Nieuws
Tropische storm zeldzaam dichtbij
Grace bijzonder systeem met tropische cyclooneigenschappen
7 oktober 2009 - Afgelopen maandag ontstond zo'n 700 km ten westen van
het Iberisch schiereiland een tropische storm, Grace genaamd. Voor
menig meteoroloog was het de ogen uitwrijven toen bleek dat dit
systeem, compleet met oog, in de loop van afgelopen maandag in
noordoostelijke richting zijn karakteristieken wist te behouden. Voor
zover bekent komt het zelden voor dat dit soort systemen zo noordelijk
op het noordelijk halfrond hun reis weten te overleven.
Tropische storm Grace bij Britse Eilanden
Tropische storm Grace bij Britse Eilanden
De storm ging in de nabijheid van het centrum vergezeld van
windsnelheden tot 110 km/u . In de nacht van maandag op dinsdag
verloor "Grace" haar meeste tropische kenmerken en werd 'opgeslokt'
door het koufront van een lagedrukgebied bij de Britse eilanden.
Echter zelfs aan het eind van dinsdagmiddag waren de restanten van
deze dame nog net zuidwest van Ierland te aanschouwen. Grace was het
negende tropische systeem van het Atlantische orkaanseizoen 2009, en
de zevende die van een naam voorzien is omdat stormkracht bereikt
werd.
Het is volgens KNMI meteoroloog Rob Groenland heel ongebruikelijk dat
een tropische storm zo noordelijk op de Atlantische Oceaan gevormd
wordt en dan zelfs op de hoogte van Noord-Spanje zijn tropische
karakteristieken nog weet te behouden. Kijken we naar het
ontstaansmechanisme van Grace, dan wijkt deze wel iets af van de
klassieke tropische cyclonen dichter bij de Evenaar. Deze laatste
ontstaan uit een groep onweersbuien die in fase gaat lopen met een
zogenaamde tropische golf. Grace ontstond uit een 'gewone' depressie
die geleidelijk 'frontloos' werd en zich ook in de bovenlucht
nestelde.
In de nacht van zondag op maandag vond deze bijzondere transformatie
plaats boven zeewater van rond 22 graden. In de kern van het systeem
waren grote hoeveelheden warme en vochtige lucht aanwezig die opstegen
en afkoelden. Daardoor ontstond een extra hoeveelheid wolken waarbij
in het condensatieproces nog eens een portie warmte vrijkwam. Deze
warmte werd weer benut voor nieuwe stijgbewegingen, waardoor nieuwe
wolken konden ontstaan. Dit noemen we een positieve terugkoppeling. In
de groepering van onweersbuien rondom Grace waren de atmosferische
condities (niet veel windschering en geen fronten) optimaal om een
specifieke organisatiegraad te bewerkstelligen, namelijk
stijgbewegingen aan de rand en ter compensatie een daalstrook in het
midden. Hieruit ontstaat een oog met ringvormige buienbanden
daaromheen en is een systeem met tropische cyclooneigenschappen
geboren.
De lucht die door Grace werd aangevoerd zorgde ook in ons land voor
uitzonderlijk temperaturen. In de nacht van dinsdag op woensdag bleef
de temperatuur op een aantal plaatsen bij 18 graden steken. Frankrijk
noteerde dinsdag zelfs tropische temperaturen van 32 graden.
In 2005 ontstond boven de Atlantische Oceaan (maar wel wat zuidelijker
dan Grace) op dezelfde wijze een orkaan (Vince), die destijds naar het
zuiden van Portugal trok. Een enkele keer treffen we ook boven het
warme water van de Middellandse zee dergelijke actieve systemen met de
eigenschappen van een tropische cycloon aan land komen. Overigens
komen in het winterseizoen ook dit soort fenomenen boven onder andere
de Noorse zee tot ontwikkeling, we noemen ze dan "polar lows". Ook
hier geldt dat het lagedrukgebieden zijn zonder fronten in een en
dezelfde luchtsoort met niet al te veel windschering bovenin.
Eerste uitgave: 07-10-09
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut