VU medisch centrum
Nobelprijswinnaars bekend gemaakt
7 oktober 2009
De Nobelprijs voor fysiologie en geneeskunde gaat dit jaar naar Carol
Greider, Elizabeth Blackburn en Jack Szostak, voor hun ontdekking hoe
chromosomen worden beschermd door telomeren en het enzyme telomerase.
Samen met Szostak vond Blackburn uit dat een unieke DNA-reeks aan het
einde van elk chromosoom, de zogenaamde telomeer, het chromosoom
beschermt tegen degradatie. Bij elke celdeling wordt de telomeer
korter, waardoor de cel veroudert en na zo'n vijftig tot honderd
delingen sterft. Samen met Greider identificeerde Blackburn het enzym
telomerase, dat normaal slechts actief is in kiembaan- en stamcellen,
waarin het de telomeren verlengt.
Hun vinding is van groot belang geweest voor het onderzoek naar
kanker, omdat de telomeren daarbij niet korter worden, en naar een
aantal erfelijke ziekten waarbij het korter worden van de telomeer
juist is versneld.
"Op VUmc zijn deze ontdekkingen gebruikt bij het onderzoek naar onder
andere cervix- en longkanker", aldus Peter Snijders, hoofd moleculaire
pathologie. "Als telomerase overactief is, duidt dat erop dat het
natuurlijke verkortingsproces van telomeren wordt gecompenseerd en
cellen oneindig kunnen blijven delen. Het is daarom een aanwijzing dat
zich kankercellen kunnen gaan ontwikkelen. Dit fenomeen heeft ons dus
meer inzicht gegeven in het ontstaan van kanker."
Monique Krinkels
bron: Tracer