Artsen die zich niet laten vaccineren geven verkeerd signaal
Datum bericht: 7 oktober 2009
Aanleiding
Eind oktober start de vaccinatie tegen de Mexicaanse griep. Als eersten zijn verpleegkundigen en artsen aan de beurt. Maar meer dan de helft van de verpleegkundigen wil zich niet laten inenten, meer dan een kwart van de artsen evenmin. Met de mislukte HPV-vaccinatiecampagne in het achterhoofd is de vraag: hoe overtuig je mensen om zich wél te laten vaccineren?
Radbouddeskundige
Hans Hoeken is hoogleraar Persuasieve communicatie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij houdt zich onder meer bezig met onderzoek naar (al dan niet) overtuigende communicatie over ziekte en gezondheid en naar de kwaliteit van argumenten.
'Mensen redeneren niet logisch van argumenten naar conclusie, maar hebben een mening en zoeken daar passende argumenten bij. Dus als jouw eerste reactie is: "een spuit, daar heb ik geen zin in", dan kun je allerlei informatie vinden op het internet die jou bevestigt in je oordeel dat zo'n spuit volstrekt overbodig is. Dat geldt voor de Mexicaanse griep, maar eerder ook voor de HPV-vaccinatie tegen baarmoederhalskanker.
Wat die informatie waard is, is een tweede. Uit ons onderzoek naar de kwaliteit van argumenten blijkt dat mensen erg snel voorbijgaan aan hoe deskundig of betrouwbaar de bron is van bepaalde informatie. Of een standpunt nu onderbouwd is met: "een student zegt dit" of met: "aan vier universiteiten wordt dit toegepast en het blijkt te werken" - dat verschil zien ze niet. Dus als, bijvoorbeeld, het RIVM het ene zegt en de Vereniging Kritisch Prikken wat anders, dan maakt het voor het publiek niet uit als de ene club veel en de andere een stuk minder deskundigen vertegenwoordigt.
Mensen hebben een 'prevention focus' en een 'promotion focus'. Enerzijds willen ze problemen voorkomen, anderzijds willen ze vooruit in de wereld, dingen meemaken, ook als dat risico's met zich meebrengt. Wil je een vaccinatiecampagne tegen griep laten slagen, dan moet je eerst duidelijk maken: veiligheid is goed, problemen voorkomen is belangrijk en dan: dus daarom zou je je moeten laten vaccineren. Dus eerst de preventiefocus activeren vóórdat je met je boodschap komt. Dan is succes nog niet gegarandeerd, maar dit kan ik in ieder geval aanbevelen.
Overigens verbaast het me dat meer dan een kwart van de artsen zich niet wil laten inenten. Juist van de mensen die altijd klagen over het gebrek aan therapietrouw van patiënten, en die van ons willen weten hoe ze die kunnen verbeteren, zou je ander, professioneel, gedrag verwachten. Ze mogen zich wel eens afvragen wat voor boodschap ze nu zelf uitzenden naar patiënten.'
Waarom juist Hans Hoeken bellen?
Recent verscheen van Hans Hoeken, Jos Hornikx en Lettica Hustinx het boek Overtuigende teksten. Onderzoek en ontwerp (Bussum: Coutinho, 2009). In 2008 was Hoeken een van de redacteuren van het boek Adapting health communication to cultural needs (Amsterdam: Benjamins, 2008)
Andere recente publicaties in vooraanstaande vaktijdschriften: Over kwaliteit van argumenten: Hoeken, H. en Hustinx, L. 'When is statistical evidence superior to anecdotal evidence in supporting probability claims? The role of argument type' . Human Communication Research 35, oktober 2009. Meer info:
Over de kracht van bepaalde raadselachtige boodschappen in anti-aidscampagnes: Hoeken, H., Swanepoel, P., Saal, W. en Jansen, C. 'Using message form to stimulate conversations: the case of tropes' . Communication Theory 19 (februari 2009). Meer info: