Ministerie van Verkeer en Waterstaat

90ste verjaardag van KLM

Toespraak | 07-10-2009 | Schiphol | Minister Camiel Eurlings

Alleen de uitgesproken tekst geldt.

Dames en heren,

Het begon allemaal negentig jaar geleden op een kantoortje boven een theater aan de Heerengracht in Den Haag. Geen vliegtuigen. Geen klanten. Geen bemanning. Geen tickets. Geen vliegveld.

Maar wèl: Albert Plesman, drie medewerkers, plus een bescheiden startkapitaal van enkele ondernemende geldschieters (onder wie Frits Fentener van Vlissingen). Èn een naam: Koninklijke Luchtvaart Maatschappij voor Nederland en Koloniën.

Vandaag vieren we de negentigste verjaardag van KLM. Een van de succesvolste ondernemingen in de Nederlandse geschiedenis. Een luchtvaartmaatschappij met nú 36.000 medewerkers, 222 vliegtuigen en bijna 150 rechtstreekse bestemmingen.

Une compagnie aérienne qui constitue depuis cinq ans un tandem à toute épreuve avec son excellent partenaire Air France.

La présence de Pierre-Henri Gourgeon confirme cette formidable solidarité. Nous sommes extrêmement heureux de vous avoir parmi nous ! Nous nous sommes rencontrés à l'occasion du salon du Bourget. Un événement phare! Air France et KLM s'y sont montrés champion d'Europe aux yeux du monde. Une société pionnière en matière d'innovation. Cela ne peut que nous donner confiance pour l'avenir.

Monsieur Gourgeon, nous savons qu'Air France a également un anniversaire à fêter aujourd'hui. Air France a vu le jour le sept octobre mil neuf cent trente-trois (1933) d'une fusion entre trois sociétés françaises. La fête est donc double aujourd'hui ! Toutes nos félicitations.

La France et les Pays-Bas se complètent à merveille. C'est ensemble que nous donnons le ton en Europe. Et c'est aussi ensemble que nous fêtons nos dates anniversaires.

{Nederlands: Een luchtvaartmaatschappij óók met een excellente partner, Air France, waarmee het sinds vijf jaar een ijzersterke twee-eenheid vormt.

De aanwezigheid van Pierre-Henri Gourgeon toont die sterke verbondenheid aan. Geweldig dat u hier bent!
Wij hebben elkaar in juni ontmoet op Le Bourget. Een topevenement! Air France KLM heeft zich daar geprofileerd als Europees kampioen op het wereldtoneel. Een maatschappij die vooroploopt in innovatie. Dat geeft vertrouwen voor de toekomst.

Monsieur Gourgeon, we weten dat ook Air France vandaag een verjaardag viert. Air France ontstond op 7 oktober 1933, uit een fusie van vier Franse maatschappijen. Een dubbel feest dus vandaag! Van harte gefeliciteerd.

Frankrijk en Nederland vullen elkaar uitstekend aan. Samen zetten we de toon in Europa. Samen vieren we onze mijlpalen.]

Negentig jaar is een lange tijd. In die periode hebben een wereldoorlog en een aantal zware economische crisissen de wereld geteisterd. Maar het was ook een tijdperk van ongekende dynamiek. Van steeds nieuwe technologie. Nieuwe markten. Nieuwe concurrenten. Nieuwe eisen op het gebied van veiligheid en milieu.

Gedurende al die jaren en tijdens al die stormen bleef KLM fier in de lucht. Een sterk merk. Negentig jaar lang.

Wat is het geheim van het succes?
Ik denk dat dat geheim bestaat uit een combinatie van twee eigenschappen.

In de eerste plaats: de wil om tot de top te behoren. In de tweede plaats: pioniersgeest; de durf om over grenzen heen te denken.

De wil om tot de besten te behoren loopt als een rode draad door de geschiedenis van KLM.

Vóór de oorlog, toen burgerluchtvaart nog nauwelijks rendabel was, wist KLM als eerste maatschappij ter wereld vrijwel zonder subsidie te draaien. Na de oorlog wist de maatschappij haar positie razendsnel te versterken. Ze was in 1946 de eerste Europese maatschappij met een dienst naar New York. In de jaren vijftig drong ze door tot de mondiale top drie. Dat lukte door te excelleren in kwaliteit en prestaties.

Excelleren gaat bij KLM om méér dan bedrijfsresultaten alleen. KLM vliegt 25 procent brandstofefficiënter dan vergelijkbare maatschappijen, onder meer door schonere motoren. Het is veelzeggend dat KLM en Air France dit jaar voor de vijfde keer de Dow Jones Sustainability Index aanvoeren.

Naast de wil om de beste te zijn, is het pioniersgeest die KLM groot heeft gemaakt. In tegenstelling tot de meeste concurrenten beschouwde KLM de omvang van haar thuismarkt nooit als een gegeven. KLM was uniek in haar oriëntatie op buitenlandse markten.

Ze stond aan de wieg van een van de belangrijkste innovaties in de naoorlogse luchtvaart: het `hub en spokes'-model. Met kleinere vliegtuigen passagiers uit Europese steden ophalen. Zorgen dat die passagiers op Schiphol een snelle overstap kunnen maken. En hen in grotere toestellen door laten reizen naar bestemmingen in de rest van de wereld.

Voor KLM, maar ook voor Nederland als geheel, is dit concept van onschatbare betekenis geweest.

Dankzij de transferreiziger heeft Nederland een verbindingennetwerk kunnen opbouwen dat zich kan meten met de grootste centra in Europa. Mede daardoor zijn we een internationaal ontmoetingspunt voor mensen, bedrijven, goederen, diensten en culturen geworden. Klein in omvang, groot in uitstraling. Dat is iets dat we moeten koesteren.

Pioniersgeest en durf lagen óók ten grondslag aan de beslissing samen te gaan met Air France, in 2004. Een novum in de internationale luchtvaart, waarin nationale sentimenten nog vaak de overhand hebben. Voor het eerst bundelden twee `nationale' maatschappijen hun krachten.

We kunnen constateren dat die beslissing juist is geweest. De combinatie staat er sterk voor. Óók nu de luchtvaartsector zwaar op de proef wordt gesteld door de economische crisis.

Synergie levert grote voordelen op. Wat KLM vroeger deed met Northwest, doet het nieuwe verbond nu op grotere schaal met Delta. Dat maakt het totale netwerk nog sterker. Peter Hartman, ik feliciteer jou en de rest van het Air France KLM-team met deze innovatie, waarmee jullie opnieuw `first in the world' zijn.

De fusie tussen Air France en KLM is een succesverhaal geworden. Marktleider in Europa. Een van de grootsten en zéker een van de besten in de wereld.

We weten allemaal dat deze tijd het uiterste vraagt van de sector en óók van Air France KLM. Het is een mondiale `survival of the fittest'. Dat vereist dat we scherp blijven. En voortdurend gefocust blijven op onze gezamenlijke ambitie.

Onze ambitie was en is: het creëren van een Europese kampioen. Een winnaar. Een duurzame, sterke, luchtvaartmaatschappij met een wereldomspannend netwerk van verbindingen. Een toestel dat de zwaarste stormen veilig kan doorstaan.

Zo'n toestel heeft twee vleugels nodig. Twee partners. Twee hubs. Twee mainports die elkaar wederzijds versterken; Charles de Gaulle en Schiphol.

Ik vind het van het grootste belang dat beide delen van de combinatie tot hun recht blijven komen. Precies zoals ze dat ook de afgelopen jaren deden.

Dat is een zaak van KLM en Air France. Maar ook van ons als overheden. Wij moeten de voorwaarden creëren waaronder onze Europese kampioen succesvol kan blijven.

Vandaar dat we in Nederland de tickettax op nul hebben gesteld, vooruitlopend op definitieve afschaffing dit najaar. Vandaar dat we de tarieven voor luchtverkeersleiding voor vijf jaar bevriezen en scherp kijken naar de veiligheidskosten. Vandaar dat we voldoende ruimte voor de luchtvaart creëren en innovatie binnen onze luchtvaartsector ondersteunen.

Bij de fusie tussen Air France en KLM hebben we als overheden en luchtvaartmaatschappijen goede afspraken gemaakt over de voorwaarden waaronder Air France KLM succesvol kan opereren, met de `dual hub' Parijs en Schiphol. Diverse afspraken lopen af, maar van sommige is naar mijn mening een update het overwegen waard. Ik heb er groot vertrouwen in dat we gezamenlijk de voorwaarden kunnen creëren om Air France KLM ook in de komende jaren tailwind te geven.

Dames en heren,
Albert Plesman, de eerste directeur van KLM, was behalve een onverzettelijk zakenman óók een idealist. "De luchtvaart maakt de mens vrij van de aarde", schreef hij tijdens de Tweede Wereldoorlog in zijn notitieboek met persoonlijke bespiegelingen. Hij had een rotsvast vertrouwen in de missie van de luchtvaart: het bijeen brengen van de volkeren van de wereld. "Het luchtruim verbindt alle volkeren" is misschien wel zijn bekendste uitspraak.

Vandaag bij het negentigjarig bestaan van KLM, mogen we ons realiseren dat we in díe prachtige traditie staan. Een traditie die wij - Frankrijk en Nederland samen - omarmen, koesteren en met volle overtuiging voortzetten.

C'est une fête que nous célébrons ensemble. Nous souhaitons à Air France KLM beaucoup de bonheur. Et nous sommes fiers d'avoir donné le jour à un tel champion d'Europe.

[Dit is een feest dat we samen vieren. Wij wensen Air France KLM geluk. En we zijn er trots op samen zo'n Europese kampioen te hebben voortgebracht.]

Namens alle mensen van de Plesmanweg wil ik graag een toast uitbrengen.
Op alle medewerkers van dit prachtige bedrijf.
À tous les employés de cette magnifique entreprise.

Op een gezonde toekomst.
À notre Air France !
Op onze KLM!