herzieningsproces NAVO Strategisch Concept
Kamerbrief inzake herzieningsproces NAVO Strategisch Concept
Kamerbrief | 14 oktober 2009
Met deze brief wil ik u, mede namens de minister van Defensie,
informeren over het herzieningsproces van het NAVO Strategisch Concept
voor zover dat op dit moment bekend is.
Zoals ik u eerder heb gemeld in mijn brief met kenmerk 28 676, nr. 83
van 10 april jl. is op de NAVO-top in Straatsburg en Kehl besloten tot
het opstellen van een nieuw Strategisch Concept.
Ik ben van mening dat hiermee drie doelen bereikt kunnen worden.
Allereerst is het van belang een strategie te ontwikkelen waarin alle
bondgenoten zich kunnen herkennen. Sinds de goedkeuring van het vorige
Strategisch Concept in 1999 is de NAVO met 12 nieuwe leden uitgebreid
tot een totaal van 28 landen. Ten tweede zou het nieuwe Strategisch
Concept moeten ingaan op de veiligheidsuitdagingen die sinds de
opstelling van het huidige Strategisch Concept prominenter zijn
geworden en wat de rol van de NAVO daarbij moet zijn. Ten derde is het
van belang de bevolking in de NAVO-landen duidelijk te maken wat van
de NAVO verwacht kan worden.
De Secretaris-Generaal is opgedragen zich bij de opstelling van het
nieuwe Strategisch Concept te laten adviseren door een groep van
experts. Voor de samenstelling van deze groep heeft Anders Fogh
Rasmussen de bongenoten gevraagd kandidaten voor te dragen. Hij heeft
daarbij expliciet aangegeven ook te zoeken naar experts die de nieuwe
NAVO-strategie vanuit andere dan de gebruikelijke invalshoeken kunnen
benaderen, zoals vanuit het perspectief van het bedrijfsleven, de
academische wereld of het maatschappelijk middenveld.
De Nederlandse regering steunt deze aanpak en heeft er in dat licht
voor gekozen Jeroen van der Veer voor te dragen. De heer Van der Veer
beschikt over een brede internationale visie. Met zijn achtergrond in
de private sector kan hij vanuit een breed perspectief bijdragen aan
de discussies over de koers van het bondgenootschap op de lange
termijn. De regering is dan ook zeer verheugd dat de heer Van der Veer
door SG NAVO is gevraagd aan de expertgroep deel te nemen en daarin op
te treden als vicevoorzitter. Zijn benoeming is een erkenning zowel
van de kwaliteiten van de heer Van der Veer als van de belangrijke rol
die Nederland in het bondgenootschap speelt. Dit laat overigens
onverlet dat de heer Van der Veer, evenals de andere experts, op
persoonlijke titel en dus zonder last en ruggespraak aan de
werkzaamheden van de groep deelneemt. De voormalige Amerikaanse
minister van Buitenlandse Zaken, Madeleine Albright, is benoemd als
voorzitter van de expertgroep.
De overige leden zijn:
o Giancarlo Aragona (Italië);
o Marie Gervais-Vidricaire (Canada) ;
o Geoff Hoon (Verenigd Koninkrijk);
o Ümit Pamir (Turkije);
o Fernando Perpiná-Robert Peyra (Spanje);
o Hans-Friedrich von Ploetz (Duitsland);
o Bruno Racine (Frankrijk) ;
o Aivis Ronis (Letland) ;
o Adam Daniel Rotfield (Polen);
o Yannis-Alexis Zepos (Griekenland).
Het herzieningsproces bestaat uit drie fasen: een reflectiefase, een
consultatiefase en tot slot een opstellings- en onderhandelingsfase.
De experts spelen een belangrijke rol gedurende de eerste twee fasen.
Tijdens de reflectiefase, die loopt van september 2009 tot medio
februari 2010, zullen thematische seminars en andere evenementen over
de herziening worden georganiseerd. De experts bepalen de inhoud van
de vier centrale, thematische seminars en zitten deze ook voor. Hoewel
aan de invulling en planning van de seminars nog wordt gewerkt, is wel
al bekend dat het eerste seminar op 16 oktober in Luxemburg zal
plaatsvinden. Dit seminar zal gaan over de fundamentele
veiligheidstaken van de NAVO in een veranderende veiligheidsomgeving.
Hiervoor worden door de NAVO zowel vertegenwoordigers van overheden
als van denktanks en andere internationale organisaties uitgenodigd.
De overige seminars behandelen de rol van de NAVO in een
globaliserende wereld; Euro-Atlantische veiligheid en de
NAVO-partnerschappen; en capaciteitsontwikkeling, defensieplanning en
transformatie. Halverwege de reflectiefase, voor de formele
bijeenkomst van de NAVO-ministers van Buitenlandse Zaken op 3 en 4
december 2009, wordt de expertgroep geacht een voortgangsrapport bij
SG NAVO indienen.
Tijdens de hierop volgende consultatiefasevan februari tot en met
april 2010 zullen de experts de hoofdsteden van de bondgenoten
bezoeken om hun eerste bevindingen te bespreken met de regeringen en
zo mogelijk de parlementaire commissies. In april 2010 moet de
expertgroep zijn eindverslag aan SG NAVO overhandigen. De experts
zullen het Strategisch Concept dus niet zelf schrijven: zij
rapporteren aan SG NAVO, aan wie zij een advies op hoofdlijnen
uitbrengen. Vervolgens wordt de expertgroep ontbonden. SG NAVO zal aan
de hand van de aanbevelingen elementen voor het nieuwe Strategisch
Concept aan de bondgenoten voorleggen.
In de laatste fase vanaf de zomer van 2010 zal SG NAVO een eerste
concepttekst opstellen. Deze wordt vervolgens in Brussel met de
bondgenoten besproken en uitonderhandeld. Het streven is om de
definitieve tekst in de herfst van 2010 tijdens de volgende NAVO-top
in Lissabon ter goedkeuring aan de staatshoofden en -regeringsleiders
voor te leggen.
SG NAVO heeft voorop gesteld dat het herzieningsproces inclusief moet
zijn, om te beginnen door actieve betrokkenheid van alle bondgenoten.
Voorts worden de externe partners van de NAVO bij het proces
betrokken, zoals de landen van het Partnerschap voor Vrede, de
Mediterrane Dialoog en het Istanbul Samenwerkings-Initiatief, maar ook
een belangrijke strategische partner zoals Rusland en internationale
organisaties, waaronder de EU en de VN. Ten derde wil SG NAVO het
publieke debat over de ontwikkeling van het nieuwe Strategisch Concept
stimuleren. Naast de bovengenoemde evenementen is hiervoor een
discussieforum geopend op een speciale website:
http://natostratcon.info/
Bij de officiële start voor het herzieningsproces op 7 juli met het
seminar getiteld `NATO's New Strategic Concept: Launching the Process'
is meteen een concrete invulling gegeven aan deze participatieve
benadering. Aan dit grootschalige seminar namen naast de bondgenoten
vertegenwoordigers van internationale organisaties en het
bedrijfsleven deel, zoals van het IAEA, het VN Wereldvoedselprogramma
en Lloyd's. Tijdens het seminar, dat nog werd voorgezeten door de
vorige SG NAVO Jaap de Hoop Scheffer, bleek overigens dat er nog
geenszins consensus is over de hoofdlijnen van het nieuwe Strategisch
Concept. Dit is een belangrijk verschil met de start van het
herzieningsproces voor het Strategisch Concept van 1999.
De Nederlandse regering zal actief deelnemen aan het hierboven
geschetste proces. In het licht van het bovenstaande zal de regering
evenals de NAVO de eerste periode van reflectie gebruiken om de eigen
ideeën te toetsen en nader uit te werken. De regering heeft daarnaast
de Adviesraad Internationale Vraagstukken gevraagd een advies over de
herziening van het Strategisch Concept uit te brengen (Kamerstuk met
kenmerk 28 676, nr. 86 van 29 juni jl.). Dat advies wordt eind dit
jaar verwacht. Tevens is de regering voornemens om gedurende de
reflectiefase een publieksevenement over de herziening van het
Strategisch Concept te organiseren. Op basis van de inzichten uit de
reflectiefase en het AIV-advies zal de Nederlandse regering begin 2010
haar standpunt bepalen en u daarover informeren.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
Drs. M.J.M. Verhagen
Pagina 3 van 3
Ministerie van Buitenlandse Zaken