Antwoorden Kamervragen overtredingen Varkensbesluit
07 oktober 2009 - kamerstuk
Brief waarin de minister, mede namens de minister van Justitie,
aangeeft welke acties worden ondernomen om de naleving van het
varkensbesluit te verhogen. Ook gaat zij in op het beleid van de AID
hierin.
Meer informatie
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's-GRAVENHAGE
Datum 7 oktober 2009
Betreft antwoorden op Kamervragen lid Thieme (PvdD) inzake overtredingen
Varkensbesluit
Pagina 1 van 5
Directie Juridische Zaken
Prins Clauslaan 8
2595 AJ Den Haag
Postbus 20401
2500 EK Den Haag
www.minlnv.nl
Onze referentie
56723
Uw referentie
2009Z14591
Geachte Voorzitter,
Hierbij stuur ik u, mede namens de minister van Justitie, de antwoorden op de
vragen van het lid Thieme (PvdD) over overtredingen van het Varkensbesluit.
1
Kent u het bericht "Overtredingen varkensbesluit vooral bij afleidingsmateriaal"?
1)
Ja.
2
Is het waar dat 44 van de 101 gecontroleerde varkensbedrijven niet voldeden aan
de eisen van het Varkensbesluit?
Het is inderdaad juist dat van de 101 gecontroleerde varkensbedrijven er 44 niet
volledig voldeden aan de eisen van het Varkensbesluit. Het Varkensbesluit bevat
echter om en nabij de veertig normstellingen waarop gecontroleerd wordt. Voor
de 44 bedrijven die niet volledig voldeden aan de eisen van het Varkensbesluit,
geldt in bijna alle gevallen dat de niet-naleving slechts één of enkele punten
betrof. Dit betekent dus dat op bijna alle overige controlepunten, door deze
bedrijven wel wordt voldaan aan de eisen van het Varkensbesluit.
3
Is het waar dat in 43 gevallen werd volstaan met een waarschuwing, hoe luidde
deze waarschuwing, op welke termijn en wijze vindt er nieuwe controle plaats bij
de gewaarschuwde bedrijven en zal er verbaliserend worden opgetreden wanneer
deze bedrijven opnieuw in overtreding zijn?
5
Bent u bereid toe te zeggen dat gewaarschuwde bedrijven binnen 3 maanden een
herhalingscontrole zullen krijgen waarbij een zero tolerance beleid zal worden
gevoerd ten aanzien van recidivisme? Zo ja, kunt u specifiek aangeven waaruit dit
zero tolerance beleid zal bestaan? Zo nee, waarom niet?
Directie Juridische Zaken
Datum
7 oktober 2009
Onze referentie
56723
Pagina 2 van 5
Het is juist dat er in 43 gevallen een waarschuwing is gegeven. Het feit dat er een
waarschuwing wordt gegeven voor bepaalde zaken, kan overigens nog steeds
betekenen dat op hetzelfde bedrijf ook een proces-verbaal wordt opgemaakt dat
betrekking heeft op andere overtredingen. Uitgangspunt bij het opstellen van een
waarschuwingsbrief is dat er altijd zo spoedig mogelijk een hercontrole plaatsvindt.
De termijn voor de hercontrole is afhankelijk van de geconstateerde overtredingen
en de daarvoor benodigde hersteltermijn. Het vervangen van een
complete roostervloer vraagt bijvoorbeeld om praktische redenen om een langere
hersteltermijn dan het aanbrengen van extra afleidingsmateriaal. In de meeste
gevallen vindt de hercontrole binnen 3 maanden plaats. Indien bij hercontrole
blijkt dat de veehouder nalatig is geweest in het volledig ongedaan maken van de
overtredingen, zal een proces-verbaal worden opgemaakt.
4
Kunt u aangeven of u het onvoldoende aanwezig zijn van afleidingsmateriaal of
licht in de stallen ziet als een minder ernstige overtreding, dan andere
overtredingen van het Varkensbesluit? Zo ja, kunt u specifieker zijn welke delen
van het Varkensbesluit wel moeten worden nageleefd wat u betreft en voor welke
delen u dat minder relevant vindt en op grond waarvan? Zo nee, op welke grond
werd dan slechts gewaarschuwd?
Naleving is van belang ten aanzien van alle eisen van het Varkensbesluit. De
afweging tussen een waarschuwing of een proces-verbaal wordt voornamelijk
gemaakt op basis van de aard en ernst van de overtreding. Het toezichts- en
opsporingsbeleid van de AID is hierbij leidend. Daarbij wordt ook meegewogen of
er sprake is van recent gewijzigde regelgeving. In dat geval kan de mogelijkheid
worden geboden om door middel van het doen van de benodigde aanpassingen
alsnog aan de regelgeving te voldoen. In de meeste gevallen waaraan in het
bewuste artikel uit vraag 1 wordt gerefereerd, was de niet-naleving niet zodanig
ernstig dat hiervoor direct een proces-verbaal voor moest worden opgemaakt. In
43 gevallen van niet-naleving kon worden volstaan met een waarschuwing. In drie
gevallen was de niet-naleving zodanig ernstig dat hiervoor direct een procesverbaal
is opgemaakt, zonder eerst een waarschuwing te geven.
6
Kunt u aangeven of er andere opsporingsinstanties zijn die in geval van
geconstateerde wetsovertredingen (en met name ook economische delicten)
volstaan met het geven van grote aantallen waarschuwingen in vergelijkbare
percentages zoals bij de controle op naleving van het Varkensbesluit? Kunt u
specifiek zijn in uw antwoord en kunt u aangeven of er verschil is in dit opzicht
tussen opsporingsinstanties die ressorteren onder het ministerie van Justitie en
die welke ressorteren onder het ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit?
Iedere inspectiedienst ontwikkelt een beleid dat onder meer is afgestemd op zaken
als de omvang van het werkveld en de aard van de mogelijke overtredingen.
Ten aanzien van het Varkensbesluit is ook een dergelijk beleid opgesteld. In dit
beleid is onder meer een afwegingskader opgenomen voor het beoordelen van de
ernst van door de AID geconstateerde overtredingen van het Varkensbesluit. Aan
Directie Juridische Zaken
Datum
7 oktober 2009
Onze referentie
56723
Pagina 3 van 5
de hand van dit afwegingskader wordt bepaald of als reactie op de overtreding in
eerste instantie kan worden volstaan met een waarschuwing, of dat er direct een
proces-verbaal moet worden opgemaakt. Het aantal waarschuwingen in relatie tot
het aantal geconstateerde overtredingen zegt daarmee iets over de ernst en
omvang van de overtredingen.
Het toezichts- en opsporingsbeleid voor het Varkensbesluit is recentelijk opnieuw
vastgesteld. Een en ander is geschied in overleg met het Openbaar Ministerie.
7
Kent u het bericht "Varkensbesluit slecht nageleefd" 2) waaruit naar aanleiding
van uw antwoord op mijn eerdere vragen blijkt dat het aantal overtredingen al
jaren substantieel te hoog is, met name op het gebied van gebrek aan
afleidingsmateriaal, gebrek aan licht en de toepassing van roostervloeren? Kunt u
aangeven wat extra voorlichting heeft opgeleverd, hoeveel extra controles zijn
uitgevoerd en wat het project "Controle op eigen verzoek" heeft opgeleverd?
Ja, ik ken het bericht. De afgelopen jaren is, naast de uitvoering van reguliere
controles op het Varkensbesluit, vooral inzet gepleegd op het gebied van voorlichting
en handhavingscommunicatie. Dit had tot doel om de bewustwording bij
varkenshouders ten aanzien van de welzijnsbepalingen te vergroten en onbekendheid
daarmee weg te nemen. Door middel van persberichten en artikelen werden
varkenshouders gewezen op de eisen van het Varkensbesluit en de controles
daarop. Verder is er in 2007 een informatiefolder verspreid met betrekking tot het
gebruik van afleidingsmateriaal. Ook het door u genoemde project "Controle op
eigen verzoek" dat in het Land van Cuijk heeft plaatsgevonden dient in dit kader
te worden bezien. Hoewel de aard van de binnen het project geconstateerde overtredingen
minder ernstig was dan bij reguliere controles, lijkt in dit geval de inzet
van compliance assistance niet direct tot hogere naleving te leiden. Het feit dat
ondanks de sterke inzet op voorlichting en handhavingscommunicatie, de naleving
al enkele jaren niet op het gewenste niveau is, heeft geleid tot het besluit om dit
jaar nog strenger te gaan handhaven.
8
Kunt u een compleet overzicht geven van het aantal controles en het aantal en de
aard van de geconstateerde overtredingen sinds de inwerkingtreding van het
Varkensbesluit en kunt u de Kamer informeren hoe u de ontwikkeling in het aantal
controles en het aantal overtredingen beoordeelt in relatie tot het door u gevoerde
beleid?
Er is in de afgelopen jaren uitgebreid gecommuniceerd over de uitgevoerde
controles op de naleving van het Varkensbesluit en de resultaten daarvan in de
vorm van persberichten, rapportages en antwoorden op Kamervragen. Hiervoor
verwijs ik u onder andere naar de persberichten op de AID website van 15 maart
2002 (http://www.aid.nl/AIDNIEUWS0025) en 7 oktober 2004
(http://www.aid.nl/AIDNIEUWS205.htm) waarin de resultaten van de controles in
2000 tot en met 2002 worden weegegeven, inclusief bijbehorende rapportages.
Voor de daaropvolgende jaren verwijs ik u naar de antwoorden die ik heb gegeven
op de door u gestelde vragen over de controle van varkensstallen op verzoek,
ingezonden op 7 december 2007 (Aanhangsel Handelingen II 2007/08, nr. 1151).
Directie Juridische Zaken
Datum
7 oktober 2009
Onze referentie
56723
Pagina 4 van 5
Verder geeft onderstaande tabel inzicht in het aantal controles en het aantal
geconstateerde overtredingen voor de controles die in 2007 en 2008 zijn
uitgevoerd. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de controleresultaten in het
kader van regulier toezicht en de resultaten van de controles die uitgevoerd zijn in
het kader van het project "Controle op eigen verzoek" in het Land van Cuijk. In
2007 en 2008 is, evenals in 2004 en 2005, geen aselecte steekproef uitgevoerd.
De controleresultaten van deze jaren geven daarom geen representatief beeld van
de naleving van het Varkensbesluit voor de gehele sector. In 2009 wordt wel weer
een aselecte steekproef uitgevoerd op basis waarvan uitspraken kunnen worden
gedaan over de naleving binnen de gehele varkenssector.
Tabel Resultaten selecte controles Varkensbesluit in 2007 en 2008
9
Deelt u de mening dat de structurele overtreding van het Varkensbesluit wijst op
sectorbreed normafwijkend gedrag, disrespect voor de wet, dieren en controleinstanties
en hard moet worden aangepakt? Zo ja, op welke termijn en wijze bent
u voornemens op te treden tegen de massale wetsovertreding in de
varkenshouderij? Zo nee, waarom niet en welke vormen van structurele
wetsovertreding op het gebied van dierenwelzijnregels vindt u nog meer
acceptabel of gedoogbaar?
10
Deelt u de mening dat structurele en grootschalige wetsovertreding wijst op
crimineel gedrag en bent u bereid dergelijke vormen van crimineel gedrag te
bestrijden via het invoeren van zwaardere straffen en strengere controles? Zo ja,
op welke termijn en wijze? Zo nee, waarom niet?
Van de bepalingen uit het Varkensbesluit zijn de afgelopen jaren vier elementen
onvoldoende nageleefd. Het niet naleven van deze normstellingen kan verschillende
oorzaken hebben, zoals bijvoorbeeld onbekendheid met het principe van doelvoorschriften
of het puur praktische gegeven dat een deel van de vloer van de stal
is versleten, terwijl de rest van de vloer nog voldoet aan de eisen.
Ik kan dan ook niet spreken van crimineel gedrag of grootschalige overtreding van
de normen, en deel uw mening daarom niet. Wel ben ik samen met de sector
bezig te bezien hoe de naleving van de bewuste bepalingen toch verbeterd kan
worden. Daarbij kan onder andere gedacht worden aan een positieve lijst van
geschikte afleidingsmaterialen om de eventueel nog aanwezige onduidelijkheid
weg te nemen.
11
Kent u het rapport "De handhaving en handhaafbaarheid van het Varkensbesluit"
3) waarin onderzoeker C. Drumpt stelt dat een coöperatief handhavingsbeleid
alleen effectief is indien het uiteindelijk wordt ondersteund door een consequent
sanctioneringsregime, dat indien een controle-instantie voornamelijk waarschuwt
en zelden sanctioneert, de geloofwaardigheid van haar optreden zal worden
Controles Akkoord Afwijking Naleving
Reguliere controles 2007 en 2008 342 229 113 67%
Project Land van Cuijk 51 33 18 65%
Totaal 393 262 131 67%
Directie Juridische Zaken
Datum
7 oktober 2009
Onze referentie
56723
Pagina 5 van 5
aangetast en dat er daarom een structurele en regelmatige controle nodig is,
waarbij overtreders niet te zacht worden aangepakt en uiteindelijk de overtreding
zo snel mogelijk wordt hersteld? Hoe beoordeelt u deze conclusie? Bent u bereid
deze conclusie ter harte te nemen en de Algemene Inspectiedienst opdracht te
geven een consequent sanctioneringsregime in te stellen? Zo ja, op welke termijn
en welke wijze? Zo nee, waarom niet?
Ik ben bekend met dit rapport en ik kan u melden dat de werkwijze van de AID
niet afwijkt van de adviezen die in dit rapport zijn opgenomen.
12
Bent u van oordeel dat de aanwezigheid van een ketting in een varkenshok, al dan
niet omhuld met een tuinslang, voldoende afleidingsmateriaal vormt voor varkens
in de zin van het varkensbesluit? Zo ja, op welke wetenschappelijke gegevens
baseert u uw oordeel? Zo nee, kunt u specifiek aangeven aan welke normen het
afleidingsmateriaal voor u moet voldoen?
Ik verwijs u naar mijn eerdere beantwoording van deze vraag, te vinden in
Aanhangsel Handelingen II 2006/2007, nr. 2355 en Aanhangsel Handelingen II
2007/2008, nr. 428.
13
Bent u van mening dat een lichtintensiteit van minder dan 40 lux wijst op een
welbewuste overtreding van het Varkensbesluit en hard zou moeten worden
aangepakt? Zo ja, op welke wijze wilt u voorkomen dat varkens langdurig te
weinig licht hebben nu blijkt dat deze situatie al jarenlang aanwezig is op grote
aantallen varkensbedrijven? Zo nee, waarom niet?
Veertig lux aan lichtintensiteit is een eis, afkomstig uit de Europese richtlijn die
toeziet op het welzijn van varkens, en is opgenomen in artikel 10 van het
Varkensbesluit. Op naleving van deze eis wordt dan ook gecontroleerd en
gehandhaafd.
1) AGD.nl, 6 augustus 2009
http://www.agd.nl/1081635/Nieuws/Artikel/Overtredingen-Varkensbesluit-vooralbij-
afleidingsmateriaal.htm
2) AGD.nl, 30 januari 2008
http://www.agd.nl/1045347/Nieuws/Artikel/Varkensbesluit-slecht-nageleefd.htm
3) Universiteit Utrecht, maart 2003: "De handhaving en handhaafbaarheid van het
Varkensbesluit". ISBN-10: 90-5213-121-X, ISBN-13: 978-90-5213-121-
4. Samenvatting online:
http://www.uu.nl/NL/faculteiten/rebo/wetenschapinopdracht/kennispunt/publicati
es/Documents/Samenvatting-Varkensbesluit032003.pdf
DE MINISTER VAN LANDBOUW, NATUUR EN
VOEDSELKWALITEIT,
G. Verburg
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit