4. Antwoorden op kamervragen van Van Gerven over de collectieve
ontslagname van negen psychiaters bij GGZ
Antwoorden op kamervragen van Van Gerven over de collectieve ontslagname van
negen psychiaters bij GGZ
Kamerstuk, 2 oktober 2009
De Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA DEN HAAG
CZ/CGG-2959697
2 oktober 2009
Betreft Kamervragen
Geachte voorzitter,
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Van
Gerven (SP) over de collectieve ontslagname van negen psychiaters bij
GGZ Delfland (2009Z16658).
Hoogachtend,
de Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
dr. A. Klink
Antwoorden op kamervragen van het Kamerlid Van Gerven over de
collectieve ontslagname van negen psychiaters bij GGZ Delfland.
(2009Z16658)
Vraag 1
Wat is uw reactie op het bericht dat negen psychiaters collectief
ontslag hebben genomen bij GGZ Delfland vanwege intimidatie en aanzet
tot fraude van de Raad van Bestuur waardoor de kwaliteit van de
patiëntenzorg in gevaar komt volgens deze psychiaters? Zijn deze in de
pers gemelde zaken waar?
Vraag 2
Is de veiligheid van en de zorg voor patiënten in het geding en is
continuïteit van zorg gewaarborgd?
Vraag 3
Wat is het oordeel van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) over
de ontstane situatie? Dient de IGZ niet in te grijpen?
Ik heb de IGZ gevraagd om een overzicht te geven van de situatie bij
GGZ Delfland. Dit heeft geleid tot het volgende, door de IGZ
aangereikte feitenrelaas. Dit feitenrelaas gaat in op de door u onder
1, 2 en 3 gestelde vragen. Overigens wil ik naar aanleiding van vraag
1 opmerken dat de negen psychiaters hun ontslag tot nu toe hebben
aangekondigd. Eén van hen heeft een ontslagbrief ingediend.
Voorgeschiedenis
Met een brief gericht aan de Raad van Bestuur (RvB) en Raad van
Toezicht (RvT) hebben 15 psychiaters van GGZ Delfland op 8 april jl.
het vertrouwen in de RvB van GGZ Delfland opgezegd. De IGZ ontving een
afschrift van deze brief.
Directe aanleiding voor het opzeggen van het vertrouwen was een
conflict tussen de psychiaters en de RvB over de A-opleider
psychiatrie. De RvB werd door de psychiaters beschuldigd van fraude,
in casu het aanzetten tot valsheid in geschrifte. Deze fraude had
enerzijds betrekking op het aanstellen van een A-opleider en
anderzijds op vermeend vervalste suïciderapportages aan de IGZ.
Bij de psychiaters waren voorts zorgen over onderbezetting van
psychiaters vanwege het vertrek van verschillende collega's,
onvoldoende voorwaarden voor supervisie en werkbegeleiding van
arts-assistenten en een onveilige werksfeer.
Acties IGZ
Op 9 april heeft de IGZ de RvB gevraagd om een reactie op en
opheldering over genoemde brief. Voorafgaand aan het op 15 april met
hen geplande gesprek heeft de IGZ aan de RvB gevraagd om schriftelijk
aan te geven welke eventueel noodzakelijke maatregelen men had genomen
of zou nemen om de veiligheid, kwaliteit en continuïteit van de
patiëntenzorg te waarborgen (risico-inschatting + maatregelen).
Tijdens het gesprek op 15 april gaf de RvB te kennen de achtergronden
van het conflict anders te beleven. Op aangeven van de IGZ gaf zij
tevens aan dat zij maatregelen zou nemen om uit de impasse te geraken.
Door de RvB is, zowel schriftelijk als mondeling, benadrukt dat er
geen sprake van was dat de kwaliteit en continuïteit van zorg in
gevaar was of op korte termijn in gevaar zou komen.
De IGZ had op dat moment ook geen andere redenen om aan te nemen dat
de patiëntenzorg binnen GGZ Delfland gevaar liep; het afgelopen jaar
waren diverse bezoeken gebracht aan de instelling (onder meer:
doorlichting separeerbeleid, doorlichting schizofreniezorg, onderzoek
diverse meldingen) waaruit geen aanwijzingen voor ondermaatse
zorgverlening waren gebleken. Ook was geen sprake van een toename van
calamiteitenmeldingen of een toename van signalen van derden over
ondermaatse patiëntenzorg binnen GGZ Delfland.
Op 29 april zijn alle psychiaters die de brief hadden ondertekend door
de IGZ uitgenodigd voor een hoorzitting, waarin hen is gevraagd de
klachten toe te lichten en nader te onderbouwen. De IGZ heeft
aangegeven een onderscheid te willen maken tussen klachten over de
vermeende fraude enerzijds en klachten over een vermeend
onverantwoorde zorgpraktijk anderzijds.
Een delegatie van 5 psychiaters heeft de klachten ten kantore van de
IGZ toegelicht. De klachten hadden betrekking op het vertrek van
diverse collega-psychiaters, gebrekkige communicatie tussen de RvB en
professionals/psychiaters en dreigende tekortkomingen in de
patiëntenzorg. Daadwerkelijke tekortkomingen in de patiëntenzorg kon
men niet noemen of aantonen. De psychiaters zijn uitgenodigd om
concrete aanwijzingen over tekortkomingen in de patiëntenzorg als
calamiteit bij de IGZ te melden. (Dergelijke signalen hebben de IGZ
overigens niet bereikt- met uitzondering van een zeer recente melding
van een derde (niet zijnde een van de destijds betrokken psychiaters)
die onderzocht wordt conform de Leidraad Meldingen van de IGZ).
Ingezet handhavingsbeleid: geïntensiveerd toezicht
De IGZ constateert op basis van de gesprekken op 15 en 29 april dat er
sprake is van een (hevig) vertrouwensconflict tussen de RvB en een
deel van de professionals binnen GGZ Delfland. Zij constateert voorts
dat er op dat moment geen concrete aanwijzingen zijn voor
tekortschietende patiëntenzorg, maar dat het wel zaak is dat op zo
kort mogelijke termijn de gerezen samenwerkingsproblemen worden
geëlimineerd om te voorkómen dat de patiëntenzorg onder het conflict
gaat leiden.
De IGZ heeft voorts contact gelegd met een afvaardiging van de RvT. Op
basis hiervan constateert zij dat de RvT nadrukkelijk het vertrouwen
in de koers van de RvB uitspreekt.
Kortom: de IGZ constateert forse bestuurlijke problemen, vooralsnog
zonder aantoonbaar kwaliteitsverlies voor de zorg, terwijl het
vertrouwen in het zelfoplossend vermogen van de RvB in kwestie - zij
het nadrukkelijk met externe begeleiding, zie hierna - nog niet is
verdwenen. In dergelijke situaties - vergelijk de cases elders in de
curatieve zorg: Orbis, Vlietland ziekenhuis, IJsselmeerziekenhuizen -
zet de IGZ in op geïntensiveerd toezicht. De IGZ zet deze vorm van
geïntensifieerd toezicht in wanneer er sprake is van ernstige
financiële, bestuurlijke of post-fusieproblematiek, waardoor de
patiëntenzorg potentieel bedreigd wordt, vooral omdat de aandacht van
de leiding afgeleid wordt van haar verantwoordelijkheid voor kwaliteit
en veiligheid van zorg.
Dit houdt in dat aan de RvB de gelegenheid wordt gegeven om, met hulp
van externen, orde op zaken te stellen. Gelijktijdig wordt de RvB
gevraagd om een inschatting van de risico's voor de patiëntenzorg aan
de IGZ op te sturen. Op beide punten dient de RvB frequent,
schriftelijk en mondeling, terug te koppelen aan de IGZ. Dit is de
afgelopen periode tweewekelijks gebeurd. Enerzijds vond terugkoppeling
plaats over de voortgang van het ingezette onderzoek/traject ter
eliminatie van de problemen (zie hieronder), anderzijds vond
terugkoppeling plaats over (het uitblijven van) risico's voor de
patiëntenpopulatie.
Het traject van geïntensiveerd toezicht kent twee mogelijke
uitkomsten: oplossing van de problemen en opheffing van het
geïntensiveerd toezicht of, bij aanhoudende problemen, overgang in
verscherpt toezicht.
Acties binnen GGZ Delfland ihkv geïntensiveerd toezicht
In april heeft de IGZ de RvB verzocht om op zo kort mogelijke termijn
diverse deelonderzoeken in gang te zetten ter eliminatie van de
gerezen problemen. Hierbij heeft de IGZ gevergd dat onafhankelijke,
externe begeleiding ingeroepen zou worden bij de uitvoering van dit
onderzoek en ter beslechting van het conflict.
Begin mei stelt een onafhankelijk psychiater in dit verband een
onderzoek in naar de beschuldigingen, geuit door 4 psychiaters over
het vervalsen van suïciderapportages aan de IGZ. De geanonimiseerde
rapportages over de periode 2007 t/m mei 2009 werden beoordeeld. Het
onderzoek gaf geen aanwijzingen dat er sprake zou zijn van vervalsing
of onjuiste informatie in de suïciderapportage. Geconstateerd werd dat
er "nauwlettend op toegezien werd dat er, zowel in de definitieve
rapportages aan de inspectie, als ook in de eigen interne onderzoeken
zo concreet mogelijk is weergegeven wat de werkelijke feiten en
omstandigheden waren rond de patiënt en in de relatie tussen patiënt
en (de medewerkers van) GGZ Delfland, en dat er niet is geschroomd om
(soms pijnlijke) knelpunten en eventuele verbeteracties aan te geven."
Deze conclusie is gerapporteerd aan de IGZ. De conclusie kwam overeen
met de eerdere indruk van de IGZ zelf omtrent het aanleveren van
suïciderapportages.
Eveneens in mei verstrekt de RvT van GGZ Delfland in verband met de
gestelde eis tot het verrichten van onafhankelijk onderzoek de
opdracht aan Pricewaterhouse & Coopers (PwC) om onderzoek te doen
inzake de vermeende fraude tav de A-opleider te doen. De voorlopige
rapportage van PwC, gepresenteerd op 27 mei 2009 aan de RvT gaf
volgens de RvT onvoldoende antwoord op de feiten waar de RvB van werd
beschuldigd. Psychiaters gaven aan IGZ aan zij PwC als niet
onafhankelijk beschouwden, omdat ze eerder in opdracht van GGZ
Delfland onderzoek/advieswerk uitvoerden.
Hierop gaf de RvT een nieuwe opdracht voor extern onderzoek aan Boer
en Croon. Dit onderzoek richtte zich op de vermeende fraude en -mede
op aangeven van de IGZ- op de gerezen samenwerkingsproblemen. Op 13
juli is het rapport gepresenteerd door Boer en Croon aan de RvB en
RvT. De IGZ heeft inzage gekregen in deze rapportage. Er zijn geen
aanwijzing gevonden voor fraude. De medewerkers zijn per brief door de
RvT geïnformeerd over de conclusies.
Actuele ontwikkeling
Voordat de bovengenoemde maatregelen zijn afgekondigd en uitgerold,
hebben zeer recent 9 psychiaters opnieuw, via berichtgeving aan ook de
media, het vertrouwen in de RvB opgezegd en hun ontslag aangekondigd.
Tot op heden heeft één van deze psychiaters een ontslagbrief
ingediend.
Stellingname IGZ
In vergelijking met vorige jaren en in vergelijking met andere
instellingen, zijn er geen veranderingen opgetreden in het aantal
meldingen (suïcides of anderszins) die de inspectie van of over GGZ
Delfland ontvangt. Bij recent onderzoek naar meldingen heeft de IGZ
geen situaties aangetroffen die wijzen op structurele tekortkomingen
en/of onverantwoorde zorg.
Desondanks stelt de IGZ zich op het standpunt dat de patiëntenzorg bij
GGZ Delfland gevaar dreigt te lopen: de continuïteit van zorg kan
ernstig in gevaar komen zodra de 9 psychiaters hun dreigement
daadwerkelijk uitvoeren en vertrekken. Daarbij constateert de IGZ dat
de bestuurlijke problemen bij GGZ Delfland kennelijk aanhouden.
Voortslepende bestuurlijke problemen krijgen wel degelijk hun weerslag
op de kwaliteit van zorg.
Vervolgactie RvT en vervolgactie IGZ
Naar aanleiding van de recente berichtgeving in de media, heeft de IGZ
zich wederom in verbinding gesteld met de RvT. De volgende kernpunten
zijn in dit contact aan de orde geweest. De RvT bestempelt de
hernieuwde ontslagdreiging van de 9 psychiaters als ernstig, maar zij
ziet geen aanleiding om te veronderstellen dat zij de kwaliteit en
continuïteit van zorg niet kan waarborgen. Dit hangt direct samen met
het pakket van maatregelen dat de RvT heeft uitgewerkt. Eén van de
maatregelen betreft een wijziging in de RvB. Een ander maatregel
betreft het op dezelfde termijn aanstellen van een interim-bestuurder.
De overige maatregelen hebben betrekking op het realiseren van
structurele oplossingen voor de situatie waarin GGZ Delfland zich
bevindt, met inachtneming van de nieuwe, naar de opvatting van de RvT
toekomstbestendige koers die is uitgezet.
De IGZ zal zich op korte termijn vergewissen van de vraag of de door
de RvT ingezette maatregelen inderdaad garanderen dat de kwaliteit en
continuïteit van de patiëntenzorg gewaarborgd blijft en daadwerkelijk
tot structurele oplossing van dit slepend conflict leiden. Op 29
september en 1 oktober is een uitgebreide doorlichting gepland. Op
basis van de uitkomsten van dit bezoek wordt (zo nodig tussentijds)
besloten tot het nemen van directe maatregelen en/of het instellen van
verscherpt toezicht.
Vraag 4
Kunt u en wilt u het rapport van de IGZ openbaar maken? Zo nee, waarom
niet?
Uit het bovenstaande feitenrelaas blijkt dat er nog geen
IGZ-rapportage is. Indien wordt overgegaan tot het instellen van
verscherpt toezicht, is per definitie sprake van openbare gegevens
omtrent de instellingsgrond en de vervolgrapportages.
Vraag 5
Wat vindt u van de handelwijze van de Raad van Bestuur als het klopt
dat zij intimiderend tewerk gaat en heeft aangezet tot fraude? Tot
welke consequenties zou dit moeten leiden voor de Raad van Bestuur?
Als dit zo zou zijn, is dat een zeer ernstige zaak en moet dit
uiteraard consequenties hebben. Van fraude is op basis van de externe
onderzoeken echter niet gebleken. Desondanks heeft de RvT een pakket
van maatregelen uitgewerkt dat deels betrekking heeft op wijzigingen
in de RvB.
Vraag 6
Speelt de zorgverzekeraar nog een rol in deze kwestie? Zo ja, welke
rol heeft de zorgverzekeraar/zorgkantoor hierin gespeeld en hoe
beoordeelt u deze? Zo nee, wat is uw mening daarover?
Ik heb geen signalen dat er een zorgverzekeraar direct betrokken is
bij deze situatie. Vanwege de zorgplicht hebben de zorgverzekeraars
wel een relatie met het conflict. Zij zullen sturen op het leveren van
voldoende zorg tegen een afgesproken kwaliteit. Dit gebeurt in het
inkoopproces en, in uitzonderings¬gevallen, ook als tijdens het jaar
blijkt dat een zorgverlener niet kan voldoen aan de gemaakte
afspraken. Omdat op dit moment de inkoop voor 2010 plaatsvindt zal de
situatie waarschijnlijk onderwerp van gesprek zijn. Ik vertrouw erop
dat de verzekeraars hun rol zodanig invullen dat de zorgplicht niet in
het gedrang komt.
1) NRC Handelsblad, 15 september 2009: "Psychiaters GGZ Delfland boos
weg na conflict"
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport