Ingezonden persbericht


MAYA 2012 - De mysteries van een eeuwenoud volk

9 oktober 2009 t/m 22 augustus 2010

Museum Volkenkunde, Leiden

Vanaf 9 oktober is jong en oud in Museum Volkenkunde van harte welkom op de interactieve tentoonstelling MAYA 2012 - De mysteries van een eeuwenoud volk. Speciaal voor de tentoonstelling ontwikkelde spelelementen, bijzondere voorwerpen, reconstructies, foto's en films ontrafelen de geheimen van de eeuwenoude en tegelijkertijd springlevende Mayacultuur. Deze tentoonstelling is het antwoord op de lang gekoesterde wens van Volkenkunde om aan dit mysterieuze volk aandacht te besteden. Een Mayacollectie van wereldformaat, verschillende experts in huis en een nauwe samenwerking met studenten van de Universiteit Leiden, vormden een ideaal uitgangspunt. En het museum had geen beter moment kunnen kiezen. Kranten speculeren wekelijks over wat ons over drie jaar mogelijk te wachten staat. De grote rampenfilm '2012' gaat in november in première en de AVRO legt de laatste hand aan de nieuwe jeugdserie '2012, het jaar nul'. Wat is dat toch met de Maya's en 2012? Dat kom je te weten in de tentoonstelling MAYA 2012 - De mysteries van een eeuwenoud volk.

We weten al veel van de eeuwenoude Mayacultuur. Maar nog lang niet alles. Elke dag worden er in de jungle van Midden-Amerika nog ontdekkingen gedaan: Maya-inscripties ontcijferd, tempels ontdekt en beelden gevonden. 80% van de hiërogliefen kan gelezen worden en nog maar 5% van de archeologische vindplaatsen is onderzocht en in kaart gebracht. Er valt dus nog genoeg te ontdekken. In MAYA 2012 treden de bezoekers zelf in de voetsporen van ontdekkingsreizigers. En wat komen ze op hun reis allemaal tegen?

Maya's toen en nu

In de tentoonstelling leert de bezoeker de Maya's kennen door even in hun wereld te stappen. De opkomst, bloei en het verval van de oude Mayasteden komen tot leven in reportages, waarin ook de hedendaagse samenleving aan bod komt. Tegenwoordig leven er ongeveer negen miljoen Maya's verspreid over Mexico en Centraal-Amerika. Dat zij Maya's zijn, is te zien aan de kleurrijke blouses en prachtige hoofdversieringen. In de kleding zijn eeuwenoude patronen verwerkt, die duidelijk maken uit welk dorp ze komen, of ze getrouwd zijn, rijk of arm. In de afgelopen decennia zijn de Maya's in eigen land bedreigd en vervolgd. Om niet langer herkenbaar te zijn, dragen velen nu neutralere kleding met een meer algemene Mayastijl.

Schrift

Een belangrijk thema op de tentoonstelling is het Mayaschrift. De Mayacultuur begint al omstreeks 550 voor Christus en loopt door tot de dag van vandaag. Wat ze op het Amerikaanse continent uniek maakt, is de ontwikkeling van een eigen schrift. Pas sinds zestig jaar kunnen wetenschappers het ingewikkelde beeldschrift stukje bij beetje ontcijferen. De meeste teksten gaan over de hoogtepunten uit het leven van koningen, zoals huwelijken, troonswisselingen en oorlogen. Er is bijzonder weinig bewaard gebleven. Behalve, vaak sterk beschadigde, inscripties op stenen bouwwerken en beelden zijn er slechts vier fragmenten van boeken (codici) over. Op de tentoonstelling is een facsimile te zien, een exacte kopie van de meest gedetailleerde van de vier, de Dresden Codex, vernoemd naar het Duitse Dresden waar hij wordt bewaard.

De kosmos

Volgens de Maya's schiepen hun goden de wereld; een boven- en onderwereld. Daartussenin leefden zijzelf. De onderwereld was de wereld van de doden. De goden leefden zowel in de onder- als in de bovenwereld. De bovenwereld met daarin de hemellichamen trok hun aandacht. Ze deden bijzonder nauwkeurige astronomische waarnemingen, die beter zijn dan die van veel andere volken die met het blote oog de hemel bestudeerden. Ook konden ze zon- en maansverduisteringen nauwkeurig voorspellen. Tijdrekening is in de Mayacultuur volledig afgestemd op de kosmos en de natuur.

De Mayakalender en 2012

De Maya's kenden een eigen tijdrekening. Ze kenden verschillende kalenders die zij raadpleegden voor oogsttijden, huwelijken of het juiste moment om een doktersbehandeling te beginnen. Vroeger bepaalde de kalender ook wanneer een koning heerser kon worden. Op 21 december 2012 bereikt een van de Mayakalenders een nulpunt, dat geschreven wordt als 13.0.0.0.0. De Maya's vierden elke ronde datum en op 21 december 2012 zou dat weer het geval zijn geweest. Ware het niet dat de Maya's al in het jaar 909 gestopt zijn om deze kalender bij te houden. Er is slechts één tekst bekend waarin zij duidelijk refereerden aan 21 december 2012 maar de gliefen die voorspellen wat er op die dag zou gebeuren, zijn zo beschadigd dat ze onleesbaar zijn. De voorspellingen over die datum, zoals het idee dat op die bewuste dag de wereld zal vergaan, zijn dan ook vooral afkomstig van westerse spiritualisten. Wat er die dag écht gaat gebeuren, kunnen we alleen afwachten: in Volkenkunde is het aftellen begonnen...