handelen. Ook kunnen ze goed met stress omgaan en zijn ze zeer gemotiveerd om de top te halen. Dat blijkt uit een onderzoek van het Instituut Sport & Bewegingsstudies dat vandaag verschijnt onder de titel 'Talent (H)erkend'.

In opdracht van het Masterplan Arbitrage onderzochten onderzoekers van het Instituut Sport & Bewegingsstudies (ISBS) van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen de talenten en kenmerken van topsportarbiters uit twaalf verschillende sporten. Kernvragen waren welke talenten en kenmerken arbiters bezitten die actief zijn op (inter)nationaal niveau en in hoeverre de kenmerken van arbiters op regionaal niveau hiermee overeenkomen.

Vaardigheden
Uit de literatuur is reeds bekend dat topsportarbiters - net als sporters - moeten beschikken over een aantal essentiële vaardigheden. Dat betreft perceptueel-cognitieve, psychologische en fysieke vaardigheden. Het ISBS onderzocht in hoeverre de twee eerstgenoemde vaardigheden bij Nederlandse topsportarbiters aanwezig zijn. De onderzoekers benadrukken dat het belangrijk is om training van deze vaardigheden ook in scholingsprogramma's voor scheidsrechters en juryleden te integreren.

Perceptueel-cognitieve vaardigheden en opleidingsniveau Opvallend is dat het percentage hoogopgeleiden onder Nederlandse topsportarbiters met 66 procent aanzienlijk hoger is dan onder de gemiddelde Nederlandse bevolking (29%).Vooral in teamsporten zijn toparbiters hoogopgeleid. Het opleidingsniveau is mogelijk gerelateerd aan de hoge eisen die worden gesteld aan topsportarbiters ten aanzien van hun perceptueel-cognitieve vaardigheden. Dat betekent dat ze in staat moeten zijn om in een split second beslissingen te nemen en daar direct naar te handelen. De onderzoekers adviseren daarom om bij de selectie van talentvolle scheidsrechters en juryleden rekening te houden met het opleidingsniveau.

Psychologische vaardigheden en persoonskenmerken
Psychologische vaardigheden en persoonskenmerken zoals motivatie en stressbestendigheid, zijn voor arbiters ook essentieel. Uit het ISBS-onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat topsportarbiters zeer gemotiveerd zijn om het maximale uit zichzelf te halen, zichzelf constant te verbeteren en 'de beste' te zijn. De onderzoekers zijn van mening dat een sterke intrinsieke motivatie zelfs onmisbaar is om als arbiter de top te bereiken.

Met betrekking tot stress voelen scheidsrechters en juryleden voor en tijdens wedstrijden een gezonde spanning, maar die belemmert hen niet of nauwelijks tijdens het arbitreren. Ze negeren of ontwijken potentiële stressoren als publiek en agressie van deelnemers en ook bij emotionele reacties van spelers of coaches zijn ze in staat kalm te blijven. Topsportarbiters durven ook fouten te maken en zijn bereid om die toe te geven.

Ondersteuning
Ook de omgeving blijkt van groot belang voor een succesvolle loopbaan als arbiter. Steun en begrip van familie, vrienden en werkgevers, en ondersteuning door de bond spelen een belangrijke rol. De onderzochte Nederlandse topsportarbiters geven aan hierover tevreden te zijn. Desalniettemin adviseert het ISBS om jaarlijks regionale bijeenkomsten voor familie, vrienden en werkgevers van scheidsrechters en juryleden te organiseren, waar wordt verteld welke verantwoordelijkheden de arbiters hebben en welke ondersteuning ze nodig hebben. Tevens zouden deze bijeenkomsten een goede gelegenheid bieden voor de naasten van arbiters om ervaringen uit te wisselen.

De verschillen tussen arbiters en regio-arbiters
In vergelijking met regio-arbiters zijn toparbiters hoger opgeleid, besteden ze meer uren per week aan arbitrage (vooral in teamsporten) en hebben ze de sport in het verleden op een hoger niveau beoefend (vooral in jurysporten). Toparbiters vinden het arbitragevak over het algemeen ook leuker dan hun regionale equivalenten.

Doel van het onderzoek
Het onderzoek werd uitgevoerd door het ISBS in opdracht van het Masterplan Arbitrage, een gezamenlijk project van zestien sportbonden en NOC*NSF. Een van de doelen van het Masterplan is om meer topscheidsrechters te krijgen op alle niveaus. Het behoud en de doorstroming van talenten moeten verbeterd worden, zodat meer scheidsrechters beschikbaar komen voor de (inter)nationale top. Het herkennen van talent is daarvoor een eerste stap en dat vormt dan ook de aanleiding voor het onderzoek. De onderzoeksresultaten stellen betrokkenen in staat om de werving, herkenning, identificatie, selectie, begeleiding, trainingen en opleidingen voor scheidsrechters en juryleden specifieker in te richten.


Noot voor de redactie,