Gemeente Utrecht

Actieplan Luchtkwaliteit met aanpassingen naar gemeenteraad

Het college van burgemeester en wethouders van Utrecht heeft het Actieplan Luchtkwaliteit Utrecht (ALU) in aangepaste vorm vastgesteld en naar de gemeenteraad gestuurd. Het plan bevat maatregelen om in 2015 in heel Utrecht te voldoen aan de luchtkwaliteitsnormen, om de stad bereikbaar en leefbaar te houden en duurzame groei mogelijk te maken. In het ALU zijn de inspraakreacties en de resultaten van een externe toets meegenomen. Verder heeft het college in het actieplan de maatregelen vastgesteld om knelpunten op de stedelijke verdeelring in Utrecht West op te lossen. De gemeenteraad is gevraagd met het Actieplan Luchtkwaliteit Utrecht in te stemmen.

De afgelopen jaren zijn al maatregelen genomen om de lucht in Utrecht schoner te krijgen, zoals het laten rijden van schonere bussen en de invoering van een milieuzone voor vrachtwagens. Met het ALU is het mogelijk om alle nog resterende luchtkwaliteitknelpunten op te lossen, de bewoners van Utrecht een gezonde leefomgeving te bieden, en ­ ook op termijn - de groeiende stad bereikbaar te houden. Met het actieplan investeert Utrecht fors in de kwaliteit en aantrekkelijkheid van het openbaar vervoer, in fietsvoorzieningen, in P+R's aan de rand van de stad, in gedragscampagnes en in mobiliteitmanagement. Omdat de groei van het autoverkeer maar gedeeltelijk kan worden opgevangen door openbaar vervoer en fiets zijn ook maatregelen opgenomen om de Utrechtse binnenstad bereikbaar te houden en knelpunten in het stedelijk autoverkeer op te vangen. Verder wil de gemeente een voorbeeldfunctie vervullen in het gebruik van schoon en duurzaam vervoer. Er komt er een fonds van 10 miljoen euro om de aantrekkelijkheid van Utrecht voor bedrijven en consumenten te vergroten.

Externe toets
Om meer zekerheid te krijgen over de uitgangspunten, maatregelen en effecten van het ALU, zoals dat in maart 2009 is gepresenteerd, heeft het college een extern bureau (Oranjewoud) gevraagd een toets uit te voeren. Het bureau concludeert dat de gemeente de luchtsaneringsopgave juist heeft berekend en met een effectief maatregelenpakket komt.

Belangrijkste wijzigingen en aanpassingen
Het college heeft naar aanleiding van de inspraak besloten om het weren van doorgaand verkeer ­via knips- alleen toe te passen als dat echt nodig is voor het oplossen van knelpunten in de luchtkwaliteit.
* De knip op het Paardenveld is gehandhaafd, omdat alleen zo de luchtkwaliteit op Oudenoord en de Weerdsingel onder de norm kan worden gebracht. De knip weert het doorgaande verkeer tussen Daalsetunnel en Weerdsingel. De overige verbindingen blijven intact. De knip wordt weer verwijderd als hij niet meer nodig is voor de luchtkwaliteit.
* In de zuidelijke binnenstad wordt aan de luchtkwaliteitsnormen voldaan. Daarom is de eerder geplande knip op de Albatrosstraat geschrapt. Gevolg is dat het autoverkeer op de 't Goylaan en de Socrateslaan veel minder toeneemt
* Om de lucht op de Catharijnesingel-Catharijnebaan binnen de normen te krijgen, is geen knip nodig. Het deel tussen Mariaplaats en de Vredenburgknoop wordt een 30 km zone, die wordt ingericht voor bestemmingsverkeer (het autoverkeer naar parkeergarages) zonder doorgaand verkeer geheel onmogelijk te maken.
* De verkeersknip op de Croeselaan blijft gehandhaafd. Deze knip is overigens niet nodig voor de luchtkwaliteit maar houdt verband met de herinrichting van het Jaarbeursplein
* Om de luchtkwaliteit en de doorstroming op de A. Schweitzerdreef (onderdeel van de Noordelijke Randweg Utrecht te verbeteren), wordt de NRU opgewaardeerd tot autoweg. De weg krijgt ongelijkvloerse kruisingen en de maximumsnelheid wordt er tenminste 80km.

Utrecht West
De afzonderlijke inspraakprocedure die voorjaar 2009 over het maatregelenpakket voor Utrecht West is gevoerd en ook de externe toets van bureau Oranjewoud hebben niet geleid tot aanpassing van de belangrijkste maatregelen.
* Omwille van de leefbaarheid en de luchtkwaliteit wordt het aantal vrachtwagens op het traject Pijper-Lessinglaan in Utrecht West met 10 procent wordt verminderd. Ook komt er een linksaf verbod ML Kinglaan-Pijperlaan als in 2012 de fly-over op het 24 Oktoberplein klaar is. Op langere termijn (na 2015) kan de westelijke verdeelring tussen de Pijperlaan en de Martnixlaan het verkeer niet meer aan. Dan zijn ingrijpender maatregelen onvermijdelijk. OV- en fietsmaatregelen in Utrecht Westkunnen de groei van het autoverkeer slechts beperkt opvangen.
* Om de verkeersdruk op de Josephlaan structureel te verminderen blijft aanleg van een tunnel nodig. Op die manier kan doorgaand verkeer gescheiden worden van bestemmingsverkeer. De aanleg van de tunnel vereist de sloop van woningen aan een zijde van de Josephlaan. Na de ondertunnelling worden nieuwe woningen teruggebouwd en kan het nu ook al slechte verblijfsklimaat op de Josephlaan duurzaam verbeteren.
* Ook blijft het voorstel gehandhaafd om de westelijke verdeelring naar buiten te verleggen door het aanleggen van een nieuwe verbindingsweg tussen de A2 en de Cartesiusweg via Lage Weide.
* Tegelijk wordt doorgaand verkeer op het traject Pijper-Lessinglaan geweerd door een knip op de Thomas a Kempis-weg. Deze maatregelen worden rond 2018 ingevoerd. Het linksaf verbod ML-Kinglaan-Pijperlaan verdwijnt dan.

Investeringen
Om de lucht schoon en de stad bereikbaar te houden zijn tussen 2010-2030 investeringen nodig ten bedrage van 1,45 miljard euro. Van dit bedrag is 900 miljoen euro gedekt, waaronder het geld voor alle maatregelen die ervoor moeten zorgen dat Utrecht in 2015 kan voldoen aan de luchtkwaliteitsnormen. Voor de overige 600 miljoen (daarbij gaat het om investeringen in een toekomstig tramnetwerk en in aanpassing van de NRU) wordt dekking gezocht in mobiliteitsprogramma's van rijk, provincie en stadsregio.

Procedure
Het college heeft het aangepaste Actieplan Luchtkwaliteit Utrecht op 9 oktober naar de gemeenteraad gestuurd. Op 3 november is er een Raadsinformatieavond over het ALU. Op 10 november wordt het actieplan besproken in de raadscommissie Stad en Ruimte. De gemeenteraad behandelt het Actieplan Luchtkwaliteit Utrecht op 3 december.

Het ALU bevat het gemeentelijke beleidskader voor de aanpak bereikbaarheid en luchtkwaliteit. Over de afzonderlijke maatregelen vindt nog besluitvorming op projectniveau plaats. Belanghebbenden worden bij de uitwerking van de projecten betrokken.

Bijlage
Samenvatting Actieplan Luchtkwaliteit Utrecht