Wageningen Universiteit en Researchcentrum
PERSBERICHT ALTERRA WAGENINGEN UR
Dáárheen met het veen!
Het Nederlandse veenweidelandschap, met zijn smalle percelen en brede sloten, is uniek in de wereld. Door ontwatering voor de veehouderij verdwijnt de veenbodem echter snel. Het onderzoekprogramma 'Waarheen met het veen?' heeft hiervoor nu concrete oplossingen uitgewerkt. Met aangepast peilbeheer, aangevuld met een nieuwe techniek voor drainage en infiltratie van slootwater, zijn er goede perspectieven voor het behoud van dit oer-Nederlandse landschap, inclusief grazende koeien en grutto's in het veld.
De bodem onder ons veenweidelandschap verdwijnt in steeds sneller tempo. In het jaar 0 bestond Nederland voor bijna 50% uit veen, in 1970 was dat 25%, en in 2000 nog maar 8% (*). Oorzaak is vooral de drooglegging van de veenbodem die nodig is voor de moderne melkveehouderij. Het veen verteert vervolgens omdat er zuurstof bij komt. Op dit moment daalt een veenbodem vaak al meer dan 1 meter per eeuw. Door klimaatverandering kan dit oplopen tot bijna 2 meter.
"De oplossing voor het probleem van de bodemdaling ligt bij het waterbeheer," zegt Cees Kwakernaak, projectleider en onderzoeker van Alterra, onderdeel van Wageningen UR. "Hoe hoger het waterpeil, hoe minder de bodemdaling, maar ook: hoe minder kansen voor de landbouw. Door het aaneenschakelen van kleinere gebieden met verschillend peilbeheer tot grotere peilgebieden worden lagere delen natter dan voorheen, hetgeen de vertering van het veen in de snelst dalende veengebieden stopt. Daar ontstaan kansen voor natuur. Elders blijft veehouderij mogelijk, zeker wanneer zogenaamde onderwaterdrains worden toegepast. Dit zijn drainagebuizen die permanent onder slootpeil blijven liggen. In droge zomers zorgen de drains voor een betere toevoer van slootwater naar de percelen waardoor de veenbodem minder uitdroogt en inzakt. In het natte voorjaar voeren de drains juist grondwater af naar de sloot. In het onderzoek is gemeten dat onderwaterdrains kunnen leiden tot 50% vermindering van de bodemdaling, terwijl de geschiktheid voor de landbouw nog verbetert omdat koeien en machines eerder het land op kunnen."
Alterra heeft samen met andere onderzoekinstellingen en adviesbureaus (**) onderzocht welke maatregelen effectief zijn om de bodemdaling te remmen, en hoe die doorwerken naar landbouw, natuur en landschap. Over dit onderzoekproject 'Waarheen met het Veen?' wordt op 8 oktober in Alphen aan den Rijn een symposium gehouden. Dan verschijnt ook een boek met resultaten van het onderzoek
Rijksoverheid, provincies en waterschappen staan nu voor de uitvoering van maatregelen om de bodemdaling te remmen, in samenhang met de zorg voor natuur, landbouw en landschap. Hiervoor heeft het Kabinet, ondanks de economische recessie, onlangs 113 miljoen euro beschikbaar gesteld. Provincies en waterschappen vullen dat aan tot zo'n half miljard euro Dit budget moet in de periode tot 2015 worden besteed aan maatregelen en projecten die effectief zijn tegen verdergaande bodemdaling, maar die ook haalbaar zijn, dus maatschappelijk en politiek acceptabel.
Meer informatie over dit onderzoek kunt u krijgen bij Alterra Wageningen UR: