15-10-2009
KNAW constateert nog hiaten in onderzoek naar nieuwe weefsels
Nederland heeft een heel goede uitgangspositie in het onderzoek in de
'regeneratieve geneeskunde'. Dat is onderzoek naar het vermogen van
ons lichaam om beschadigde weefsels en organen te herstellen, en hoe
dat kan worden gestimuleerd of nagebootst. De verwachtingen van de
medische toepassingen zijn hooggespannen, maar voordat het zover is,
is nog veel onderzoek nodig. Dat concludeert de Koninklijke
Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) in een
wetenschapsverkenning van het vakgebied, die vandaag in Nieuwspoort
werd gepresenteerd.
Regeneratieve geneeskunde zal naar verwachting aan de basis staan van
allerlei nieuwe vormen van medische behandeling, zoals het kweken van
gehoorcellen om doven weer te laten horen, het implanteren van nieuw
bot, of het inspuiten van stamcellen om mensen met een dwarslaesie te
genezen. De wetenschap is echter nog niet ver genoeg gevorderd om de
complexiteit van weefsels te begrijpen, laat staan die volledig te
herstellen. Daarvoor is nog veel fundamenteel onderzoek nodig, naar
stamcellen, biomaterialen en de interactie tussen materialen en
weefsel. Ook moeten volgens de KNAW de risico's van die nieuwe
technologieën goed in kaart worden gebracht. De financiering van
onderzoek in de regeneratieve geneeskunde moet dan ook vooral gericht
zijn op het dichten van deze kennishiaten.
Het rapport gaat uitgebreid in op de juridische aspecten van de
regeneratieve geneeskunde. Die zijn talrijk en complex. Voor
onderzoekers die een klinische studie willen beginnen is vaak
onduidelijk welke informatie ze moeten leveren, en dat maakt die
procedures aanzienlijk zwaarder. Ook ontbreekt een duidelijk juridisch
kader met betrekking tot de zeggenschap over eigen lichaamsmateriaal.
Hoe zijn bijvoorbeeld de toestemming en de informatieverstrekking
geregeld? De KNAW vraagt om meer helderheid van de overheid.
De nieuwe toepassingen roepen ook ethische vragen op, onder meer over
het gebruik van wezensvreemd materiaal in het lichaam, embryonale
stamcellen, en proefpersonen. De discussie daarover moet, vindt de
KNAW, gedurende het onderzoek worden gevoerd en niet achteraf. In
onderzoeksprogramma's moet financiële ruimte bestaan om het debat te
voeren tussen onderzoekers, ethici, patiënten en andere betrokkenen.
Het rapport Stevig in de steigers. Kansen voor de regeneratieve
geneeskunde in Nederland geeft verder aanbevelingen over structurele
samenwerking tussen vakgebieden, en tussen biomedische en technische
faculteiten in onderzoek en onderwijs. Het rapport is geschreven door
een commissie onder voorzitterschap van prof. dr. Wim Fibbe (LUMC).
Het is gratis te bestellen of als pdf te downloaden via de
KNAW-website.
Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen