Rijksuniversiteit Groningen

Persbericht
Rijksuniversiteit Groningen / nummer 152 / 7 oktober 2009

Ziekenhuiscapaciteit op orde voor eventuele pandemie

Ziekenhuizen in Noord-Nederland hebben zich in onderling overleg goed voorbereid op een eventuele grieppandemie. Maar op landelijk niveau is nog onvoldoende inhoudelijk advies en coördinatie. Dat blijkt uit promotieonderzoek van stafmedewerker Raoul Nap van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). "Het ministerie van VWS moet duidelijker richtlijnen opstellen om een pandemie goed het hoofd te kunnen bieden." Nap promoveert op 19 oktober 2009 op zijn onderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen.

In geval van een uitbrekende pandemie wordt een groot beroep gedaan op capaciteit aan intensive care-bedden in ziekenhuizen. Tegelijkertijd komt door de pandemie de beschikbaarheid van zorgpersoneel onder druk te staan. Raoul Nap onderzocht of ziekenhuizen in Noord-Nederland voldoende capaciteit beschikbaar hebben. Hierbij ging hij uit van modellen en cijfers van de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

Voldoende IC-bedden

Zelfs tijdens de piek van een pandemie kunnen de meeste patiënten die vanwege influenza een IC-opname nodig hebben worden geholpen, zo blijkt uit het onderzoek. Er blijft dan capaciteit over voor acute niet-influenza gerelateerde patiënten. Voorwaarde is wel dat er strikte regels worden gehanteerd over welke patiënten met welke symptomen wanneer worden behandeld ("triage") en strenge beslissingsregels voor IC-opnames en voor continuering (of staken) van de beademings-ondersteuning. Nap: "Beleid op dit gebied kan niet per ziekenhuis bepaald worden; ziekenhuizen moeten hun capaciteit op elkaar afstemmen. In Noord-Nederland hebben de ziekenhuizen zich in onderling overleg goed voorbereid."

Personele capaciteit

Er is voldoende ziekenhuispersoneel om een eventuele pandemie op te vangen en tegelijkertijd zorg te kunnen leveren in acute niet-griepgerelateerde gevallen. Ziekenhuizen moeten zich wel tijdig voorbereiden, om te zorgen dat de taakverdeling tussen de zorgverleners volstrekt helder is, en dat het management, de communicatie en de discipline van alle medewerkers op orde zijn.

Opleidingsniveau

Nederlandse zorgverleners hebben voldoende kennis om in geval van een pandemie juist te handelen, zo blijkt verder uit het onderzoek. In internationale vergelijkingen scoort het Nederlandse zorgpersoneel goed. Niettemin zegt slechts 17% van de ziekenhuismedewerkers de eigen kennis adequaat te vinden. Nap: "Dat is een wonderlijke tegenstelling. Hoewel ze uitstekend zijn opgeleid, voelen veel ziekenhuismedewerkers zich onzeker." Om de onzekerheid weg te nemen, zouden ziekenhuizen in geval van een pandemie hun personeel een korte training moeten kunnen aanbieden, aldus de onderzoeker. In het UMCG staan trainingen klaar om in korte tijd het gevoel van bekwaamheid van grote aantallen medewerkers te vergroten.

Kostenbeheersing

De discussie over een mogelijke grieppandemie moet aangegrepen worden om ook op langere termijn de kosten op IC-afdelingen beheersbaar te houden, vindt Nap. Dit omdat in tijden van crisis scherper dan in tijden van overvloed duidelijk wordt welke bezuinigingen geen of verwaarloosbaar afbreuk doen aan de kwaliteit van zorg. Uit Nap's analyse van databestanden van EURICUS, een groot Europees onderzoek naar IC's in twaalf Europese landen, blijkt dat op IC's in heel Europa onvoldoende kostenbewust wordt gewerkt. Nap: "De zorg die op IC's geleverd wordt, is duur. Dat kan niet anders. Er loopt veel personeel rond en er wordt gewerkt met zeer dure medicijnen en medische materialen. Er zijn nu echter alleen prikkels om de best mogelijke zorg te leveren. Prikkels om ook op IC's op de kleintjes te letten, zijn er te weinig. En op een IC maken een paar kleintjes al gauw een hele grote."

Curriculum vitae

Raoul Nap (Amsterdam, 1968) combineerde de studies psychologie, statistiek en geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij werkt in het UMCG als stafmedewerker Medische Zaken, Kwaliteit & Veiligheid en verrichtte zijn onderzoek aan de afdelingen Infectieziekten en Medische Microbiologie, Infectiepreventie van ditzelfde ziekenhuis. Nap promoveert tot doctor in de medische wetenschappen bij prof.dr. T.S. van der Werf en dr. N.E.L. Meessen. De titel van zijn proefschrift luidt: Preparedness for Pandemic Influenza: Hospital and Intensive Care Resources.