Ingezonden persbericht
Stuurgroep Technology Assessment
Ministerie van LNV
PERSBERICHT
7 oktober 2009
Toekomstige voedselzekerheid in gevaar door tekort fosfaat
De voedselproductie in de wereld komt in de loop van deze eeuw in gevaar door een dreigend tekort aan fosfaat. De groeiende wereldbevolking kan alleen worden gevoed als het lukt om fosfaatkringlopen te sluiten. Dat stelt de Stuurgroep Technology Assessment in een advies aan minister Verburg van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.
Fosfor is een essentiële bouwsteen van al het leven op aarde en dus ook van ons voedsel. Het komt voor een groot deel beschikbaar uit fossiele voorraden en wordt vooral gebruikt in de landbouw. Veel fosfaat gaat verloren tijdens de winning, in de landbouw en verderop in de voedselketen. Van de verliezen wordt slechts een zeer beperkt deel teruggewonnen, vooral via de visserij. Het grootste deel belandt uiteindelijk op de oceaanbodem. Daardoor moet steeds nieuw fosfaat uit fossiele voorraden worden aangevoerd, maar die voorraden zijn eindig.
Experts schatten dat bij voortzetting van de stijgende trend in het fosfaatgebruik de nu bekende winbare voorraden over ongeveer 75 jaar kunnen zijn uitgeput. Maar al veel eerder kan er een run ontstaan op de slinkende fosfaatvoorraden. Die zijn voor tweederde geconcentreerd in slechts twee regio's: Marokko en de Westelijke Sahara, en China. De EU heeft slechts geringe fosfaatvoorraden en kan dus in de problemen komen. Het huidige teveel zal naar verwachting omslaan in een tekort.
De Stuurgroep adviseert minister Verburg initiatief te nemen om het fosfaatprobleem op de agenda's te zetten van mondiale instellingen als FAO en Wereldbank. Voorkomen moet worden dat arme landen straks het nakijken hebben in de vitale fosfaatvoorziening. Een vorm van global governance is nodig. Prioriteit verdient de bestrijding van erosie van landbouwgrond; via erosie verdwijnt wereldwijd meer fosfaat uit de kringloop dan er via kunstmest wordt ingebracht. De Stuurgroep adviseert minister Koenders van Ontwikkelingssamenwerking fosfaat en erosiebestrijding hoog op zijn agenda te zetten.
Stuurgroepvoorzitter Wouter van der Weijden: "De EU waant zich zelfvoorzienend in voedsel maar dat is een illusie. De EU is sterk afhankelijk van de invoer van fosfaat. Het landbouwbeleid van de EU zal moeten worden verbreed met een fosfaatbeleid. Fosfaatkringlopen moeten zo veel mogelijk worden gesloten". De Stuurgroep denkt onder meer aan een heffing op fosfaat, waarvan de opbrengst wordt benut voor stimulering van gesloten fosfaatkringlopen.
De dreigende fosfaatschaarste heeft volgens de Stuurgroep één voordeel: naarmate fosfaat schaarser en duurder wordt zullen de mestoverschotten vanzelf verdwijnen. Nederland kan daar echter niet op wachten. Ons land kan juist beter op de schaarste vooruitlopen door te innoveren in betere benutting van fosfaat in de landbouw en in recycling van fosfaat uit reststromen zoals mest en zuiveringsslib. Ook is het raadzaam om het verbod op het gebruik van diermeel in vis- en veevoeders, dat werd ingesteld na de BSE crisis, onder strikte voorwaarden te verruimen.
Het fosfaatprobleem is zo veelomvattend dat het raakt aan de competenties van tenminste zes ministers. Daarom adviseert de Stuurgroep minister Verburg om initiatief te nemen voor het ontwikkelen van een kabinetsbreed fosfaatbeleid.
De Stuurgroep Technology Assessment is een onafhankelijk gepositioneerd adviesorgaan van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De stuurgroep heeft ten doel het verhelderen van maatschappelijke vraagstukken die samenhangen met wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen.