Haven: verwachtingen nog niet waargemaakt
De gemeente Coevorden was in 1997 ambitieus toen zij besloot om aan
het Kanaal Almelo-Coevorden bij het Europark een industriehaven aan te
leggen, het Regionaal Overslagcentrum (ROC). Zij wilde werkgelegenheid
scheppen, bedrijven als IAMS vroegen om een haven en tegelijkertijd
wekten het Rijk en de provincies Drenthe en Overijssel de verwachting
dat zij het Kanaal Almelo-Coevorden zouden uitbreiden.
Tijdens de uitvoering van dit project heeft de gemeente vervolgens
lang aan haar originele prognoses vastgehouden, ook al bleken die al
snel te optimistisch. De bijsturing van het project was dan ook te
gering. Omdat de gemeenteraad onvoldoende informatie kreeg, kon hij
evenmin bijsturen. Dat concludeert de Rekenkamercommissie Coevorden in
haar rapport 'En nu de tonnage nog. De haven: het Regionaal
Overslagcentrum Coevorden (ROC)'.
De haven is in 2003 aangelegd voor schepen tot 1.000 ton. De
verwachtingen ervan waren hoog. De totale kosten (voor de aanleg en
het beheer sindsdien) bedragen EUR 18,1 miljoen. De verwachtingen zijn
echter tot nog toe niet uitgekomen. Sinds de opening zijn alleen een
paar proefvaarten naar de haven gekomen. De Rekenkamercommissie
Coevorden heeft daarom in het verleden herhaaldelijk en van meerdere
gemeenteraadsfracties het verzoek gekregen, de totstandkoming en de
toekomstige mogelijkheden en risico's van deze haven te onderzoeken.
De rekenkamercommissie heeft daarbij speciale aandacht besteed aan de
rol die de gemeenteraad in de besluitvorming heeft kunnen spelen.
Winstkans en financiële risico's
De haven is 2002-2003 aangelegd in een Publiek Private Samenwerking
(PPS) tussen de gemeente Coevorden enerzijds en drie aannemers en een
ingenieursbureau anderzijds. De havenaanleg wordt betaald uit de
verkoop van industrieterrein om de haven heen en uit subsidies van de
EU en de provincie Drenthe. Gezien de verkoop van industrieterrein tot
nog toe kan de gemeente maximaal 1 miljoen euro verlies maken. De
maximaal mogelijke winst is 900.000 euro. De rekenkamercommissie kan
geen uitspraak doen over de kans op een dergelijke maximale winst of
verlies.
Opmerkelijk is overigens dat de gemeente Coevorden en de bedrijven die
de haven aangelegd hebben hun eventuele winst of verlies niet gelijk
verdelen. De gemeente Coevorden dient 52,13% van een eventueel verlies
op de havenaanleg te dragen, maar ontvangt slechts 33,3% van een
eventuele winst.
De gemeente Coevorden wil de kade laten exploiteren door een
particulier havenbedrijf, dat echter nog niet opgericht is. Dit
havenbedrijf moet zichzelf bedruipen door schepen te laden en te
lossen. Het voornaamste risico is nu dat de overslagtonnages niet naar
de haven komen, als de capaciteit van het kanaal dat naar de haven
voert, niet uitgebouwd wordt voor schepen met een tonnage van 1.000
ton. Dit maakt ook dat er voor de komende jaren slechts een heel
kleine kans is dat een nog op te richten havenbedrijf winst maakt. De
gemeente loopt een risico van jaarlijks EUR 60.000 tot een maximum van
totaal EUR 200.000.
Diepgang
Een belangrijke reden dat er geen schepen naar de haven komen, is dat
het kanaal een te geringe diepgang heeft. Toen de gemeenteraad in 2001
akkoord ging met de aanleg van de haven, was nog de verwachting dat
het kanaal naar maximaal 1.000 ton uitgebouwd zou worden. In juli
2002, twee maanden na de start van de aanleg, besloot het Rijk echter
definitief om de uitbouw van het Kanaal Almelo-Coevorden niet te
financieren. Sindsdien hebben de provincies Overijssel en Drenthe (de
beheerders van het kanaal) op eigen kosten de capaciteit van het
kanaal uitgebouwd. Sinds 2008 is het geschikt voor schepen tot 600
ton.
Overigens schat de rekenkamercommissie de toekomstige vervoersstromen
60% lager dan de gemeente terwijl zij betwijfelt of er in de toekomst
wel voldoende schepen beschikbaar zullen zijn.
b>Aanbevelingen
De rekenkamercommissie doet zes aanbevelingen aan de gemeenteraad en
het college van burgemeester en wethouders. B&W stemt in met de
aanbevelingen aan zijn adres. De belangrijkste aanbevelingen zijn:
- Grote projecten moeten een groot draagvlak krijgen en dus een
bredere betrokkenheid van het ambtelijk apparaat en van de raad. Het
college dient de raad regelmatig over de voortgang en de risico's van
de grote projecten te informeren.
- Controleer prognoses regelmatig op hun actualiteit en stuur indien
nodig het project bij.
- Vorm een coalitie met bijvoorbeeld de provincies Drenthe en
Overijssel en de gemeenten Hardenberg en Emmen, om de diepgang van het
kanaal te vergroten.
De Rekenkamercommissie Coevorden
De rekenkamercommissie is in 2006 ingesteld en bestaat uit twee
gemeenteraadsleden en drie leden van buiten de gemeenteraad. Zij
ondersteunt de gemeenteraad door te onderzoeken of het gemeentelijke
bestuur efficiënt, effectief en volgens de regels heeft gehandeld. De
rekenkamercommissie is onafhankelijk van het gemeentelijke apparaat,
zodat zij vrij is om haar oordeel uit te spreken.
De voorzitter van de Rekenkamer, Wim ten Hove, biedt burgemeester Bert
Bouwmeester het rapport 'En nu de tonnage nog' aan
Gemeente Coevorden