B&W Enschede presenteert de begroting 2010-2013
Versnellen en versoberen
Het college van B&W heeft zijn voorstel voor de Programmabegroting
2010-2013 bekend gemaakt. Hoofddoel van het college was een meerjarig
dekkende begroting af te leveren voor de nieuwe raad en het volgende
college. Daartoe was een financiële opgave van in totaal 27,7 miljoen
euro noodzakelijk. Deze opgave is gerealiseerd via een reductie van
knelpunten ter hoogte van 6,3 miljoen euro, een bezuiniging (generieke
taakstelling) op de ambtelijke organisatie van 4 miljoen euro en een
ombuigingspakket van in totaal 17,4 miljoen euro.
Met dit voorstel heeft het college geprobeerd een evenwichtig pakket
aan maatregelen op te stellen met een goede balans tussen de zorg voor
de zwakkeren in de samenleving, het behoud van het sociale karakter
van de stad én het realiseren van ambities en doelstellingen.
Bovendien wordt een extra inzet gepleegd op de drie strategische
opgaven, waarom de gemeenteraad nadrukkelijk heeft gevraagd.
Op 2 november wordt de programmabegroting 2010-2013 besproken in de
stedelijke commissie, op maandag 9 november volgt vaststelling in de
gemeenteraad.
Om de gemeentelijke begroting meerjarig sluitend te krijgen, moet van
het ombuigingspakket ter hoogte van 17,4 miljoen euro nu minimaal 14,1
miljoen euro gerealiseerd worden. Over het resterende ombuigingspakket
van 3,3 miljoen euro (de zogenaamde `keuzeruimte' waarin onder meer de
verhoging van de ozb en diverse verlagingen van sociale voorzieningen
zitten) kan later worden besloten. Maar, gegeven de sombere financiële
perspectieven die het Rijk in de miljoenennota en de Rijksbegroting
2010 schetst, stelt het college de gemeenteraad nu voor de
`keuzeruimte' vast te houden en mee te nemen naar de komende kadernota
2011-2014.
Geen lastenverzwaring voor de burger, wel bezuinigingsvoorstellen die
pijn doen
Ondanks het forse bezuinigingspakket gaan de woonlasten voor de
Enschedese burger in 2010 per saldo niet omhoog: de
onroerendezaakbelasting en de rioolheffing stijgen licht, de
afvalstoffenheffing daalt. Niettemin heeft het college moeilijke
keuzes moeten maken, waarvan de resultaten in de hele stad voelbaar
zullen zijn. Algemeen uitgangspunt voor het ombuigingsvoorstel was
immers, dat er gezocht moest worden over de volle breedte van het
beleid en dat niets van tevoren was uitgesloten.
De bezuinigingsvoorstellen worden besproken met adviesraden en
maatschappelijke partners. Voor zover dat nog niet gebeurd is, vinden
deze gesprekken in de komende weken plaats.
Versnellen: extra investeren in mensen en in de stad
Ondanks de moeilijke financiële situatie gaat Enschede niet op slot.
Jeroen Goudt, wethouder van Financiën: "We slagen er nog in onze
ambities en doelstellingen grotendeels te realiseren. En, zoals
afgesproken met de gemeenteraad, gaan we ook versnellen, bijvoorbeeld
op de drie strategische opgaven: `Enschede werkt', `Stad Enschede' en
`Ons Enschede'. Zo gaan in het kader van `Enschede werkt' bijvoorbeeld
250 mensen voor 1 september 2010 aan de slag in een participatiebaan
om te werken aan een schone buurt. En vanuit de opgave Stad Enschede
wordt het project `Van leegstand naar leerstand" opgestart, waarbij
studenten onder begeleiding bedrijfjes beginnen in leegstaande
winkelpanden in de binnenstad.
Voorts is door de verkoop van Essent aandelen bij de Provincie
Overijssel 300 miljoen euro beschikbaar voor investeringen die op
korte termijn uitgevoerd kunnen worden. Enschede heeft een groot
aantal projecten ingediend, waarvan een aantal uit de majeure
investeringsopgaven zoals de Spooorzone en Kennispark Twente.
Versoberen
Omdat er in de komende jaren nauwelijks of geen financiële ruimte is
voor het ontwikkelen en uitvoeren van nieuw beleid gaat de gemeente
zich volop richten op het afmaken en uitvoeren van al afgesproken
beleid. Als de financiële ruimte geen andere mogelijkheid toelaat,
zullen projecten en activiteiten soberder worden uitgevoerd mits dit
past binnen de plannen. In de Programmabegroting is een overzicht
opgenomen van alle op stapel staande programma's en plannen voor 2010.
Een slanke, efficiënte en flexibele ambtelijke organisatie
Door de beleidsombuigingen en generieke taakstelling zal de ambtelijke
organisatie in 2010 naar verwachting krimpen met 65 arbeidsplaatsen.
Inzet is om de inkrimping van de ambtelijke organisatie zoveel
mogelijk op te lossen zonder gedwongen ontslagen. Dit kan voor een
belangrijk deel bereikt worden door contracten van tijdelijk personeel
(inhuur, uitzendkrachten, tijdelijke aanstellingen) niet te verlengen
en via natuurlijk verloop. Verder is extra grote mobiliteit en
flexibiliteit (de bereidheid om binnen de gemeente ander werk te doen)
van de medewerkers in vaste dienst noodzakelijk om te voorkomen dat
gedwongen ontslagen nodig zijn. De gemeente wil en zal tientallen
medewerkers nieuwe werkplekken aanbieden of actief ondersteunen om een
nieuwe werkplek te vinden. Ook voor medewerkers die niet in vaste
dienst zijn, zal zij zich volop inzetten. Vanwege de economische
recessie is, naast de 65 fte's, tijdelijk minder personeel nodig voor
specifieke gemeentelijke producten en diensten (o.a. gronduitgifte,
bouwvergunningen, realisatieprojecten). Daarnaast is het ook zo dat er
tijdelijk méér mensen nodig zijn door stimuleringsprojecten (o.a.
provincie) en recessie-effecten (o.a. meer bezwaarschriften, groter
beroep op de Wwb). Deze tijdelijke krimp en tijdelijke groei vangen we
waar mogelijk ook op door interne mobiliteit. De ondernemingsraad en
de vakbonden zijn geïnformeerd over de personele gevolgen. Ook in een
later stadium zal er goed overleg met hen zijn
Resultaten moeten daarnaast worden bereikt door anders, slimmer en
efficiënter te gaan werken. Inmiddels is een intern verandertraject in
gang gezet.
De ombuigingen op hoofdlijnen per programma:
Werk en inkomen
De Raad heeft op dit programma een ombuigingstaakstelling van 2,5
miljoen euro gelegd. Deze taakstelling van 2,5 miljoen euro leek
verdedigbaar in verhouding tot het programmabudget en tot andere
ombuigingstaakstellingen. Bezien we het ombuigingspakket dat
ontwikkeld is om deze taakstelling in te vullen, dan is de conclusie
van het college dat het op dit moment veel te ingrijpende gevolgen
heeft voor bijstandsgerechtigden en alle andere mensen met een laag
inkomen. Het voorstel t.a.v. de kwijtschelding, de invoering van het
drempelbedrag voor bijzondere bijstand en de forse verlaging van de
langdurigheidstoeslag raken bij elkaar opgeteld vele duizenden
medeburgers met een laag inkomen met bijna 400 euro en, als ze in
aanmerking komen voor bijzondere bijstandsverlening, nog eens 120 euro
extra. Dat wil het college niet, zeker waar andere burgers in de
voorstellen nu niet geconfronteerd worden met een lastenverzwaring in
de sfeer van de OZB. Het college stelt daarom voor de taakstelling op
dit programma niet verder in te vullen dan tot een bedrag van 1,1
miljoen euro. Als onderdeel daarvan wordt de gemeentelijke Regeling
Eenmalige uitkering beeindigd omdat op 1 januari 2009 de Wet
tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten in werking is
getreden. De uitkering vanuit deze wet is in de meeste gevallen van
hetzelfde niveau of hoger dan onze uitkering en heeft bovendien een
breder bereik. Daarom ligt het in de rede de gemeentelijke Regeling
eenmalige uitkering te beëindigen. Daarnaast zijn er ombuigingen op de
Langdurigheidstoeslag en de Toeslagenregeling voor alleenstaande
bijstandsgerechtigden die de woonlasten kunnen delen met een ander
(alleen voor nieuwe gevallen).
Actief in de stad
Bij de bezuinigingen op het programma Actief in de Stad wordt de jeugd
ontzien. Met ingang van 1 januari 2011 wordt aan de Volksuniversiteit
Enschede een taakstellend bedrag van EUR 50.000,- opgelegd als
bezuiniging op de subsidie ten behoeve van de volwasseneneducatie. Het
openluchtzwembad wordt anders gefinancierd, waardoor structureel EUR
300.000,- wordt bespaard. Er worden in de komende jaren geen
kunstwerken meer aangekocht ter aanvulling van de gemeentelijke
kunstcollectie. Er wordt geen structureel geld meer beschikbaar
gesteld voor het aanleggen van kunstgrasvelden. En met ingang van 2011
wordt het aantal ateliers verminderd om daarmee structureel 60.000
euro te bezuinigen op de bijdrage van de gemeente aan de huurkosten
van ateliers.
Jeugd & Onderwijs
Bij de voorstellen tot ombuiging is rekening gehouden met de wensen
van de partners. Met de schoolbesturen van het primair onderwijs zijn
daarover meerdere gesprekken gevoerd. Handhaving van de kwaliteit van
het onderwijs is het belangrijkste uitgangspunt. Primaire taken zoals
taal en rekenen staan voorop.
Eén van de voorstellen uit het onderwijsveld, was het schrappen van
het schoolzwemmen. De keuze hiervoor is vooral ingegeven door het
tijdsbeslag dat schoolzwemmen kost en het beperkte rendement.
Door gezinnen meer gebruik te laten maken van de belastingvoordelen
van de regeling Kinderopvang, is het mogelijk de gemeentelijke
bijdrage aan het peuterspeelzaalwerk te verlagen.
Beheer openbare ruimte
De concrete invulling van de ombuiging behelst een pakket van circa
900.000 euro structureel. De bestaande kwaliteitsnormen voor onderhoud
blijven gelden, maar zullen naar verwachting minder ruim worden
gehaald. Ongeveer 400.000 euro wordt gevonden in het versoberen van de
uitvoeringsorganisatie Onderhoud Enschede. Door efficiënter
materieelbeheer, het verminderen van het leidinggevend kader en van
het toezicht, evenals door het niet invullen van ambtelijke vacatures
wordt een forse besparing gerealiseerd. Het betreft hier vooral het
terugdringen van de formatie (ca. 6 fte) zonder de kwaliteit te
verliezen. De huidige organisatieopbouw blijft bestaan. Daarnaast
wordt de regieorganisatie verkleind, hetgeen een besparing van 400.000
euro oplevert. De overige 100.000 euro wordt gevonden in duurzame
oplossingen zoals het beperken van openbare verlichting in het
buitengebied en het omvormen van onderhoudsintensieve openbare ruimte.
De essentie van het succesvolle stadsdeelsgewijs werken en het
samenspel met stadsdeelmanagement en ontwikkelmanagers blijven in de
toekomstige situatie overeind.
Bereikbaar en mobiliteit
Het college wil gestaag door blijven werken aan een goede
bereikbaarheid van de stad en binnenstad voor alle vervoersvormen.
Lopende projecten worden afgemaakt, maar tegelijkertijd wordt gekeken
of versoberd kan worden in de uitvoering als voldoende middelen
ontbreken.
Het vervangen en verlagen van de brug over het Twentekanaal in de Auke
Vleerstraat (fase 2 project Auke Vleerstraat) wordt uitgesteld. Dit
project wordt later opgepakt, aansluitend bij de aanpassing van de
tunnelbuis onder het spoor. Dit uitstel levert een jaarlijkse
bezuiniging op van 1 miljoen euro. De 3e ontsluitingsweg van de
kanaalzone wordt, in aangepaste vorm, wel gerealiseerd. Deze nieuwe
ontsluiting is van groot belang voor verbetering van de bereikbaarheid
van onder meer de Grolsch Veste, Go Planet en de IJsbaan Twente.
De eindtijd van het betaald parkeren op straat wordt verlengd van
19.00 uur naar 23.00 uur. Naast een hogere parkeeropbrengst van is de
verwachting dat hierdoor meer mensen hun auto parkeren in de
parkeergarages. Dit draagt bij aan de doelstelling `meer blik van de
straat'.
Dienstverlening aan het publiek
De publieksbalies van de gemeente in de wijkservicecentra Noord en
West worden gesloten. Redenen voor deze keuze zijn dat de
wijkservicecentra Noord en West de laagste bezoekersaantallen hebben.
Daarnaast liggen deze centra dichter bij het stadskantoor dan Zuid en
Oost. Sluiting van alle publieksbalies in de wijkservicecentra is niet
mogelijk, omdat de capaciteit van het stadskantoor niet toereikend is
om alle burgers uit Enschede te bedienen. De andere functies (van
gemeentelijke diensten en van derden) blijven uiteraard wel aanwezig
in Noord en West.
Maatschappelijke ondersteuning en maatschappelijke organisaties
De laatste jaren wordt door de gemeente Enschede steeds meer geld
besteed aan Zorg en Welzijn onder meer op grond van de Wet
maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Naast ondersteuning van mensen
is het doel van dit programma tevens het vergroten van de sociale
binding tussen mensen en het bevorderen van de zelfredzaamheid van
burgers. Daardoor wordt de inzet van professionele hulp (op grond van
de Wmo) voorkomen of uitgesteld. Om de kosten zo goed mogelijk onder
controle te houden, zal bij de hulpverlening aan burgers eerst en meer
worden gezocht naar (goedkopere) voorliggende voorzieningen. Door bij
de verstrekkingen nog meer maatwerk te leveren (bijvoorbeeld t.a.v.
scootmobielen en woningaanpassingen) en niet 'automatisch' dure
voorzieningen ter beschikking te stellen, wordt een bezuiniging van
300.000 euro gerealiseerd. De subsidie aan de Stichting
Maatschappelijke Dienstverlening wordt met 200.000 euro verlaagd,
waaronder 100.000 euro op het Sociaal Raadslieden Werk.
Openbare Orde en Veiligheid
Het college heeft besloten om niet meer extra te investeren in
handhaving vanuit het programma Veiligheid. Waar het gaat om het
handhaven op hennepkwekerijen worden de kosten in 2010 ten laste
gebracht van de GSB-gelden. Het is mogelijk gebleken om het
casusoverleg veelplegers onder te brengen bij de ketenmanager van het
Openbaar Ministerie. Dit levert een besparing op. Wijkveiligheid
Enschede (WENS) wordt voortaan nog maar één keer per vier jaar
uitgevoerd en er wordt minder geld ingezet voor de stimulering van de
uitvoering van veiligheidsprojecten, stadsbreed en in de stadsdelen.
Brandweer en Hulpverlening
Vanaf 2010 worden drie maatregelen uitgevoerd. Er wordt bij de
Brandweer een nieuw concept ingevoerd waarmee de bezetting van de
tankautospuit per melding kan variëren. Het risicoprofiel van het
incident bepaald de bezetting. Dit concept wordt in Nederland in een
aantal gemeenten al gehanteerd. Daarnaast wordt de geplande nieuwbouw
van de vrijwillige secties in Boekelo en Glanerbrug met 4 jaar
uitgesteld uitgesteld. Tenslotte wordt de vergoeding voor de
vrijwilligers aangepast conform de nieuwe CAO-voorwaarden. Hierbij
wordt een overgangsregeling gehanteerd die landelijk bepaald is. Over
dit laatste voorstel heeft de portefeuillehouder onlangs gesproken met
vrijwilligers van de sectie Glanerbrug. Tijdig voor de behandeling van
deze Programmabegroting in de raadsvergadering zal het college de Raad
per memo inlichten over de conclusie die het verbindt aan wat de
Glanerbrugse vrijwilligers naar voren hebben gebracht.
Oorzaken van het tekort
Het financiële tekort heeft diverse oorzaken. Het Rijk neemt een
aantal maatregelen op het gebied van de Algemene Wet Bijzondere
Ziektekosten (AWBZ), de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en
het Grote Steden Beleid (GSB), waardoor Enschede geconfronteerd wordt
met extra uitgaven. Daarnaast heeft Enschede door de economische
recessie te maken met een toename van het aantal bijstandsuitkeringen.
Naast deze externe factoren kent de gemeente een aantal specifieke
Enschedese problemen. Zo is bijvoorbeeld de aanbesteding van het
leerlingenvervoer hoger uitgevallen.
Geplaatst: 08 oktober 2009.
Bijlage(n)
Open 091008_programmabegroting2010-2013_8_oktober.pdf
091008_programmabegroting2010-2013_8_oktober.pdf
Open 091008_raadsvoorstel.pdf 091008_raadsvoorstel.pdf
8 oktober 2009
Gemeente Enschede