Antwoord op schriftelijke vragen over de informele Raad voor Concurrentievermogen van 14-16 oktober in Umeå (Zweden)
> Retouradres Postbus 20101 2500 EC Den Haag
Directoraat-generaal
De Voorzitter van de Tweede Kamer Economische Politiek
der Staten-Generaal Directie Europa, Mededinging en
Binnenhof 4 Consumenten
2513 AA 's-GRAVENHAGE Bezuidenhoutseweg 30
Postbus 20101
2500 EC Den Haag
T 070 379 8911 (algemeen)
www.ez.nl
Behandeld door
mevr. drs. J.B. Baarn
T 070 379 6212
F 070 379 7014
jbaarn@minez.nl
Datum 12 oktober 2009
Ons kenmerk
EP/EMC / 9179661
Betreft Antwoord op schriftelijke vragen over de informele Raad voor
Concurrentievermogen van 14-16 oktober in Umeå (Zweden)
Mede namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bied ik u hierbij
de antwoorden op schriftelijke vragen die vanuit uw Kamer zijn gesteld naar
aanleiding van de geannoteerde agenda van de informele Raad voor
Concurrentievermogen van 14 tot en met 16 oktober a.s. in Umeå te Zweden.
Politieke vertegenwoordiging op informele Raden
De leden van het CDA vragen waarom Nederland niet op politiek niveau
vertegenwoordigd zal zijn bij deze informele Raad, en of dergelijke informele
bijeenkomsten van zo weinig waarde zijn dat andere bijeenkomsten bijna
automatisch een hogere prioriteit krijgen.
Informele Raden zijn waardevol aangezien de informele setting ervan zich
uitstekend leent voor informele gedachtewisselingen met Europese collega's over
strategische onderwerpen ter voorbereiding van formele Raden. Tijdens deze
informele Raad voor Concurrentievermogen staan onderwerpen centraal die
essentieel zijn voor versterking van het Europese concurrentievermogen zoals
verdere versterking van de interne markt, de transitie naar een eco-efficiënte
economie en de versterking van de governance van de Europese
Onderzoeksruimte (ERA). Helaas ben ik verhinderd om Nederland te
vertegenwoordigen tijdens deze Raad aangezien ik de tweejaarlijkse
ministersbijeenkomst van het International Energy Agency (IEA) op 14 en 15
oktober a.s. in Parijs zal voorzitten. Die ministersbijeenkomst wordt gezien als een
belangrijke opmaat naar de klimaatconferentie in Kopenhagen en heeft als
thema's de voorzieningszekerheid en de klimaatverandering. Helaas is eveneens
de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wegens gegronde redenen
verhinderd aan de Raad deel te nemen
Interne Markt
De leden van het CDA vragen aan welke onderdelen het kabinet denkt als zij
spreekt over een verdere voltooiing van de interne dienstenmarkt? Ook vraagt zij
wanneer de eerste resultaten van de onderlinge evaluaties te verwachten zijn en
welke andere hiaten er nog bestaan in de interne markt.
De implementatie van de dienstenrichtlijn zal vele belemmeringen voor de interne
dienstenmarkt wegnemen, met potentieel grote economische voordelen. Echter,
ook na implementatie van de dienstenrichtlijn is het van belang om de
Pagina 1 van 6
Directoraat-generaal
Economische Politiek
Directie Europa, Mededinging en
Consumenten
Ons kenmerk
EP/EMC / 9179661
dienstenmarkt blijvend te monitoren en resterende barrières voor de interne
dienstenmarkt uit de weg te ruimen. De dienstenrichtlijn bevat een aantal haakjes
voor toekomstig beleid op het terrein van diensten.
Zo voorziet de dienstenrichtlijn in een systeem van `peer review': de wederzijdse
beoordeling van resterende belemmeringen voor het vrij verkeer van diensten.
Deze exercitie zou resterende problemen voor de interne dienstenmarkt aan het
licht kunnen brengen, en leiden tot aanvullende initiatieven op EU-niveau. Uiterlijk
voor 2010 dient de Commissie een samenvattend verslag in te dienen aan de
Raad en het Europees Parlement, in voorkomend geval vergezeld van voorstellen
voor aanvullende initiatieven. Zoals reeds toegezegd in de memorie van antwoord
bij de Dienstenwet (Kamerstukken I 2008/09, 31 579, C) zal ik de Eerste en de
Tweede Kamer dit verslag, voorzien van mijn duiding, doen toekomen.
Daarnaast draagt de dienstenrichtlijn de Commissie expliciet op om uiterlijk voor
het eind van 2010 de mogelijkheid te onderzoeken om voorstellen tot
harmonisatie in te dienen over de gerechtelijke inning van schuldvorderingen,
particuliere beveiligingsdiensten en geld- en waardetransporten.
Ook biedt de herzieningsclausule van de dienstenrichtlijn een goede aanleiding om
de sectoren die nu expliciet zijn uitgezonderd, zoals de uitzendbranche en
gezondheidszorg. Uiterlijk voor eind 2011 (en vervolgens om de drie jaar) moet
de Commissie een uitgebreid verslag indienen bij de Raad en het Europees
Parlement over de toepassing van de richtlijn. Daarnaast voert de Commissie in
samenwerking met de lidstaten sectoronderzoeken uit, bijvoorbeeld op het gebied
van retail en farmacie. De uitkomsten van deze exercities bieden input voor
toekomstig beleid.
Tot slot moeten de inspanningen op het terrein van financiële diensten en het
verbeteren van de interconnectie van netwerksectoren worden voortgezet, en is er
een snel akkoord nodig over het Gemeenschapsoctrooi.
Dienstenrichtlijn
De leden van de VVD vragen het kabinet tijdens de informele Raad aan te dringen
op tijdige implementatie van de dienstenrichtlijn. Tevens vraagt de VVD het
kabinet om, in het geval landen de implementatie niet op tijd afronden, deze
landen te vragen om te rapporteren over knelpunten en mogelijke oplossingen.
Tijdens de Raad voor Concurrentievermogen van 24 september jl., waar de
implementatie van de Dienstenrichtlijn mede op verzoek van Nederland expliciet
op de agenda stond, heeft Nederland met kracht gepleit voor tijdige
implementatie. Zo ook enkele andere lidstaten en de Commissie. Geen enkele
lidstaat heeft aangegeven niet tijdig te zullen implementeren. Desalniettemin
bleek uit het overzicht van de Commissie dat op onderdelen verschillende
lidstaten hun inspanning moeten verhogen. Als bewaker van het proces is de
Commissie met dergelijke landen in nauw overleg om te bezien hoe zij hun
verantwoordelijkheid tot tijdige implementatie daadwerkelijk kunnen waarmaken.
Tijdens aankomende informele Raad zal Nederland wederom aandacht vragen
Pagina 2 van 6
Directoraat-generaal
Economische Politiek
Directie Europa, Mededinging en
Consumenten
Ons kenmerk
EP/EMC / 9179661
voor het belang van tijdige implementatie van de dienstenrichtlijn. De nadruk zal
echter meer liggen bij de toekomst van de dienstenmarkt en in dit kader zal ook
het belang van het proces van wederzijdse evaluatie, dat is voorzien in de
dienstenrichtlijn, worden benadrukt.
Gemeenschapsoctrooi
De leden van het CDA vragen wat de huidige stand van zaken met het
Gemeenschapsoctrooi en of dit een prioriteit is van het Zweedse Voorzitterschap.
Ook de PvdA vraagt hoe het staat met de ontwikkeling van het
gemeenschapsoctrooi. In aanvulling daarop vraagt de PvdA of de crisis er aan
heeft bijgedragen dat het proces sneller verloopt, en waar de eventuele vertraging
zit.
Het Gemeenschapsoctrooi is zeker één van de prioriteiten van het Zweeds
Voorzitterschap. Ook veel lidstaten gaven tijdens de afgelopen Raad van 24 en 25
september bij het debat over innovatie aan dit als één van de prioriteiten te zien,
mede in het licht van de economische crisis. Het Voorzitterschap beoogt een
politiek akkoord te bereiken over het Gemeenschapsoctrooi tijdens de Raad voor
Concurrentievermogen van 3 en 4 december. Daarnaast wil het Voorzitterschap
Raadsconclusies aannemen over de belangrijkste elementen van het systeem voor
geschillenbeslechting. Overeenstemming over deze Raadsconclusies zou de weg
vrij maken om kort na ontvangst van het advies van het Europese Hof van Justitie
over de verenigbaarheid van het beoogde systeem van geschillenbeslechting met
het EG-verdrag, een definitief akkoord te bereiken over de geschillenbeslechting.
Het Gemeenschapsoctrooi blijft echter een uiterst moeizaam dossier, met name
vanwege het talenregime en de benodigde overdracht van bevoegdheid op het
terrein van de rechtspraak, wat ook verklaart waarom dit één van de
langstlopende Europese dossiers is.
Lissabonstrategie en doelstellingen onderzoeksgebied
De leden van het CDA vragen welke doelstellingen het kabinet wil inbrengen in de
opvolger van de Lissabonstrategie op het terrein van de onderzoeksruimte.
Over de exacte invulling van een limitatieve lijst van doelen in het kader van de
nieuwe Lissabon-strategie ben ik nog in gesprek met mijn Nederlandse collega's.
In maart 2010 op EU-niveau wordt bepaald welke nieuwe doelen er komen.
Zoals u in de kabinetsreactie op het SER-advies heeft kunnen lezen, is het kabinet
van mening dat de op EU-niveau vastgestelde Lissabondoelen de meest prioritaire
problemen en uitdagingen in het stimuleren van duurzame economische groei en
banen zo goed mogelijk dienen te reflecteren. Ook moeten de doelen goed
meetbaar zijn en via beleid kunnen worden beïnvloed.
Zoals eerder gesteld blijven deze uitdagingen in de ogen van het kabinet ook in de
strategie na 2010 met name gelegen in het investeren in mensen en
moderniseren van arbeidsmarkten; het verbeteren van het ondernemingsklimaat;
het bevorderen van kennis en innovatie; en het omgaan met energie en
klimaatverandering.
Pagina 3 van 6
Directoraat-generaal
Economische Politiek
Directie Europa, Mededinging en
Consumenten
Ons kenmerk
EP/EMC / 9179661
Daarnaast moeten de doelen de uitdagingen weerspiegelen die sinds de
economische crisis voor de Europese economieën aan urgentie hebben gewonnen,
te denken valt aan het voorkomen van macro-economische onevenwichtigheden
of houdbare overheidsfinanciën.
Eco-efficiënte economie
De leden van de PvdA vragen of Nederland alleen gaat inzetten op een
voorspelbare prijs voor CO2. De PvdA geeft aan dat zij graag wil dat het kabinet
meer aandacht vraagt voor de afstemming tussen de Europese kennisinstellingen,
zodat in Europa aanvullingen in kennis over eco-effeciënte innovaties ontstaan in
plaats van concurrentie.
Wat betreft duurzame groei zet het kabinet zich breder in dan alleen een
voorspelbare prijs in CO2. De transitie naar duurzaamheid is één van de
maatschappelijke uitdaging waarin wat Nederland betreft een belangrijke rol is
weggelegd voor onderzoek en ontwikkeling. Dit zodat deze uitdagingen gepaard
gaan met versterking van de concurrentiekracht. Wat Nederland betreft dient
hiervoor een coherent instrumentarium te zijn waarbij onder andere het bieden
van zekerheid middels het stellen van lange termijn doelen, stimulering van eco-
efficiënte innovaties en duurzaam inkopen elkaar versterken. Het kabinet acht het
een goede afstemming tussen de verschillende instrumenten en instellingen ter
stimulering van onderzoek en ontwikkeling van belang. Ook tijdens deze Raad zal
Nederland daar aandacht voor vragen.
De overheid als "launching customer" is onderdeel van innovatiegericht inkopen.
Bij innovatiegerichte inkoop wordt doelgericht gezocht naar een innovatieve
oplossing of wordt ruimte gelaten aan de opdrachtnemer om een innovatieve
oplossing aan te bieden. Soms treedt de overheid daarbij op als "launching
customer", dat wil zeggen dat de overheid de eerste gebruiker is op grote schaal
van een innovatief product of dienst. In een motie van Aptroot/Besseling van
december 2008 is de regering gevraagd om een indicator te ontwikkelen voor de
overheid als launching customer en innovatiegericht aanbesteden en als overheid
in 2009 tenminste tien als keer innovatief aan te besteden en tien keer launching
customer te zijn en hierover te rapporteren in het jaarverslag 2009 van het
ministerie van Economische Zaken. In de begroting van EZ voor 2010 heb ik
aangegeven dat u hierover eind 2009 een brief zal ontvangen met daarin 20
voorbeelden van innovatiegericht aanbesteden waarvan een deel gericht is op
duurzaamheid.
ERA
De leden van de PvdA vragen in hoeverre de discussie over de governance van
ERA (Europese Onderzoeksruimte) bijdraagt aan de concurrentiekracht van
Nederland en of er na deze Raad een voorstel ligt zodat daarna alle aandacht uit
kan gaan naar de resultaten van de ERA.
De grondgedachte achter de Europese Onderzoeksruimte is dat de
onderzoeksinspanningen van de lidstaten op die gebieden gebundeld moeten
worden waar de afzonderlijke lidstaten te weinig kritische massa hebben of waar
Pagina 4 van 6
Directoraat-generaal
Economische Politiek
Directie Europa, Mededinging en
Consumenten
Ons kenmerk
EP/EMC / 9179661
sprake is van ondoelmatige overlap, zodat door bundeling op Europees niveau
daadwerkelijk meerwaarde ontstaat conform het subsidiariteitsprincipe.
In het kader van de ERA zijn 5 grote actielijnen opgezet:
1. Joint Programming, het gezamenlijk programmeren van onderzoek op het
terrein van grote maatschappelijke uitdagingen.
2. Internationale samenwerking op het gebied van onderzoek met landen
buiten de EU (INCO).
3. Investeren in grote onderzoeksinfrastructuren (ESFRI).
4. Randvoorwaarden voor kennisoverdracht.
5. Bevorderen van mobiliteit onderzoekers.
Op elk van deze terreinen zijn inmiddels belangrijke stappen ondernomen en
worden verder initiatieven ontwikkeld waarover de TK separaat zal worden
geïnformeerd.
Ten aanzien van de governancestructuur van de ERA speelt het nieuwe verdrag
van Lissabon een belangrijke rol. Het onderzoeksbeleid blijft volgens het verdrag
een gedeelde verantwoordelijkheid tussen lidstaten en de Commissie, maar
daarnaast wordt in het nieuwe verdrag de Europese onderzoeksruimte wettelijk
verankerd. Om deze gedeelde verantwoordelijkheid tot uitdrukking te brengen
stelt het Zweedse voorzitterschap onder voor dat er in de toekomst ministeriele
ERA-conferenties worden georganiseerd die voorgezeten worden door het
voorzitterschap van de Raad.
Nederland is van mening dat de governancestructuren van de ERA zo efficiënt
mogelijk moeten worden ingericht en bestaande structuren zoveel mogelijk
worden gestroomlijnd. Nederland wil de reguliere (informele) Raden voor
Concurrentievermogen benutten om regelmatig over de voortgang en de
resultaten van de ERA te bespreken. Tijdens de Raad voor Concurrentievermogen
van 3 en 4 december zullen hierover naar verwachting conclusies worden
aangenomens.
Projecten op het gebied van grote onderzoeksinfrastructuren
De leden van de PvdA vragen in hoeverre Nederland bijdraagt aan de
investeringen in de grootschalige infrastructurele projecten ten opzichte van de
rest van Europa en hoe het kabinet ervoor gaat zorgen dat ook Nederland op haar
kerngebieden bijvoorbeeld een van de 44 grote infrastructuren naar Nederland
weet te halen. Ook vraagt de PvdA op welke projecten Nederland wil inzetten, nu
de keuze op politiek niveau moet worden aangegeven.
Nederland heeft in antwoord op de ESFRI-roadmap een nationale roadmap laten
opstellen door de Commissie Van Velzen. Op deze roadmap staan 25 voorstellen,
waarvan 15 afkomstig van de ESFRI-roadmap. Hier wil Nederland dus in principe
aan mee doen. Een roadmap is echter geen lijst waar per definitie ook al geld aan
vast zit. Voor vijf van de door Van Velzen geprioriteerde ESFRI-projecten is nu in
deze kabinetsperiode geld beschikbaar gesteld uit het budget dat bij NWO speciaal
voor dit doel is gereserveerd. Het gaat om CLARIN (taal en spraaktechnologie),
Pagina 5 van 6
Directoraat-generaal
Economische Politiek
Directie Europa, Mededinging en
Consumenten
Ons kenmerk
EP/EMC / 9179661
BBMRI (biobanken), ESocial Survey (update ESS, sociaal wetenschappelijk
onderzoek), KM3Net (neutrinodetector) en e-ELT (extremely large telescope). Het
gaat hier om 63 mln. Het budget bij NWO bedraagt vanaf 2011 20
mln/jr. Verder wordt het NWO-budget aangevuld met 25 mln ter versterking
van de ICTinfrastructuur, waar Nederland met een belangrijke supernode een
sterke positie heeft, en is in het kader van de FES-enveloppe voor grootschalige
onderzoeksfaciliteiten 169 mln beschikbaar gesteld voor zes projecten. .
ITER
Op 16 oktober zal, naast de governance van de Europese Onderzoeksruimte,
eveneens informeel van gedachten worden gewisseld over ITER (onderzoek naar
energie via kernfusie). Dit heeft het Zweedse voorzitterschap recentelijk laten
weten. Omdat dit een informele Raad is, is er geen besluitvorming. ITER kampt
naar verwachting met kostenoverschrijdingen. Nederland onderschrijft het belang
van ITER en is voorstander van de bouw, maar Nederland staat kritisch ten
opzichte van kostenstijgingen en staat afwijzend tegenover uitbreiding van het
budget als dit niet past binnen bestaande plafonds. Voorkomen moet worden dat
afspraken voor de toekomst worden gemaakt zonder dat duidelijkheid bestaat
over de financiële gevolgen voor de EU.
(w.g.) Maria J.A. van der Hoeven
Minister van Economische Zaken
Pagina 6 van 6
---- --
Ministerie van Economische Zaken