Over promotiemoeders en caviapizza's
Het lokaal van de Linkse Kerk in Leiden stroomt op dinsdagavond 29
september langzaamaan vol. De Studentenvereniging voor
Ontwikkelingssamenwerking Leiden (SOL) geeft een gevarieerde
presentatie over haar studiereis naar Peru van afgelopen zomer. Heeft
ontwikkelingssamenwerking zin?
Projecten bestuderen
Negentig leden heeft SOL. De organisatie wordt bevolkt door
studenten die geïnteresseerd zijn in ontwikkelingssamenwerking.
Ze studeren culturele antropologie/ontwikkelingssociologie,
geneeskunde, sociale gezondheidswetenschappen, rechten,
psychologie, bestuurskunde of rechten. De Studentenvereniging
voor Ontwikkelingssamenwerking doet zelf geen
ontwikkelingsprojecten zoals diverse andere studentengroepen.
Zij bestudeert projecten kritisch en geeft de bevindingen door
aan anderen. Afgelopen zomer waren twintig SOL-studenten
twee-en-een-halve week in Peru om daar dertien
ontwikkelingsprojecten te bezoeken op de gebieden onderwijs,
gezondheid en duurzame economie. Het waren projecten van
particulieren en organisaties, lokale en landelijke, wel of
niet gesteund vanuit het buitenland.
Op bezoek bij een school van de organisatie CEDNA.
Relatief hoog onderwijsniveau
`Het niveau van het onderwijs in Peru mag dan in westerse ogen
niet imposant zijn, het Peruaanse systeem is wel het beste van
Zuid-Amerika', vertelt Kim Potter, masterstudent psychologie.
`In het contact met een schoolklas merkten we dat de wiskundige
kennis van de kinderen groter was dan die van sommigen van
ons.' De school die de studenten bezochten is opgezet door de
particuliere organisatie CEDNA die overal projecten heeft. Er
is een computerlokaal met flat screens, het ziet er goed uit.
En de school groeit als kool; er wordt nu ook onderwijs aan
oudere kinderen gegeven.
Een promotiemoeder die met behulp van een poster voorlichting
geeft over basale hygiëne.
Volwassenen
Er lopen niet alleen projecten om kinderen en jongeren een
opleiding te geven, er is ook aandacht voor volwassenen: als
die een opleiding krijgen en een beroep leren, kunnen ze
inkomen verwerven en hun kinderen een beter leven en een betere
opleiding geven. Twee vrouwen die nu een (eenvoudige) baan in
een hotel hebben, huilden van vreugde. Vrouwen worden ook
ingezet om andere vrouwen voor te lichten op het gebied van
basale hygiëne, de zogenoemde `promotiemoeders'. Ook zij worden
geholpen om in hun onderhoud te voorzien. Zo is een van de
vrouwen een caviafokkerij begonnen; cavia's worden in Peru
gegeten. De studenten hebben inmiddels een cavia-pizza
genuttigd.
De caviafokkerij van een van de promotiemoeders.
VIH=Vida
Een ander project betrof een combinatie van een kunst- en een
gezondheidsproject: Experience; Arts & Human rights van de
organisatie IESSDH. Kunst werd ingezet als middel tegen
stigmatisering en discriminatie van mensen met HIV/AIDS.
Kunstenaars bezochten ziekenhuizen en deelden T-shirts uit aan
artsen met daarop de tekst VIH, de Spaanse afkorting voor HIV.
Artsen en verplegers werd gevraagd het T-shirt aan te trekken
en daarop veranderden de kunstenaars vervolgens met verf het
woord VIH in Vida of Vido (leven). De actie richtte zich op
gezondheidswerkers om juist hen ervan te doordringen dat mensen
met HIV of AIDS allereerst mens zijn. `Als zij daar al niet
naar handelen, wie dan wel?', vroegen de kunstenaars zich af.
Nadien bleek via een evaluatie dat de artsen en verplegers die
een T-shirt hadden aangetrokken, bewuster met de patiënten
omgingen.
Draagvlak creëren
De reis was georganiseerd door vier SOL-studenten en werd goed
voorbereid door middel van lezingen en workshops. Subsidiegever
was Xplore, een programma van het directoraat-generaal van
Ontwikkelingssamenwerking dat ten doel heeft draagvlak voor
ontwikkelingssamenwerking te creëren. `Was', want met ingang
van volgend jaar stopt de subsidie waarschijnlijk wegens
bezuiniging. `Andere sponsors zoeken is lastig', zegt Eline von
Königslöw, `want er zijn nauwelijks bedrijven die interesse
hebben in een projectreis zoals die van SOL. Hoe het verder
moet bediscussiëren we nog. De kans dat we nog eens een
dergelijke verre reis kunnen maken, lijkt klein.'
Een shirt uit het kunstenaars- annex gezondheidsproject.
Tegenprestatie
De tegenprestatie voor de huidige subsidie is: uitdragen,
verder vertellen. Dat doet SOL door presentaties te geven, over
hun ervaringen te vertellen op middelbare scholen en door,
zoals nu tot 10 oktober in het LAK, een foto- of andere
tentoonstelling over een activiteit te organiseren.
Wel of geen ontwikkelingssamenwerking?
Ook bij SOL speelt de discussie of ontwikkelingssamenwerking
überhaupt wel zinnig is, en niet, zoals sommige critici menen,
zelfs ondermijnend werkt, vooral in Afrika. Peru heeft weer
heel andere problemen: het land is een van de grootste
cocaproducenten ter wereld. Berekend is dat zelfs 80% van de
wereldproductie er vandaan komt. Uit de presentatie komt
daarover weinig naar voren, alleen dat coca in Peru
alomvertegenwoordigd is: je kunt bijvoorbeeld cocabonbons en
cocathee kopen. Die laatste is zelfs goed tegen hoogteziekte.
De organisatoren van de reis: Kim Potter en Eline von Königslöw
(bovenste rij ), Myra Bosman en Tridib Das.
Parels
Uit de presentatie over Peru, die aan allerlei aspecten van de
samenleving raakte, bleek dat goede gezondheidszorg en goed
onderwijs niet systematisch beschikbaar zijn. De projecten zijn
vaak parels voor individuen in het grauwe landschap. Vaak
worden ze gedragen door mensen die zich op indrukwekkende wijze
inzetten voor de medemens, en ja, ze werken. Maar eigenlijk
zouden ze niet nodig moeten zijn.
(5 oktober 2009/CH)
Universiteit Leiden