Van Gogh Museum
Amsterdam, 16 juni 2009
Ruim 120 zelden getoonde brieven van en aan Vincent van Gogh (1853-1890) te
zien in het Van Gogh Museum
Grote tentoonstelling markeert de verschijning van de nieuwe
brievenuitgave
Van 9 oktober 2009 tot en met 3 januari 2010 staat het Rietveldgebouw
van het Van Gogh Museum in het teken van de brieven van Vincent van
Gogh. Voor het eerst worden in de tentoonstelling Van Goghs brieven.
De kunstenaar aan het woord ruim 120 originele brieven getoond in
nabijheid van de werken waar Van Gogh over schreef. De belangrijke
documenten worden vanwege hun kwetsbaarheid en lichtgevoeligheid
zelden getoond. De combinatie van ruim 340 werken uit de rijke
collectie van het Van Gogh Museum waaronder schilderijen, tekeningen,
brieven en briefschetsen, geeft een indringend en veelzijdig beeld van
Van Gogh als briefschrijver en als kunstenaar. Speciaal voor deze
tentoonstelling heeft het Van Gogh Museum drie bijzondere brieven van
Vincent van Gogh aan de kunstenaar Emile Bernard (1868-1941) exclusief
mogen lenen van The Morgan Library & Museum in New York. De
tentoonstelling wordt georganiseerd ter gelegenheid van de lancering
van de nieuwe internationale uitgave van de volledige briefwisseling
van Vincent van Gogh. Deze wetenschappelijke editie, die zowel in
boekvorm als digitaal zal verschijnen, is het resultaat van 15 jaar
onderzoek naar de brieven door het Van Gogh Museum en het Huygens
Instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen
(KNAW).
âEr zijn zoveel mensen, vooral onder onze vrienden, die denken dat
woorden niets voorstellen. Integendeel, nietwaar, het is even
interessant en even moeilijk om iets goed te zeggen als om iets te
schilderen.â
Vincent van Gogh aan Emile Bernard, 19 april 1888
Van Goghs brieven. De kunstenaar aan het woord
De tentoonstelling biedt een unieke gelegenheid om de schetsen in de
brieven te vergelijken met de schilderijen en tekeningen waarop ze
zijn gebaseerd. Door het karakteristieke handschrift en de treffende
schetsen kijkt de bezoeker als het ware mee over Van Goghs schouder.
Op geen andere manier kan de mens en de kunstenaar Van Gogh zo dicht
worden benaderd. De bezoeker is getuige van zijn dromen en
teleurstellingen, vriendschappen en ruzies, het vechten tegen zijn
ziekte en de allesoverheersende wens om kunst te maken die zou blijven
voortbestaan. Citaten uit zijn brieven leiden de bezoeker langs zijn
schilderijen en die van zijn tijdgenoten en geven inzicht in zijn
opvattingen over kunst en kunstenaarschap. Verreweg de meeste brieven
zijn gericht aan zijn jongere broer Theo, die hem gedurende de tien
jaar van zijn kunstenaarschap financieel en moreel steunde. De sterke
band tussen de broers is dan ook een belangrijk thema in de
tentoonstelling. Vincent beschouwde zijn kunstenaarschap als een
gezamenlijke onderneming en betrok Theo bij al zijn plannen en
vorderingen in de kunst. Dankzij het 15 jaar durende onderzoek naar de
brieven door het Van Gogh Museum en het Huygens Instituut â KNAW is
een completer en genuanceerder beeld ontstaan van Vincent van Gogh. De
kunstenaar was geen geniale gek, maar een doelbewuste, krachtige
persoonlijkheid die op meeslepende wijze wist te verwoorden wat hem
bezighield.
Vincent van Gogh â De brieven. De volledige, geïllustreerde en
geannoteerde uitgave
Vincent van Gogh liet de wereld niet alleen een veelheid aan
bijzondere schilderijen en tekeningen na, maar ook een van de meest
fascinerende kunstenaarscorrespondenties die we kennen. Ruim 800 van
de 902 bekende brieven van en aan Van Gogh worden bewaard in het Van
Gogh Museum. Alle brieven zijn de afgelopen 15 jaar door specialisten
van het Van Gogh Museum en het Huygens Instituut â KNAW bestudeerd.
Het resultaat is een wetenschappelijke editie, die zowel in boekvorm
als digitaal zal verschijnen.
De boekeditie
Vincent van Gogh â De brieven. De volledige, geïllustreerde en
geannoteerde uitgave bevat alle brieven met toelichtingen en voor het
eerst met afbeeldingen van de ruim 2.000 kunstwerken die vermeld
worden. De brieven zijn opgenomen zoals Van Gogh ze werkelijk schreef,
zonder verfraaiing, hertaling, aanpassingen of het weglaten van
passages en zijn voorzien van nieuwe vertalingen in het Engels en het
Frans en een herziene vertaling van het Nederlands.
Onder redactie van Leo Jansen, Hans Luijten en Nienke Bakker.
Vormgeving: Wim Crouwel. Uitgegeven door het Van Gogh Museum, het
Huygens Instituut â KNAW en het Mercatorfonds. Internationale
co-edities met Thames & Hudson, Actes Sud en Amsterdam University
Press. Zes delen in box, gebonden, 2.180 paginaâs, circa. 4.300
illustraties, verkrijgbaar in het Nederlands, Frans en Engels. Prijs:
⬠395,- (aanbiedingsprijs tot en met 3 januari 2010: ⬠325,-).
De webeditie
De Engelstalige webeditie www.vangoghletters.org bevat alle 902
brieven van en aan Van Gogh in hun oorspronkelijke talen (Nederlands
en Frans), met nieuwe Engelse vertalingen en afbeeldingen van alle
manuscripten. De brieven zijn voorzien van uitvoerige toelichtingen en
illustraties van de genoemde kunstwerken. De webeditie biedt bovendien
uitgebreide zoekmogelijkheden en is vrij toegankelijk vanaf 8 oktober
2009.
Begunstigers
Het Van Gogh Museum dankt de Turing Foundation, het Prins Bernard
Cultuurfonds, de International Music and Art Foundation, Linéa
dâOmbra en de Vincent van Gogh Stichting, van wie het museum veruit de
meeste brieven in langdurige bruikleen heeft, voor hun zeer genereuze
financiële steun. De bijdrage en expertise van Metamorfoze, het
Nationaal Programma voor het Behoud van het Papieren Erfgoed, stelde
ons in staat de gehele brievencollectie digitaal op te nemen. Verder
werd het Brievenproject mede mogelijk gemaakt door the Orentreich
Family Foundation en de donaties van Shigeru Myojin en Sherif Nadar,
alsmede van Ernst Nijkerk, ter nagedachtenis van Inge Nijkerk â von
der Laden.
---