Universiteit Leiden

Wijzer met wisebits

'Kun je aan alles wennen?' 'In de wetenschap mag je niet liegen.' Op 16 oktober is in het kader van het festival Key of Life op het Centraal Station twee keer een serie wisebits te zien. Coproductie van de RVU en de Universiteit Leiden. Op vrijdag 2 oktober ging het project Wisebits 2.0 van de Universiteit Leiden en RVU officieel van start. wisebits zijn filmpjes van maximaal 90 seconden die een wetenschappelijk onderwerp inzichtelijk maken. Het kan gaan om animaties maar ook om filmpjes waarin iemand iets vertelt, of waarin een tweegesprek plaatsvindt. Wisebits zijn gericht op jongeren, in het bijzonder scholieren. Ze zouden elke dag een nieuwe wisebit moeten kunnen bekijken; het is dan ook de bedoeling er tweehonderd te maken.

Bas Haring: 'In een wisebit probeer je tot de essentie terug te gaan.' Goede bekenden
Initiatiefnemers zijn een groepje wetenschappers rond hoogleraar Publiek begrip van wetenschap, Bas Haring. Hieronder zijn Ionica Smeets, een van de Wiskundemeisjes en Olga Crapels, verbonden aan het Arts & Genomics Centre en promovendus bij Godsdienstwetenschappen. De RVU speelt een sleutelrol: deze omroep maakt de filmpjes en zet ze op haar website. Haring en de RVU zijn goede bekenden van elkaar: de hoogleraar maakte bij de omroep al de programma's Haring en Stof. In het kader van het actieprogramma Maatschappelijke Sectoren & ICT heeft Wisebits 2.0 plm. 350.000 euro subsidie ontvangen. Geen losse feitjes
De filmpjes die op RVU Wisebits te zien zijn, zijn bepaald niet obligaat. Tot nu toe worden er geen strikt natuurkundige of scheikundige wetten uitgelegd. 'Dat klopt', zegt Haring. 'Wij willen niet het eindproduct van wetenschap tonen en ook het proces niet, geen proefjes dus. Evenmin zijn we geïnteresseerd in losse feitjes. We stellen wetenschap in meer algemene zin aan de orde, en richten ons op de randvoorwaarden. Dat wetenschappelijke uitkomsten verifieerbaar moeten zijn, bijvoorbeeld.' Elke dag een nieuwe
Hoe worden de onderwerpen bepaald? Haring: 'We spreken met ons groepje regelmatig een middag af om onderwerpen te bedenken. Dat doen we op grond van thema's of bepaalde onderzoeken waarover we hebben gelezen. We nodigen ook steeds externen uit, wetenschappelijke vrienden, om de ideeënstroom fris te houden en om de verdeling over de wetenschapsgebieden in balans te houden. Per onderwerp schrijven we een stukje van driehonderd woorden dat we naar de RVU sturen, en daar laat men er een filmpje van maken.' De RVU heeft inmiddels ook de RVU Mediaprijs '09 uitgeschreven voor de drie beste wisebits die door jongeren zelf worden gemaakt. Onderwijs
Het is de bedoeling de wisebits zo breed mogelijk beschikbaar te stellen; iedereen mag ze gebruiken, er is geen exclusiviteit voor de RVU, hoewel ze daar wel standaard te zien zijn. De initiatiefnemers hopen ook dat het onderwijs ze oppikt. Daartoe maakt het ICLON opdrachten bij de wisebits, die vrij beschikbaar zijn op wisebits-academy.nl. De eerste lesopdrachten zijn er al te vinden. Door de knieën?
Past het fenomeen van de wisebits niet teveel in het streven jongeren heel gericht te bedienen, dat wil zeggen, kort en snel? Straks schrikken degenen die het tot de universiteit brengen zich rot als ze merken dat het afgelopen is met de wisebits en dat ze duizenden bladzijden soms taaie stof moeten doorwerken. Ga je nu niet te ver door de knieën voor hen? Haring wijst deze suggestie resoluut van de hand. 'Een deel van de uitdaging zit 'm in de poging om zaken eenvoudiger en beknopter neer te zetten, terug te gaan tot de essentie. Maar het is natuurlijk wel zo dat elke context ontbreekt. Als je aan een universitaire studie begint, moet je de context wél bestuderen. Ik heb er helemaal geen bezwaar tegen dat studenten veel literatuur moeten lezen.'