!!! LET OP: EMBARGO TOT 7 OKTOBER 2009, 19:00 UUR NEDERLANDSE TIJD !!!
Persbericht van de Universiteit Utrecht
6 oktober 2009
Fossiele broeikaswereld was warm van pool tot pool
Ook zeewater rond Zuidpool was tropisch 50 miljoen jaar geleden
Tijdens de fossiele broeikaswereld, 60 tot 50 miljoen jaar geleden, was er nauwelijks een temperatuurverschil tussen de polen en de evenaar. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Utrecht, het NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek en de University of California. Wetenschappers concluderen dat naast het zeewater op de Noordpool ook de wateren rond de Zuidpool in die tijd erg warm waren. De zeewatertemperatuur rond Antarctica lag boven de 30 graden. Ze publiceren hun resultaten deze week in het toonaangevende tijdschrift Nature.
De onderzoekers baseren hun resultaten op boorkenen uit een gebied ten oosten van Tasmanië. Dat gebied lag tijdens het vroeg-Paleogeen (65-35 miljoen jaar geleden) tegen Antarctica aan. Veel onderzoek naar de opwarming van de aarde is gericht op polaire gebieden, omdat vooral deze gebieden gevoelig zijn voor klimaatverandering.
Doorbraak
Eerder lieten onderzoekers van de Universiteit Utrecht en NIOZ in diverse Nature- en Science-artikelen al zien dat de fossiele broeikaswereld zich in het Noordpoolgebied manifesteerde met de invasie van tropische algen en zeewatertemperaturen van rond de 24ºC. De zeewatertemperatuur rond Antarctica in die tijd was tot nu toe echter een groot vraagteken. De recente onderzoeksresultaten vormen daarmee een doorbraak in klimaatonderzoek.
Vorming temperatuurgradiënt
Na de warmste fase (ongeveer 50 miljoen jaar geleden) koelde de aarde langzaam af naar een 'ijskast'. De temperatuur bereikte rond 33 miljoen jaar geleden een dieptepunt met de vorming van een grote Antarctische ijskap. Tijdens deze afkoeling kreeg de temperatuursgradiënt tussen de evenaar en de polen meer en meer zijn huidige karakter.
Klimaatverandering in de toekomst
De onderzoeksresultaten kunnen gevolgen hebben voor verwachtingen van de klimaatverandering in de toekomst. "De fossiele broeikaswereld wordt beschouwd als mogelijke analoog voor ons toekomstige klimaat", licht Peter Bijl, paleo-klimatoloog aan de Universiteit Utrecht, toe. "De nu gegenereerde veldgegevens laten zien dat pooltemperaturen in een toekomst met veel CO2 veel hoger kunnen liggen dan wat de computermodellen van het IPCC voorspellen. De toekomstige klimaatverandering kan dus nog groter zijn dan zelfs de somberste IPCC-voorspellingen."
Publicatie
Letter in Nature: "Early Palaeogene Temperature Evolution of the Southwest Pacific Ocean", door Peter K. Bijl, Stefan Schouten, Appy Sluijs, Gert-Jan Reichart, James C. Zachos en Henk Brinkhuis.
Afbeelding
Het onderzoeksschip Joides Resolution, van het Integrated Ocean Drilling Program (IODP). Dit onderzoeksschip is in staat om kilometers aan oceaangeschiedenis, opgeslagen in het oceaanbodemsediment, aan de oppervlakte te brengen. In 2000 boorde dit schip rond Tasmanië sedimenten op uit de fossiele broeikaswereld van 50 miljoen jaar geleden. Foto: William Crawford, IODP-Texas A&M University.
Dit onderzoek werd mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).
Universiteit Utrecht